افسرده لاری
افسردهٔ لاری | |
|---|---|
| پرونده:Afsordeh Lari.jpg | |
| نام اصلی | سید علی‌اکبر مرتضوی |
| زاده | ۱۲۹۷ ه. ق لار، ایران قاجاری |
| درگذشته | ۵ جمادی‌الاول ۱۳۶۰ ه.ق (۶۳ سال) فسا، ایران پهلوی روماتیسم قلبی |
| آرامگاه | آستان شاهزاده قاسم، فسا، ایران |
| تخلص | افسرده |
| پیشه | شاعر |
| ملیت | ایرانی |
| مذهب | شیعه |
| دیوان اشعار | دیوان افسردهٔ لاری |
| تأثیرپذیرفته از | سعدی |
| همسر(ها) | بی‌بی‌بیگم سادات معصومی (دخترِ سید عباس مجتهد گراشی) |
| پدر و مادر | سید مرتضی مرتضوی (پدر) |
سید علی‌اکبر مرتضوی (۱۲۹۷ ه.ق – ۵ جمادی‌الاول ۱۳۶۰ ه.ق) متخلص به افسرده، شاعر فارسی‌زبان بود. او به تحصیل ادبیات و طب پرداخت و مدتی به حرفهٔ طبابت مشغول بود. چند سالی نیز در شهرهای لار و فسا مسئولیت برخی انجمن‌ها و نهادهای اجتماعی و دولتی را به عهده داشت و در نهایت در فسا درگذشت.
دیوان افسردهٔ لاری در سال ۱۳۵۸ خورشیدی چاپ شده است که اشعاری در قالب‌های غزل، قصیده، رباعی، قطعه و مسمط را دربردارد.
تبار و خانواده
پدر افسرده، سید مرتضی مرتضوی، از اشراف و بازرگانان لار بود که در شهرهای داخل و خارج ایران چون بمبئی و جده، نمایندگی‌های بازرگانی داشت.[۱] همسر مرتضوی، بی‌بی‌بیگم سادات معصومی — فرزند عباس مجتهد گراشی — بود. حاصل ازدواج آن‌ها چهار فرزند پسر و سه فرزند دختر بود.[۲]
سرگذشت
علی‌اکبر مرتضوی در سال ۱۲۹۷ هجری قمری مقارن با ۱۲۵۹ خورشیدی در لار به دنیا آمد. او علی‌رغم اشتغال پدرش به بازرگانی، علاقه‌ای به این کار نشان نداد و در شهرهایی چون لار، اصفهان، شیراز، استهبان و کرمانشاه به تحصیل علوم قدیمه، ادبیات فارسی و عربی و طب پرداخت. او سپس نزدیک به بیست سال به حرفهٔ طبابت مشغول بود.[۳]
او چند سالی ریاست انجمن شهر و دیگر انجمن‌های اجتماعی شهر لار، و در اواخر عمر نیز مسئولیت دفتر ازدواج و طلاق را بر عهده داشت. پس از آن به سردفترداری اسناد رسمی در فسا منصوب شد و سه سال بعد، در تاریخ ۵ جمادی‌الاول ۱۳۶۰ هجری قمری مقارن با ۱۱ خرداد ۱۳۲۰ خورشیدی، به دلیل بیماری روماتیسم قلبی، در همان شهر درگذشت و در کنار امامزاده قاسم دفن شد.[۴][۵]
آثار
آنان که به رخسار نکو ماه زمین‌اند
غوغای تن و غارت جان، فتنهٔ دین‌اند
از خوبی ایشان چه توان گفت که ایشان
طوبی‌قد و کوثرلب و فردوس‌جبین‌اند
تخلص شاعری سید علی‌اکبر مرتضوی، «افسرده» بود. دیوان افسردهٔ لاری در سال ۱۳۹۵ ه. ق، با کتابت عبدالحسین نوروزی و تصحیح بهرام خواجه در ۴۴۶ صفحه جمع‌آوری شد و پنج سال بعد (مقارن با ۱۳۵۸ خورشیدی) به چاپ رسید. این دیوان شامل اشعاری در قالب‌های قصیده، مسمط، غزل، قطعه و رباعی است. حدود نیمی از دیوان افسردهٔ لاری، قصاید اوست که تعداد ابیات برخی از آن‌ها به ۱۵۰ تا ۲۰۰ بیت می‌رسد. قصاید و غزلیات افسرده به سبک سعدی نزدیک است اما شاعر توانسته است از تقلید فاصله بگیرد. غزلیات افسرده دارای مضمون‌های مطبوع و وزنی آهنگین است که در آن‌ها از قافیه‌ها و ردیف‌های متنوعی استفاده شده است.[۶] تعدادی از قصیده‌های افسردهٔ لاری در مدح و منقبت علی بن ابی‌طالب است که دلبستگی او به امامان شیعه را می‌رساند.[۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ وثوقی و دیگران، تاریخ مفصل لارستان، ۲: ۱۷۲۸–۱۷۲۹.
- ↑ معصومی، خاندان معصومی، ۲۱۵.
- ↑ نوروزی، «شاعری که شناخته نشد»، شعر.
- ↑ نوروزی، «شاعری که شناخته نشد»، شعر.
- ↑ وثوقی و دیگران، تاریخ مفصل لارستان، ۲: ۱۷۲۹.
- ↑ نوروزی، «شاعری که شناخته نشد»، شعر.
- ↑ وثوقی و دیگران، تاریخ مفصل لارستان، ۲: ۱۷۲۹.
منابع
- معصومی، سید جواد (۱۳۸۳). خاندان معصومی. قم: تهذیب. شابک ۹۶۴-۷۶۳۶-۳۷-۷.
- نوروزی، اسدالله (بهار ۱۳۷۸). «افسردهٔ لاری؛ شاعری که شناخته نشد». شعر. تهران: سورهٔ مهر. ۱ (۲۵): ۱۱۴–۱۱۵.
- وثوقی، محمدباقر؛ عابدی‌راد، منوچهر؛ تقوی، کرامت‌الله؛ رحمانی، صادق (۱۳۸۵). تاریخ مفصل لارستان. ج. ۲. تهران: همسایه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۱۹۹-۸۷-۳.
پیوندهای بیرونی
- «عید غدیر در دیوان افسردهٔ لاری». خبرگزاری میلاد لارستان. ۲۶ مرداد ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۰ مهر ۱۴۰۱.