آزادخان افغان
| آزادخان افغان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| آزادخان افغان | |||||
| سلطنت | ۱۷۵۰ میلادی - ۱۷۸۱ میلادی | ||||
| پیشین | ابراهیم‌شاه | ||||
| جانشین | کریم‌خان زند | ||||
| درگذشته | ۱۷۸۱ میلادی شیراز | ||||
| |||||
| دین و مذهب | اسلام سنی | ||||
آزادخان سلیمانخیل غلجایی ملقب به آزادخان افغان، اهل غزنی افغانستان از شاخه سلیمانخیل طایفه غلزایی،[۱] که پس از فتح این شهر توسط نادر شاه (۱۱۵۰ق) به سپاه او پیوست و در لشکرکشی به هندوستان شرکت کرد و تا پایان کار پادشاه افشار در خدمت وی به سر می‌برد.[۲] او از ابراهیم‌شاه، برادرزاده نادر، لقب خانی دریافت کرد و پس از شکست ابراهیم‌خان از شاهرخ میرزا، فرصت را مغتنم شمرده، ارومیه را تصرف کرد و به حکومت در قسمتی از آذربایجان پرداخت و مدعی تاج و تخت ایران بود.[۳] که بالاخره اصفهان را فتح کرد و به اسم خود سکه ضرب کرد.[۴]
حکمرانی آذربایجان
پس از قتل نادر به نیروهای ابراهیم‌میرزا برادرزاده نادر پیوست و از او لقب خانی گرفت، اما با شکست ابراهیم‌میرزا از نیروهای شاهرخ‌میرزا به او به همراه سواران افغان به سید محمد، تولیت آستان قدس رضوی پیوست و از طرف او به قزوین فرستاده شدند. پس از انصراف از سرحدداری غرب به فرمان خالدپاشا والی شهرزور پیوست، پس از آن به خدمت نقی‌خان قاسملو افشار درآمد. در آخر با متحد ساختن رهبران ترک و کرد محلی و سازش با اراکلی‌خان پادشاه کارتلی و کاختی، توانست کنترل تمامی نواحی میان ارومیه و اردبیل را به دست گیرد. وی بعدتر کنترل زاگرس مرکزی را نیز به دست آورد. همچنین آزاد خان برای فتح گرجستان به آنجا لشکر کشید ولی شکست خورد، بنابر گفته گلستانه آزاد خان از تصمیم به حمله به گرجستان صرف نظر نکرده و بار دیگر برای حمله به آنجا آماده می‌شود، و اینبار لشکری از فرقه افشار را با خود متفق ساخته و بیشتر از پیش آماده جنگ شده و عازم گرجستان می‌گردد. بالمقابل لشکر گرجیه هم به دفاع پرداخته و بعد از تلفات زیاد به هر دو طرف بالاخره شکست به جماعت گرجیه افتاده و پا به فرار می‌گذارند، آزاد خان بعد ازین پیروزی خواستار ازدواج با خواهر اراکلی حکمران گرجستان می‌شود، اراکلی پیشنهار را قبول کرده خواهر خود را به زنی آزاد خان در میاورد، و آزاد خان بعد از پنج تا شش روز اقامت در گرجستان دوباره به آذربایجان بر می‌گردد.[۵]
پانویس
ارجاعات
- ↑ گلستانه، ابوالحسین محمد امین، مجمل‌التواریخ پس از نادر، ۳۲.
- ↑ گلستانه، ابوالحسین محمد امین، مجمل‌التواریخ پس از نادر، ۱۸۲.
- ↑ گلستانه، ابوالحسین محمد امین، مجمل‌التواریخ پس از نادر، ۱۸۴.
- ↑ آزاد خان افغان شهریار ایران و فرمانروای آذربایجان ص ۹۰
- ↑ آزاد خان افغان شهریار ایران و فرمانروای آذربایجان ص ۶۱
منابع
- گلستانه، ابوالحسین محمد امین. مجمل‌التواریخ پس از نادر. تهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
- J. R. Perry (December 15, 1987). "ĀZĀD KHAN AFḠĀN". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Vol. ۱. Bibliotheca Persica Press. Retrieved August 18, 2011.