مقسط بن زهیر تغلبی: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(مقاله جدید)
 
(خوشامدگویی)
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{infobox person|name=مقسط بن زهیر تغلبی|birth_place=عراق|death_place=کربلا، عراق|death_cause=|death_date=عاشورای ۶۱ ه‍. ق|spouse=|known_for=حضور در [[نبرد کربلا]]|religion=[[اسلام]]|opponents=[[بنی امیه]]}}'''مقسط بن زهیر تغلبی''' از یاران [[علی بن ابی‌طالب]] بود که به همراه دو برادرش [[قاسط بن زهیر|قاسط]] و [[کردوس بن زهیر|کردوس]] در رکاب مولای خود در جنگ‌های سه‌گانه ([[جنگ جمل|جمل]]، [[نبرد صفین|صفین]]، [[جنگ نهروان|نهروان]]) شرکت داشتند. او که شبانه به همراه دو برادرش از [[کوفه]] به [[کربلا]] آمده بود در حمله نخست در دفاع از مولای خود [[حسین بن علی]] کشته شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ فارسی عاشورا|پیوند=https://www.ghbook.ir/index.php?name=فرهنگ%20عاشورا%20و%20فرهنگ%20انتظار&option=com_dbook&task=readonline&book_id=11050&page=1&chkhashk=18A0AD00E3&Itemid=218&lang=fa&tmpl=component|پیوند نویسنده=جواد محدثی|صفحه=1222}}</ref>
{{جعبه اطلاعات افراد
| نام                = مقسط بن زهیر
| نام_تصویر          = Moharram(173)-shohada.jpg
| جایگزین تصویر      = نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد
| توضیح_تصویر        = ضریح [[کشتگان نبرد کربلا]] نصب شده در [[حرم امام حسین]] که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است.
| نام‌های دیگر      = مقسط بن عبدالله بن زهیر
| تاریخ_مرگ          = ۱۰ محرم ۶۱ ه‍.ق
| محل_مرگ            = [[کربلا]]، [[عراق]]
| آرامگاه            = [[حرم امام حسین]]
| پدر                = عبدالله بن زهیر یا زهیر بن حرث
| دین                = [[اسلام]]
| denomination      = [[شیعه]]
}}


== زندگی‌نامه ==
'''مقسط بن زهیر تغلبی''' از یاران [[علی بن ابی‌طالب]] و [[حسن مجتبی]] بود. او سابقه شرکت در نبردهای [[جنگ جمل|جمل]]، [[جنگ صفین|صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] را داشته است. او در پی [[نبرد کربلا]]، به همراه دو برادرش [[قاسط بن زهیر تغلبی|قاسط]] و [[کردوس بن زهیر تغلبی|کردوس]] به سپاه [[حسین بن علی]] پیوست و در حمله نخست همین نبرد، کشته شد.
{{حسین بن علی}}
مقسط فرزند زهیر بن حرث تغلبی است. او از تیره تغلِب بن وائل و از اعراب عدنانی شمال شبه جزیره است که در [[کوفه]] زندگی می‌کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابصارالعین|نویسنده=محمد سماوی|پیوند=http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=765399&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author|صفحه=199-200}}</ref> مقسط از اصحاب [[علی بن ابی‌طالب|علی بن ابی طالب]] و از فرماندهان جنگ‌های جمل، صفین و نهروان بود. او پس از امیرالمؤمنین با پسرش [[حسن مجتبی|حسن]] بیعت کرد و از یاوران او بود.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=ابصارالعین|نویسنده=محمد سماوی|صفحه=200|پیوند=http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=765399&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author}}</ref>


در برخی منابع نام پدر مقسط را عبدالله نوشته‌اند.<ref>رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ه‍. ق. ص79.</ref>
== نام و تبار ==
نام او مقسط بن زهیر تغلبی گزارش کرده‌اند. مشهور آن است که نام او مقسط بن عبدالله بن زهیر تغلبی است. در این میان گروهی نام پدرش را ذهبی نوشته‌اند که احتمالاً تصحیف از زهیر بوده است.<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۴}}</ref> [[محمدرضا سنگری|سنگری]]، نام پدرش را [[زهیر بن حارث تغلبی]] گزارش می‌کند. دیگر نام‌هایی که برای پدرش گزارش شده، ظهیر و زهر است. نسب او به تیره [[تغلب بن وائل]] برمی‌گردد که از اعراب عدنانی بودند و در [[کوفه]] سکونت داشتند.<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۵۴۷|ج=۱}}</ref>


== همراهی با حسین بن علی ==
== سرگذشت ==
مقسط به همراه دو برادرش کردوس و قاسط، در روز چهارم یا پنجم ماه [[محرم (ماه)|محرم]] سال ۶۱ه‍.ق خود را از [[کوفه]] به [[کربلا]] رساندند و به [[حسین بن علی]] پیوستند.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=شهیدان جاوید|نویسنده=مرضیه محمدزاده|صفحه=300-301|پیوند=http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author}}</ref> بعضی از مورخان معتقدند که آنان شب عاشورا به حسین پیوستند.<ref name=":0"/>
مقسط بن زهیر را یکی از اصحاب [[علی بن ابی‌طالب]] برشمرده شده است که در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]]، [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] شرکت داشته است. به گزارش ''[[فرسان الهیجاء]]'' و ''[[ذخیرةالدارین]]''، مقسط پس از [[کشته‌شدن علی بن ابی‌طالب]]، به جمع اصحاب [[حسن مجتبی]] پیوست و به هنگام بازگشت حسن به [[مدینه]]، در کوفه ماند.<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۴}}</ref>


== نقش در واقعه کربلا ==
گزارش شده است که وقتی حسین بن علی به [[کربلا]] رسید، مقسط که در کوفه حاضر بود، به همراه دو برادرش [[کردوس بن زهیر تغلبی|کردوس]] و [[قاسط بن زهیر تغلبی|قاسط]]، به [[کشتگان سپاه حسین در نبرد کربلا|سپاه حسین]] پیوستند. زمان پیوستن آنان به سپاه حسین، چهارم یا پنجم [[محرم]] گزارش شده است. او سرآخر در [[نبرد کربلا]] به سال ۶۱ ه‍.ق کشته شد.<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۴}}</ref><ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۵۴۷|ج=۱}}</ref> سن او به هنگام کشته شدن ۵۲ سال تخمین زده شده است. وی از کشتگان حمله نخست نبرد کربلا بود.<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۵۴۷|ج=۱}}</ref>
مقسط به همراه دو برادرش، خیمه خود را در کنار خیمه [[ضرغامة بن مالک]] و کنانة بن عتیق هم قبیله خود در کربلا بر پا کردند. هر پنج تن در روز عاشورا و در حمله اول پس از نبردی سخت کشته شدند. مقسط در هنگام شهادت ۵۲ سال سن داشت.<ref name=":1"/>


== پی‌نوشت ==
نام او در میان منابع پیشین، تنها در کتاب ''[[رجال طوسی]]'' گزارش شده است و در هیچ‌یک از زیارت‌های مربوط به کشتگان نبرد کربلا، یادی از او نشده است.<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۴}}</ref>
[[رده:حسین بن علی]]
 
[[رده:حسینیه]]
== پانویس ==
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}
 
=== منابع ===
{{آغاز پانویس|35em}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|سال=۱۳۸۵|مکان=قم|ناشر=زمزم هدایت|پیوند=https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14773|نام خانوادگی۱=بینش|نام خانوادگی۵=شاکر|نام خانوادگی۴=جمشیدی|نام خانوادگی۳=رحمتی|نام خانوادگی۲=مقیمی فرد|نام۴=سعید|نام۵=ابوالقاسم|نام۳=رضا|نام۲=سیدعلی|نام۱=عبدالحسین}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=سنگری|نام=محمدرضا|عنوان=آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام|سال=۱۳۸۶|مکان=تهران|ناشر=سازمان تبلیغات اسلامی|پیوند نویسنده=محمدرضا سنگری|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/34620/آینه-داران-آفتاب?pageNumber=0&viewType=pdf|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶}}
{{پایان پانویس}}
 
{{واقعه کربلا}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}
 
[[رده:آزاردیدگان توسط مسلمانان]]
[[رده:افراد مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]]
[[رده:اهالی کوفه]]
[[رده:درگذشتگان ۶۱ (قمری)]]
[[رده:درگذشتگان ۶۸۰ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۶۸۰ (میلادی)]]
[[رده:شهیدان اسلام]]
[[رده:کشتگان با سلاح برنده]]
[[رده:کشتگان نبرد کربلا]]
[[رده:کشتگان نبرد کربلا]]
[[رده:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[رده:یاران حسین بن علی]]
[[رده:یاران علی بن ابی‌طالب]]
[[رده:یاران حسن مجتبی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۲

مقسط بن زهیر
نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد
ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است.
وفات۱۰ محرم ۶۱ ه‍.ق
کربلا، عراق
آرامگاهحرم امام حسین
دیگر نام‌هامقسط بن عبدالله بن زهیر
دیناسلام
مذهبشیعه
والدین
  • عبدالله بن زهیر یا زهیر بن حرث (پدر)

مقسط بن زهیر تغلبی از یاران علی بن ابی‌طالب و حسن مجتبی بود. او سابقه شرکت در نبردهای جمل، صفین و نهروان را داشته است. او در پی نبرد کربلا، به همراه دو برادرش قاسط و کردوس به سپاه حسین بن علی پیوست و در حمله نخست همین نبرد، کشته شد.

نام و تبار

نام او مقسط بن زهیر تغلبی گزارش کرده‌اند. مشهور آن است که نام او مقسط بن عبدالله بن زهیر تغلبی است. در این میان گروهی نام پدرش را ذهبی نوشته‌اند که احتمالاً تصحیف از زهیر بوده است.[۱] سنگری، نام پدرش را زهیر بن حارث تغلبی گزارش می‌کند. دیگر نام‌هایی که برای پدرش گزارش شده، ظهیر و زهر است. نسب او به تیره تغلب بن وائل برمی‌گردد که از اعراب عدنانی بودند و در کوفه سکونت داشتند.[۲]

سرگذشت

مقسط بن زهیر را یکی از اصحاب علی بن ابی‌طالب برشمرده شده است که در جنگ‌های صفین، جمل و نهروان شرکت داشته است. به گزارش فرسان الهیجاء و ذخیرةالدارین، مقسط پس از کشته‌شدن علی بن ابی‌طالب، به جمع اصحاب حسن مجتبی پیوست و به هنگام بازگشت حسن به مدینه، در کوفه ماند.[۳]

گزارش شده است که وقتی حسین بن علی به کربلا رسید، مقسط که در کوفه حاضر بود، به همراه دو برادرش کردوس و قاسط، به سپاه حسین پیوستند. زمان پیوستن آنان به سپاه حسین، چهارم یا پنجم محرم گزارش شده است. او سرآخر در نبرد کربلا به سال ۶۱ ه‍.ق کشته شد.[۴][۵] سن او به هنگام کشته شدن ۵۲ سال تخمین زده شده است. وی از کشتگان حمله نخست نبرد کربلا بود.[۶]

نام او در میان منابع پیشین، تنها در کتاب رجال طوسی گزارش شده است و در هیچ‌یک از زیارت‌های مربوط به کشتگان نبرد کربلا، یادی از او نشده است.[۷]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • بینش، عبدالحسین؛ مقیمی فرد، سیدعلی؛ رحمتی، رضا؛ جمشیدی، سعید؛ شاکر، ابوالقاسم (۱۳۸۵). پژوهشی پیرامون شهدای کربلا. قم: زمزم هدایت.
  • سنگری، محمدرضا (۱۳۸۶). آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶.