فهرست امیران طاهری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(+ 7 categories using HotCat، اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی، اصلاح املا، ابرابزار، اصلاح نشانی وب) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| ended = ۲۵۹ هجری قمری | | ended = ۲۵۹ هجری قمری | ||
}} | }} | ||
'''فهرست امیران طاهری''' فهرست امیرانی است که از دودمان [[طاهریان|طاهری]] به امارت رسیدند. در مجموع پنج امیر از این دودمان به حکومت رسیدند و از ۲۰۵ ه. ق. تا ۲۵۹ ه. ق. به مدت تقریباً ۵۴ سال بر بخش‌های گسترده‌ای از شرق [[ایران]] حکومت کردند.<ref | '''فهرست امیران طاهری''' فهرست امیرانی است که از دودمان [[طاهریان|طاهری]] به امارت رسیدند. در مجموع پنج امیر از این دودمان به حکومت رسیدند و از ۲۰۵ ه. ق. تا ۲۵۹ ه. ق. به مدت تقریباً ۵۴ سال بر بخش‌های گسترده‌ای از شرق [[ایران]] حکومت کردند.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | ||
== طاهریان == | == طاهریان == | ||
طاهریان خاندانی از ناحیه پوشَنگ در نزدیکی هرات بودند و در مبارزات [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم]] برای کمک به حکومت رسیدن [[خلافت عباسی|عباسیان]] نیز شرکت داشتند.<ref | طاهریان خاندانی از ناحیه پوشَنگ در نزدیکی هرات بودند و در مبارزات [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم]] برای کمک به حکومت رسیدن [[خلافت عباسی|عباسیان]] نیز شرکت داشتند.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> امیران طاهری را می‌توان نخستین حکومت نیمه مستقل ایرانی پس از [[اسلام]] دانست که بیش از نیم قرن دوام داشت. پنج امیر از نسل طاهریان بر [[خراسان]] فرمان‌روایی کردند که همزمان با نه [[فهرست خلفای عباسی|خلیفه عباسی]] بودند. تمامی این خلفا دستور به ابقای این امیران دادند و امیران طاهری یکی پس از دیگری امارت خراسان را در دست داشتند.<ref>{{پک|غلام‌پور|۱۳۹۰|ف=عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان|ک=روزنامه شرق|ص=۱۶}}</ref> با این همه، این امیران هیچگاه در فکر استقلال از خلافت عباسی نبودند و تنها امارت را در خاندان خود موروثی کردند و در امور داخلی‌شان استقلال نسبی‌ای داشتند.<ref>{{پک|بهنیافر|۱۳۸۶|ف=ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی|ک=معرفت}}</ref> | ||
== تاریخ طاهریان == | == تاریخ طاهریان == | ||
[[طاهریان]] برای مدتی عنوان [[شرطه]]، [[بغداد]] را در اختیار داشتند. [[طاهر بن حسین]]، نخستین امیر این خاندان، پیش از [[امارت]] بر خراسان برای مدتی از سوی [[مأمون]]، خلیفه وقت به عنوان شرطه بغداد برگزیده شده بود. از زمان این انتصاب تا پایان دوران [[معتضد]]، طاهریان به نفوذی خاص و موروثی بر مقام شرطه بغداد رسیدند و چهره‌های مهم این خاندان به عنوان شرطه بغداد برگزیده شدند.<ref>{{ | [[طاهریان]] برای مدتی عنوان [[شرطه]]، [[بغداد]] را در اختیار داشتند. [[طاهر بن حسین]]، نخستین امیر این خاندان، پیش از [[امارت]] بر خراسان برای مدتی از سوی [[مأمون]]، خلیفه وقت به عنوان شرطه بغداد برگزیده شده بود. از زمان این انتصاب تا پایان دوران [[معتضد]]، طاهریان به نفوذی خاص و موروثی بر مقام شرطه بغداد رسیدند و چهره‌های مهم این خاندان به عنوان شرطه بغداد برگزیده شدند.<ref>{{پک|آقاجری|اشتری تفرشی|۱۳۸۷|ف=جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد|ک=تاریخ و تمدن اسلامی|ص=۷۶}}</ref> | ||
طاهر بن حسین نخستین امیر این امارت در ۱۵۹ ه. ق. در پوشنگ زاده شد و در ابتدا از سوی عباسیان به امارت پوشنگ رسید و پس از طی مدتی، با تلاش‌های مستمر و همچنین سوابق خدماتش، امارت خراسان و سرزمین‌های شرقی خلافت عباسی را به دست آورد و در ۲۰۷ ه. ق. در مرو به مرگ طبیعی درگذشت یا [[ترور]] شد.<ref | طاهر بن حسین نخستین امیر این امارت در ۱۵۹ ه. ق. در پوشنگ زاده شد و در ابتدا از سوی عباسیان به امارت پوشنگ رسید و پس از طی مدتی، با تلاش‌های مستمر و همچنین سوابق خدماتش، امارت خراسان و سرزمین‌های شرقی خلافت عباسی را به دست آورد و در ۲۰۷ ه. ق. در مرو به مرگ طبیعی درگذشت یا [[ترور]] شد.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> [[طلحه بن طاهر]] فرزند امیر قبلی بود. پس از مرگ طاهر، اوضاع خراسان در اثر شورش سپاهیان ملتهب شد و به دنبال این واقعه، طلحه کنترل اوضاع را بر عهده گرفت.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۶۳|ک=تاریخ ایران بعد از اسلام|ص=۵۰۶}}</ref><ref>{{پک|رضائی باغ‌بیدی|۱۳۹۳|ک=سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی|ص=۲۲۴}}</ref><ref>{{پک|اکبری|۱۳۹۱|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۱۶۹}}</ref> [[طلحه بن طاهر]] در ۲۱۳ ه. ق، در بلخ درگذشت و در همان‌جا نیز مدفون شد.<ref>{{پک|رضائی باغ‌بیدی|۱۳۹۳|ک=سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی|ص=۲۲۴}}</ref> [[عبدالله بن طاهر]] برادر طلحه بن طاهر پس از مرگ طلحه به فرمان مأمون حکومت خراسان را به دست گرفت. عبدالله در ۲۳۰ ه. ق. در اثر بیماری و در سن ۴۸ سالگی درگذشت و در مقبرهٔ خانوادگی‌اش که در نیشابور قرار داشت، دفن شد.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> پس از وفات عبدالله، [[طاهر بن عبدالله]] به فرمان [[واثق]]، خلیفهٔ عباسی، در ۲۳۰ ه. ق. به امارت رسید.<ref>{{پک|اکبری|۱۳۹۱|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۲۱۳}}</ref> طاهر دارای روابط نیکویی با خلفای هم‌عصر خویش بود<ref>{{پک|اکبری|۱۳۹۱|ک=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|ص=۲۱۵}}</ref> و در ۲۴۸ ه. ق. وفات یافت.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=TAHERIDS |ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> [[محمد بن طاهر]] فرزند طاهر بن عبدالله، در ۲۴۸ ه. ق. از جانب خلیفهٔ عباسی، [[مستعین]]، حاکم خراسان شد. [[یعقوب لیث|یعقوب لیث صفاری]] که حکومت سیستان را در دست داشت، در ۲۵۹ ه. ق. به نیشابور حمله کرد و محمد را اسیر کرد. یعقوب لیث در ۲۶۲ ه. ق. در نبرد [[نبرد دیرالعاقول|دیرالعاقول]] از عباسیان شکست خورد و محمد هم در همین حین موفق به فرار شد و دیگر هیچگاه جرئت بازگشت به خراسان را نیافت. محمد بن طاهر حدود ۱۰ سال به عنوان شرطه بغداد فعالیت کرد. وی در ۲۹۷ ه. ق. درگذشت و با مرگ او امارت طاهریان برچیده شد.<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=TAHERIDS |ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | ||
{{پاک‌کن}} | {{پاک‌کن}} | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
| style="text-align: center;" |ذوالیمینین | | style="text-align: center;" |ذوالیمینین | ||
| style="text-align: center;" |۱۵۹ ه.ق | | style="text-align: center;" |۱۵۹ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۲ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۰۵ تا ۲۰۷ ه.ق | |||
|[[پرونده:Coin of Tahir ibn Husayn, minted in al-Muhammadiya (Ray).jpg|وسط|100x100پیکسل]] | |||
| style="text-align: center;" |[[مرو]] | | style="text-align: center;" |[[مرو]] | ||
| {{TBA}} | |||
| | | | ||
* ۱۹۵ ه. ق: سپه‌سالاری در لشکر [[مأمون]]. | * ۱۹۵ ه. ق: سپه‌سالاری در لشکر [[مأمون]]. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
* ۲۰۷ ه. ق: حذف نام خلیفه از خطبه‌ها و اعلام استقلال. | * ۲۰۷ ه. ق: حذف نام خلیفه از خطبه‌ها و اعلام استقلال. | ||
| style="text-align: center;" |۲۰۷ ه.ق | | style="text-align: center;" |۲۰۷ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[طلحه بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[طلحه بن طاهر]]''' | ||
| {{TBA}} | |||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۶ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۶ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق | ||
|[[پرونده:Talha ibn Tahir.jpg|وسط|100x100پیکسل]] | |||
| style="text-align: center;" |[[مرو]] | | style="text-align: center;" |[[مرو]] | ||
| style="text-align: center;" |پسر | | style="text-align: center;" |پسر | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
* ۲۱۳–۲۰۸ ه. ق: نبرد با [[خوارج]] در خراسان و سیستان. | * ۲۱۳–۲۰۸ ه. ق: نبرد با [[خوارج]] در خراسان و سیستان. | ||
| style="text-align: center;" |۲۱۳ ه.ق | | style="text-align: center;" |۲۱۳ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=TAHERIDS |ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[عبدالله بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[عبدالله بن طاهر]]''' | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |۱۸۲ ه.ق | | style="text-align: center;" |۱۸۲ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۵ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۱۳ تا ۲۳۰ ه.ق | |||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |برادر | | style="text-align: center;" |برادر | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
* ۲۲۶–۲۲۴ ه. ق: سرکوبی و اعدام [[افشین]] در اسروشنه. | * ۲۲۶–۲۲۴ ه. ق: سرکوبی و اعدام [[افشین]] در اسروشنه. | ||
| style="text-align: center;" |۲۳۰ ه.ق | | style="text-align: center;" |۲۳۰ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[طاهر بن عبدالله]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[طاهر بن عبدالله]]''' | ||
| style="text-align: center;" |ابوطیب | | style="text-align: center;" |ابوطیب | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۸ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۱۸ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |پسر | | style="text-align: center;" |پسر | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
* قطع کردن درخت [[سرو کشمر|سرو کاشمر]] به دستور [[متوکل]]. | * قطع کردن درخت [[سرو کشمر|سرو کاشمر]] به دستور [[متوکل]]. | ||
| style="text-align: center;" |۲۴۸ ه.ق | | style="text-align: center;" |۲۴۸ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=TAHERIDS |ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[محمد بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[محمد بن طاهر]]''' | ||
| style="text-align: center;" |محمد خراسانی | | style="text-align: center;" |محمد خراسانی | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۱ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۱۱ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |پسر | | style="text-align: center;" |پسر | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
* ۲۵۹ ه. ق: از دست دادن امارت خراسان. | * ۲۵۹ ه. ق: از دست دادن امارت خراسان. | ||
| style="text-align: center;" |۲۹۷ ه.ق | | style="text-align: center;" |۲۹۷ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |<ref dir=ltr>{{پک|Iranica|۲۰۱۲|ف=TAHERIDS |ک=Encyclopaedia Iranica|زبان=en}}</ref> | |||
|} | |} | ||
== تبارنامه == | == تبارنامه == | ||
{{تبارنامه طاهریان}} | {{تبارنامه طاهریان}} | ||
== برای مطالعه بیشتر == | == برای مطالعه بیشتر == | ||
{{آغاز پانویس|35em}} | |||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی|نام خانوادگی=اشپولر|نام=برتولد|پیوند نویسنده=برتولد اشپولر|ترجمه=مریم میراحمدی|سال=۱۳۶۹|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی|نام خانوادگی=اشپولر|نام=برتولد|پیوند نویسنده=برتولد اشپولر|ترجمه=مریم میراحمدی|سال=۱۳۶۹|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب|پیوند نویسنده||عنوان=تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در آغاز حکومت عباسیان|نام خانوادگی=التون|نام=دانیل|پیوند نویسنده=التون دانیل|ترجمه=مسعود رجب‌نیا|سال=۱۳۸۹|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب|پیوند نویسنده||عنوان=تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در آغاز حکومت عباسیان|نام خانوادگی=التون|نام=دانیل|پیوند نویسنده=التون دانیل|ترجمه=مسعود رجب‌نیا|سال=۱۳۸۹|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ ایران کمبریج|نام خانوادگی=باسورث|نام=ک. ا|پیوند نویسنده=کلیفورد ادموند باسورث|ناشر=انتشارات امیرکبیر|سال=۱۳۶۳|شابک=|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ ایران کمبریج|نام خانوادگی=باسورث|نام=ک. ا|پیوند نویسنده=کلیفورد ادموند باسورث|ناشر=انتشارات امیرکبیر|سال=۱۳۶۳|شابک=|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ سیستان|نام خانوادگی=باسورث|نام=ک. ا|پیوند نویسنده=کلیفورد ادموند باسورث|ناشر=انتشارات امیرکبیر|سال=۱۳۸۸|شابک=|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ سیستان|نام خانوادگی=باسورث|نام=ک. ا|پیوند نویسنده=کلیفورد ادموند باسورث|ناشر=انتشارات امیرکبیر|سال=۱۳۸۸|شابک=|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ خلافت عباسی|نام خانوادگی=خضری|نام=احمدرضا|ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی|سال=۱۳۸۴|شابک=|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ خلافت عباسی|نام خانوادگی=خضری|نام=احمدرضا|ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی|سال=۱۳۸۴|شابک=|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=عصر زرین فرهنگ ایران|نام خانوادگی=فرای|نام=ریچارد نلسون|پیوند نویسنده=ریچارد فرای|ناشر=انتشارات سروش|سال=۱۳۶۳|شابک=|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=عصر زرین فرهنگ ایران|نام خانوادگی=فرای|نام=ریچارد نلسون|پیوند نویسنده=ریچارد فرای|ناشر=انتشارات سروش|سال=۱۳۶۳|شابک=|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مفتخری|نام=حسین|نام خانوادگی۲=زمانی|نام۲=حسین|عنوان=تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا برآمدن طاهریان|سال=۱۳۹۵|ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مفتخری|نام=حسین|نام خانوادگی۲=زمانی|نام۲=حسین|عنوان=تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا برآمدن طاهریان|سال=۱۳۹۵|ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ خاندان طاهری|نام خانوادگی=نفیسی|نام=سعید|پیوند نویسنده=سعید نفیسی|ناشر=شرکت نسبی اقبال و شرکاء|سال=۱۳۳۵|شابک=|مکان=تهران}} | * {{یادکرد کتاب||عنوان=تاریخ خاندان طاهری|نام خانوادگی=نفیسی|نام=سعید|پیوند نویسنده=سعید نفیسی|ناشر=شرکت نسبی اقبال و شرکاء|سال=۱۳۳۵|شابک=|مکان=تهران}} | ||
{{پایان پانویس}} | |||
== پانویس == | |||
=== ارجاعات === | |||
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | |||
=== منابع === | |||
{{آغاز پانویس|35em}} | |||
'''منابع فارسی و عربی''' | |||
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=غلام‌پور|نام۱=میثم|تاریخ=۱۹ تیر ۱۳۹۰|عنوان=عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان|پیوند=https://www.magiran.com/article/2313764|ژورنال=روزنامه شرق|شماره=۱۲۹۰}} | |||
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=بهنیافر|نام۱=احمدرضا|تاریخ=خرداد ۱۳۸۶|عنوان=ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی|پیوند=http://ensani.ir/fa/article/69746/ارتباط-خلافت-عبّاسی-با-حکومت-های-ایرانی|ژورنال=معرفت}} | |||
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=آقاجری|نام۱=سید هاشم|نام خانوادگی۲=اشتری تفرشی|نام۲=علیرضا|تاریخ=بهار و تابستان ۱۳۸۷|عنوان=جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/45848/79/text|ژورنال=تاریخ و تمدن اسلامی|شماره=۷|صفحات=۷۶}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی۱=رضائی باغ‌بیدی|نام۱=حسن|عنوان=سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی از آغاز تا برآمدن سلجوقیان|تاریخ=۱۳۹۳|ناشر=سمت|مکان=تهران|شابک=978-600-02-0055-8}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی۱=اکبری|نام۱=امیر|عنوان=تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام|تاریخ=۱۳۹۱|ناشر=سمت|مکان=تهران|شابک=964-444-827-8}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی۱=زرین‌کوب|نام۱=عبدالحسین|پیوند نویسنده=عبدالحسین زرین‌کوب|عنوان=تاریخ ایران بعد از اسلام|تاریخ=۱۳۶۳|ناشر=امیر کبیر|مکان=تهران|شابک=978-600-02-0055-8|ویرایش=|صفحه=۵۰۶}} | |||
'''منابع انگلیسی''' | |||
{{چپ‌چین}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Iranica|نام=|پیوند نویسنده=|فصل=ABDALLĀH B. ṬĀHER|ناشر=[[دانشنامه ایرانیکا|Iranica]]|سال=۲۰۱۲|زبان=en|عنوان=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopaedia Iranica]]|پیوند مدخل=https://iranicaonline.org/articles/abdallah-b-taher-governor}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Iranica|نام=|پیوند نویسنده=|فصل=TAHERIDS |ناشر=[[دانشنامه ایرانیکا|Iranica]]|سال=۲۰۱۲|زبان=en|عنوان=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopaedia Iranica]]|پیوند مدخل=https://iranicaonline.org/articles/taherid-dynasty}} | |||
{{پایان}} | |||
{{پایان پانویس}} | |||
{{امیران طاهری}} | {{امیران طاهری}} | ||
{{طاهریان}} | {{طاهریان}} | ||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده= | |||
[[رده:امیران طاهری بغداد]] | [[رده:امیران طاهری بغداد]] | ||
[[رده:امیران طاهری خراسان]] | [[رده:امیران طاهری خراسان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۰۴
| امیر طاهری | |
|---|---|
 سکهٔ ضرب شده در زمان طاهر بن حسین، نخستین امیر طاهری | |
.png) اوج گسترش قلمرو طاهریان | |
| جزئیات | |
| شیوه خطاب | امارت استکفا |
| نخستین پادشاه | طاهر بن حسین |
| واپسین پادشاه | محمد بن طاهر |
| آغاز پادشاهی | ۲۰۷ هجری قمری |
| پایان پادشاهی | ۲۵۹ هجری قمری |
| سکونتگاه رسمی | مرو نیشابور |
| گمارنده | به فرمان خلیفه عباسی |
فهرست امیران طاهری فهرست امیرانی است که از دودمان طاهری به امارت رسیدند. در مجموع پنج امیر از این دودمان به حکومت رسیدند و از ۲۰۵ ه. ق. تا ۲۵۹ ه. ق. به مدت تقریباً ۵۴ سال بر بخش‌های گسترده‌ای از شرق ایران حکومت کردند.[۱]
طاهریان
طاهریان خاندانی از ناحیه پوشَنگ در نزدیکی هرات بودند و در مبارزات ابومسلم برای کمک به حکومت رسیدن عباسیان نیز شرکت داشتند.[۲] امیران طاهری را می‌توان نخستین حکومت نیمه مستقل ایرانی پس از اسلام دانست که بیش از نیم قرن دوام داشت. پنج امیر از نسل طاهریان بر خراسان فرمان‌روایی کردند که همزمان با نه خلیفه عباسی بودند. تمامی این خلفا دستور به ابقای این امیران دادند و امیران طاهری یکی پس از دیگری امارت خراسان را در دست داشتند.[۳] با این همه، این امیران هیچگاه در فکر استقلال از خلافت عباسی نبودند و تنها امارت را در خاندان خود موروثی کردند و در امور داخلی‌شان استقلال نسبی‌ای داشتند.[۴]
تاریخ طاهریان
طاهریان برای مدتی عنوان شرطه، بغداد را در اختیار داشتند. طاهر بن حسین، نخستین امیر این خاندان، پیش از امارت بر خراسان برای مدتی از سوی مأمون، خلیفه وقت به عنوان شرطه بغداد برگزیده شده بود. از زمان این انتصاب تا پایان دوران معتضد، طاهریان به نفوذی خاص و موروثی بر مقام شرطه بغداد رسیدند و چهره‌های مهم این خاندان به عنوان شرطه بغداد برگزیده شدند.[۵]
طاهر بن حسین نخستین امیر این امارت در ۱۵۹ ه. ق. در پوشنگ زاده شد و در ابتدا از سوی عباسیان به امارت پوشنگ رسید و پس از طی مدتی، با تلاش‌های مستمر و همچنین سوابق خدماتش، امارت خراسان و سرزمین‌های شرقی خلافت عباسی را به دست آورد و در ۲۰۷ ه. ق. در مرو به مرگ طبیعی درگذشت یا ترور شد.[۶] طلحه بن طاهر فرزند امیر قبلی بود. پس از مرگ طاهر، اوضاع خراسان در اثر شورش سپاهیان ملتهب شد و به دنبال این واقعه، طلحه کنترل اوضاع را بر عهده گرفت.[۷][۸][۹] طلحه بن طاهر در ۲۱۳ ه. ق، در بلخ درگذشت و در همان‌جا نیز مدفون شد.[۱۰] عبدالله بن طاهر برادر طلحه بن طاهر پس از مرگ طلحه به فرمان مأمون حکومت خراسان را به دست گرفت. عبدالله در ۲۳۰ ه. ق. در اثر بیماری و در سن ۴۸ سالگی درگذشت و در مقبرهٔ خانوادگی‌اش که در نیشابور قرار داشت، دفن شد.[۱۱] پس از وفات عبدالله، طاهر بن عبدالله به فرمان واثق، خلیفهٔ عباسی، در ۲۳۰ ه. ق. به امارت رسید.[۱۲] طاهر دارای روابط نیکویی با خلفای هم‌عصر خویش بود[۱۳] و در ۲۴۸ ه. ق. وفات یافت.[۱۴] محمد بن طاهر فرزند طاهر بن عبدالله، در ۲۴۸ ه. ق. از جانب خلیفهٔ عباسی، مستعین، حاکم خراسان شد. یعقوب لیث صفاری که حکومت سیستان را در دست داشت، در ۲۵۹ ه. ق. به نیشابور حمله کرد و محمد را اسیر کرد. یعقوب لیث در ۲۶۲ ه. ق. در نبرد دیرالعاقول از عباسیان شکست خورد و محمد هم در همین حین موفق به فرار شد و دیگر هیچگاه جرئت بازگشت به خراسان را نیافت. محمد بن طاهر حدود ۱۰ سال به عنوان شرطه بغداد فعالیت کرد. وی در ۲۹۷ ه. ق. درگذشت و با مرگ او امارت طاهریان برچیده شد.[۱۵]
فهرست امیران
| امیران دودمان طاهری | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نام | لقب | تولد | دوران امارت | سکه | پایتخت | نسبت با امیر پیشین | وقایع مهم | مرگ | منبع |
| طاهر بن حسین | ذوالیمینین | ۱۵۹ ه.ق | تقریباً ۲ سال – ۲۰۵ تا ۲۰۷ ه.ق |
.jpg) |
مرو | ن/م | ۲۰۷ ه.ق | [۱۶] | |
| طلحه بن طاهر | ن/م | ن/م | تقریباً ۶ سال – ۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق |
 |
مرو | پسر |
|
۲۱۳ ه.ق | [۱۷] |
| عبدالله بن طاهر | ن/م | ۱۸۲ ه.ق | تقریباً ۱۵ سال – ۲۱۳ تا ۲۳۰ ه.ق |
ن/م | نیشابور | برادر |
|
۲۳۰ ه.ق | [۱۸] |
| طاهر بن عبدالله | ابوطیب | ن/م | تقریباً ۱۸ سال – ۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق |
ن/م | نیشابور | پسر | ۲۴۸ ه.ق | [۱۹] | |
| محمد بن طاهر | محمد خراسانی | ن/م | تقریباً ۱۱ سال – ۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق |
ن/م | نیشابور | پسر |
|
۲۹۷ ه.ق | [۲۰] |
تبارنامه
| زریق یا رزیق | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مصعب | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| احمد | علی | حسین | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| حسن | محمد | طاهر ذوالیمینین | ابراهیم | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| محمد | حسن | عبدالله | طلحه | علی | حسین | اسمعیل | طاهر | اسحق | محمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علی | عبدالعزیز | احمد | سلیمان | طلحه | طاهر | حسین | مصعب | عبیدالله | محمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علی | مطهر | عبدالله | حسین | محمد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| طاهر | احمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
برای مطالعه بیشتر
- اشپولر، برتولد (۱۳۶۹). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی. ترجمهٔ مریم میراحمدی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- التون، دانیل (۱۳۸۹). تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در آغاز حکومت عباسیان. ترجمهٔ مسعود رجب‌نیا. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- باسورث، ک. ا (۱۳۶۳). تاریخ ایران کمبریج. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- باسورث، ک. ا (۱۳۸۸). تاریخ سیستان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- خضری، احمدرضا (۱۳۸۴). تاریخ خلافت عباسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- فرای، ریچارد نلسون (۱۳۶۳). عصر زرین فرهنگ ایران. تهران: انتشارات سروش.
- مفتخری، حسین؛ زمانی، حسین (۱۳۹۵). تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا برآمدن طاهریان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- نفیسی، سعید (۱۳۳۵). تاریخ خاندان طاهری. تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکاء.
پانویس
ارجاعات
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ غلام‌پور، «عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان»، روزنامه شرق، ۱۶.
- ↑ بهنیافر، «ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی»، معرفت.
- ↑ آقاجری و اشتری تفرشی، «جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد»، تاریخ و تمدن اسلامی، ۷۶.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ زرین‌کوب، تاریخ ایران بعد از اسلام، ۵۰۶.
- ↑ رضائی باغ‌بیدی، سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی، ۲۲۴.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۱۶۹.
- ↑ رضائی باغ‌بیدی، سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی، ۲۲۴.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۲۱۳.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۲۱۵.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
منابع
منابع فارسی و عربی
- غلام‌پور، میثم (۱۹ تیر ۱۳۹۰). «عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان». روزنامه شرق (۱۲۹۰).
- بهنیافر، احمدرضا (خرداد ۱۳۸۶). «ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی». معرفت.
- آقاجری، سید هاشم؛ اشتری تفرشی، علیرضا (بهار و تابستان ۱۳۸۷). «جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد». تاریخ و تمدن اسلامی (۷): ۷۶.
- رضائی باغ‌بیدی، حسن (۱۳۹۳). سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی از آغاز تا برآمدن سلجوقیان. تهران: سمت. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۲-۰۰۵۵-۸.
- اکبری، امیر (۱۳۹۱). تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام. تهران: سمت. شابک ۹۶۴-۴۴۴-۸۲۷-۸.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۶۳). تاریخ ایران بعد از اسلام. تهران: امیر کبیر. ص. ۵۰۶. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۲-۰۰۵۵-۸.
منابع انگلیسی
- Iranica (2012). "ABDALLĀH B. ṬĀHER". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Iranica.
- Iranica (2012). "TAHERIDS". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Iranica.
| اشخاص سرشناس: |
|  | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جایها و پایتختها: | ||||||||
| زبان و مذهب: | ||||||||
| رویدادهای مرتبط: | ||||||||
| موضوعات: | ||||||||