فهرست امیران طاهری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
|[[پرونده:Coin of Tahir ibn Husayn, minted in al-Muhammadiya (Ray).jpg|وسط|100x100پیکسل]] | |[[پرونده:Coin of Tahir ibn Husayn, minted in al-Muhammadiya (Ray).jpg|وسط|100x100پیکسل]] | ||
| style="text-align: center;" |[[مرو]] | | style="text-align: center;" |[[مرو]] | ||
| {{TBA}} | |||
| | | | ||
* ۱۹۵ ه. ق: سپه‌سالاری در لشکر [[مأمون]]. | * ۱۹۵ ه. ق: سپه‌سالاری در لشکر [[مأمون]]. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[طلحه بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[طلحه بن طاهر]]''' | ||
| {{TBA}} | |||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۶ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۶ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق | ||
|[[پرونده:Talha ibn Tahir.jpg|وسط|100x100پیکسل]] | |[[پرونده:Talha ibn Tahir.jpg|وسط|100x100پیکسل]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
|- | |- | ||
| style="text-align: center;" |'''[[عبدالله بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[عبدالله بن طاهر]]''' | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |۱۸۲ ه.ق | | style="text-align: center;" |۱۸۲ ه.ق | ||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۵ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۱۳ تا ۲۳۰ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۱۵ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۱۳ تا ۲۳۰ ه.ق | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |برادر | | style="text-align: center;" |برادر | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
| style="text-align: center;" |'''[[طاهر بن عبدالله]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[طاهر بن عبدالله]]''' | ||
| style="text-align: center;" |ابوطیب | | style="text-align: center;" |ابوطیب | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۸ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۱۸ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |پسر | | style="text-align: center;" |پسر | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
| style="text-align: center;" |'''[[محمد بن طاهر]]''' | | style="text-align: center;" |'''[[محمد بن طاهر]]''' | ||
| style="text-align: center;" |محمد خراسانی | | style="text-align: center;" |محمد خراسانی | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |تقریباً ۱۱ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق | | style="text-align: center;" |تقریباً ۱۱ سال{{سرخط}}{{Dash}}{{سرخط}}۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق | ||
| {{TBA}} | |||
| style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | | style="text-align: center;" |[[نیشابور]] | ||
| style="text-align: center;" |پسر | | style="text-align: center;" |پسر | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۰۴
| امیر طاهری | |
|---|---|
 سکهٔ ضرب شده در زمان طاهر بن حسین، نخستین امیر طاهری | |
.png) اوج گسترش قلمرو طاهریان | |
| جزئیات | |
| شیوه خطاب | امارت استکفا |
| نخستین پادشاه | طاهر بن حسین |
| واپسین پادشاه | محمد بن طاهر |
| آغاز پادشاهی | ۲۰۷ هجری قمری |
| پایان پادشاهی | ۲۵۹ هجری قمری |
| سکونتگاه رسمی | مرو نیشابور |
| گمارنده | به فرمان خلیفه عباسی |
فهرست امیران طاهری فهرست امیرانی است که از دودمان طاهری به امارت رسیدند. در مجموع پنج امیر از این دودمان به حکومت رسیدند و از ۲۰۵ ه. ق. تا ۲۵۹ ه. ق. به مدت تقریباً ۵۴ سال بر بخش‌های گسترده‌ای از شرق ایران حکومت کردند.[۱]
طاهریان
طاهریان خاندانی از ناحیه پوشَنگ در نزدیکی هرات بودند و در مبارزات ابومسلم برای کمک به حکومت رسیدن عباسیان نیز شرکت داشتند.[۲] امیران طاهری را می‌توان نخستین حکومت نیمه مستقل ایرانی پس از اسلام دانست که بیش از نیم قرن دوام داشت. پنج امیر از نسل طاهریان بر خراسان فرمان‌روایی کردند که همزمان با نه خلیفه عباسی بودند. تمامی این خلفا دستور به ابقای این امیران دادند و امیران طاهری یکی پس از دیگری امارت خراسان را در دست داشتند.[۳] با این همه، این امیران هیچگاه در فکر استقلال از خلافت عباسی نبودند و تنها امارت را در خاندان خود موروثی کردند و در امور داخلی‌شان استقلال نسبی‌ای داشتند.[۴]
تاریخ طاهریان
طاهریان برای مدتی عنوان شرطه، بغداد را در اختیار داشتند. طاهر بن حسین، نخستین امیر این خاندان، پیش از امارت بر خراسان برای مدتی از سوی مأمون، خلیفه وقت به عنوان شرطه بغداد برگزیده شده بود. از زمان این انتصاب تا پایان دوران معتضد، طاهریان به نفوذی خاص و موروثی بر مقام شرطه بغداد رسیدند و چهره‌های مهم این خاندان به عنوان شرطه بغداد برگزیده شدند.[۵]
طاهر بن حسین نخستین امیر این امارت در ۱۵۹ ه. ق. در پوشنگ زاده شد و در ابتدا از سوی عباسیان به امارت پوشنگ رسید و پس از طی مدتی، با تلاش‌های مستمر و همچنین سوابق خدماتش، امارت خراسان و سرزمین‌های شرقی خلافت عباسی را به دست آورد و در ۲۰۷ ه. ق. در مرو به مرگ طبیعی درگذشت یا ترور شد.[۶] طلحه بن طاهر فرزند امیر قبلی بود. پس از مرگ طاهر، اوضاع خراسان در اثر شورش سپاهیان ملتهب شد و به دنبال این واقعه، طلحه کنترل اوضاع را بر عهده گرفت.[۷][۸][۹] طلحه بن طاهر در ۲۱۳ ه. ق، در بلخ درگذشت و در همان‌جا نیز مدفون شد.[۱۰] عبدالله بن طاهر برادر طلحه بن طاهر پس از مرگ طلحه به فرمان مأمون حکومت خراسان را به دست گرفت. عبدالله در ۲۳۰ ه. ق. در اثر بیماری و در سن ۴۸ سالگی درگذشت و در مقبرهٔ خانوادگی‌اش که در نیشابور قرار داشت، دفن شد.[۱۱] پس از وفات عبدالله، طاهر بن عبدالله به فرمان واثق، خلیفهٔ عباسی، در ۲۳۰ ه. ق. به امارت رسید.[۱۲] طاهر دارای روابط نیکویی با خلفای هم‌عصر خویش بود[۱۳] و در ۲۴۸ ه. ق. وفات یافت.[۱۴] محمد بن طاهر فرزند طاهر بن عبدالله، در ۲۴۸ ه. ق. از جانب خلیفهٔ عباسی، مستعین، حاکم خراسان شد. یعقوب لیث صفاری که حکومت سیستان را در دست داشت، در ۲۵۹ ه. ق. به نیشابور حمله کرد و محمد را اسیر کرد. یعقوب لیث در ۲۶۲ ه. ق. در نبرد دیرالعاقول از عباسیان شکست خورد و محمد هم در همین حین موفق به فرار شد و دیگر هیچگاه جرئت بازگشت به خراسان را نیافت. محمد بن طاهر حدود ۱۰ سال به عنوان شرطه بغداد فعالیت کرد. وی در ۲۹۷ ه. ق. درگذشت و با مرگ او امارت طاهریان برچیده شد.[۱۵]
فهرست امیران
| امیران دودمان طاهری | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نام | لقب | تولد | دوران امارت | سکه | پایتخت | نسبت با امیر پیشین | وقایع مهم | مرگ | منبع |
| طاهر بن حسین | ذوالیمینین | ۱۵۹ ه.ق | تقریباً ۲ سال – ۲۰۵ تا ۲۰۷ ه.ق |
.jpg) |
مرو | ن/م | ۲۰۷ ه.ق | [۱۶] | |
| طلحه بن طاهر | ن/م | ن/م | تقریباً ۶ سال – ۲۰۷ تا ۲۱۳ ه.ق |
 |
مرو | پسر |
|
۲۱۳ ه.ق | [۱۷] |
| عبدالله بن طاهر | ن/م | ۱۸۲ ه.ق | تقریباً ۱۵ سال – ۲۱۳ تا ۲۳۰ ه.ق |
ن/م | نیشابور | برادر |
|
۲۳۰ ه.ق | [۱۸] |
| طاهر بن عبدالله | ابوطیب | ن/م | تقریباً ۱۸ سال – ۲۳۰ تا ۲۴۸ ه.ق |
ن/م | نیشابور | پسر | ۲۴۸ ه.ق | [۱۹] | |
| محمد بن طاهر | محمد خراسانی | ن/م | تقریباً ۱۱ سال – ۲۴۸ تا ۲۵۹ ه.ق |
ن/م | نیشابور | پسر |
|
۲۹۷ ه.ق | [۲۰] |
تبارنامه
| زریق یا رزیق | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مصعب | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| احمد | علی | حسین | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| حسن | محمد | طاهر ذوالیمینین | ابراهیم | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| محمد | حسن | عبدالله | طلحه | علی | حسین | اسمعیل | طاهر | اسحق | محمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علی | عبدالعزیز | احمد | سلیمان | طلحه | طاهر | حسین | مصعب | عبیدالله | محمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| علی | مطهر | عبدالله | حسین | محمد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| طاهر | احمد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
برای مطالعه بیشتر
- اشپولر، برتولد (۱۳۶۹). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی. ترجمهٔ مریم میراحمدی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- التون، دانیل (۱۳۸۹). تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در آغاز حکومت عباسیان. ترجمهٔ مسعود رجب‌نیا. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- باسورث، ک. ا (۱۳۶۳). تاریخ ایران کمبریج. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- باسورث، ک. ا (۱۳۸۸). تاریخ سیستان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- خضری، احمدرضا (۱۳۸۴). تاریخ خلافت عباسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- فرای، ریچارد نلسون (۱۳۶۳). عصر زرین فرهنگ ایران. تهران: انتشارات سروش.
- مفتخری، حسین؛ زمانی، حسین (۱۳۹۵). تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا برآمدن طاهریان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- نفیسی، سعید (۱۳۳۵). تاریخ خاندان طاهری. تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکاء.
پانویس
ارجاعات
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ غلام‌پور، «عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان»، روزنامه شرق، ۱۶.
- ↑ بهنیافر، «ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی»، معرفت.
- ↑ آقاجری و اشتری تفرشی، «جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد»، تاریخ و تمدن اسلامی، ۷۶.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ زرین‌کوب، تاریخ ایران بعد از اسلام، ۵۰۶.
- ↑ رضائی باغ‌بیدی، سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی، ۲۲۴.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۱۶۹.
- ↑ رضائی باغ‌بیدی، سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی، ۲۲۴.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۲۱۳.
- ↑ اکبری، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، ۲۱۵.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “ABDALLĀH B. ṬĀHER”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Iranica, “TAHERIDS”, Encyclopaedia Iranica.
منابع
منابع فارسی و عربی
- غلام‌پور، میثم (۱۹ تیر ۱۳۹۰). «عبدالله بن طاهر و اوج قدرت طاهریان». روزنامه شرق (۱۲۹۰).
- بهنیافر، احمدرضا (خرداد ۱۳۸۶). «ارتباط خلافت عبّاسی با حکومت‌های ایرانی». معرفت.
- آقاجری، سید هاشم؛ اشتری تفرشی، علیرضا (بهار و تابستان ۱۳۸۷). «جایگاه و توانمندی‌های سیاسی نهاد شرطه بغداد». تاریخ و تمدن اسلامی (۷): ۷۶.
- رضائی باغ‌بیدی، حسن (۱۳۹۳). سکه‌های ایران در دورهٔ اسلامی از آغاز تا برآمدن سلجوقیان. تهران: سمت. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۲-۰۰۵۵-۸.
- اکبری، امیر (۱۳۹۱). تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام. تهران: سمت. شابک ۹۶۴-۴۴۴-۸۲۷-۸.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۶۳). تاریخ ایران بعد از اسلام. تهران: امیر کبیر. ص. ۵۰۶. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۲-۰۰۵۵-۸.
منابع انگلیسی
- Iranica (2012). "ABDALLĀH B. ṬĀHER". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Iranica.
- Iranica (2012). "TAHERIDS". Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). Iranica.
| اشخاص سرشناس: |
|  | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جایها و پایتختها: | ||||||||
| زبان و مذهب: | ||||||||
| رویدادهای مرتبط: | ||||||||
| موضوعات: | ||||||||