شهاب‌الدین بدایونی

مولانا شهاب‌الدین بن‌جمال‌الدین بدایونی متخلص به مهمره، متوفی پیش از ۶۶۵ هـ، شاعر پارسی‌گو و دانشمند قرن هفتم است.

اعتبار و اهمیت

بدایونی یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان دورهٔ خود، و به قول امیرخسرو دهلوی «بلبل بستان علم» بود. مؤلف مخزن الغرائب نویسد: «طبعی موزون و شعری چون در مکنون داشت» و تقی اوحدی گوید: «در شعر وی صنایع و بدایع بسیار و فصاحت و بلاغت بی‌شمار است؛ و در اکثر قصاید التزامات مشکلهٔ غریبه مکرر نموده و نهایت قدرت به ظهور رسانیده.»

سبک

بدایونی قصاید متکلف و مصنوع دارد که اکثر آن در ستایش خدا و پیغمبر گفته شده است. برای نمونه چند بیت از قصیده‌ای را که در مدح بهاءالدین حسن - یکی از امرای دربار سلطان رکن الدین - سروده نقل می‌کنیم. در این قصیده «الف» نیامده است.

زهی چو مهر بجو کرم شده مشهود		علو قدر تو برتر ز گنبد معمور
نسیم خلق تو در حد شش جهت موصوف		بلند حیث تو در بزم نه فلک مشهور
محیط علم و خرد هم بهاء دین کز تو		حدیث حسن گشت در زمین مذکور
زقدرتست معظم نموده مسند ملک		ز فرتست مقدس شده تجلی تور

از قدیمیترین سخن‌سرایان فارسی هند است که تصوف را به قصیده وارد کرده است. فخرالدین «عمید» و امیرخسرو دهلوی از شاگردان وی‌اند.

پانویس

منابع

• سدارنگانی، هرومل (۱۳۴۵). پارسی‌گویان هند و سند. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
• دهلوی، امیرخسرو (۱۳۸۰). دیوان امیرخسرو دهلوی. به کوشش (مصحح:) اقبال صلاح‌الدین، محمد روشن. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۶۴-۳۵۱-۰۵۱-۴.