فهرست مسلمانان برنده جایزه نوبل: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات فهرست|نوع=فهرست متنی|نام دلبخواهی=تعداد برندگان|دلبخواهی= | {{جعبه اطلاعات فهرست|نوع=فهرست متنی|نام دلبخواهی=تعداد برندگان|دلبخواهی=۱۳|نام دلبخواهی۱=برندگان جایزه صلح|دلبخواهی۱=۸|نام دلبخواهی۲=برندگان جایزه ادبیات|دلبخواهی۲=۲|نام دلبخواهی۳=برندگان جایزه شیمی|دلبخواهی۳=۲|نام دلبخواهی۴=برندگان جایزه فیزیک|دلبخواهی۴=۱|تصویر=Distribution of Muslims in Nobel Prizes between 1901-2015.png|زیرنویس تصویر=جدول توزیع جوایز نوبل بر اساس دین و تا تاریخ ۲۰۱۵ میلادی؛ حدود ۱٫۴ درصد از برندگان جوایز را مسلمانان شکل داده‌اند.}} | ||
جایزه نوبل مجموعه جوایز سالانه‌ای است که از سوی کمیته‌هایی در اسکاندیناوی در زمینه‌های پیشرفت‌های علمی و فرهنگی اعطا می‌شود. این جوایز بر مبنای وصیت شیمی‌دان سوئدی آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ میلادی ایجاد شدند. | '''فهرست مسلمانان برنده جایزه نوبل'''، فهرستی از [[مسلمانان|مسلمانانی]] است که توانسته‌اند در سالیان گذشته، جایزه نوبل را در موضوعات متنوعش، به خود اختصاص دهند. جایزه نوبل مجموعه جوایز سالانه‌ای است که از سوی کمیته‌هایی در اسکاندیناوی در زمینه‌های پیشرفت‌های علمی و فرهنگی اعطا می‌شود. این جوایز بر مبنای وصیت شیمی‌دان سوئدی آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ میلادی ایجاد شدند. | ||
جوایز فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح برای اولین بار در سال ۱۹۰۱ اعطا گردیدند.<ref> | == جایزه نوبل == | ||
جوایز فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح برای اولین بار در سال ۱۹۰۱ اعطا گردیدند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=bbc1|ک=BBC News|ف=Which country has the best brains|زبان=en}}</ref> جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ پایه‌گذاری گردید.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=bri|ک=Britannica|ف=Nobel|زبان=en}}</ref> کمیته نروژی نوبل هر ساله جایزه صلح نوبل (به نروژی و سوئدی: Nobels fredspris) را به شخصی اهدا می‌کند که «بیشترین یا بهترین کار را برای دوستی بین ملت‌ها، لغو یا کاهش رویارویی‌های نظامی یا تشکیل و ترغیب همایش‌های صلح انجام داده باشد.»<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f454|ک=Nobel Foundation|ف=Excerpt from the Will of Alfred Nobel|زبان=en}}</ref> جایزهٔ نوبل در ادبیات را آکادمی سلطنتی علوم سوئد هرساله برای مشارکت‌های برجسته در زمینهٔ ادبیات به نویسندگان آثار ادبی اهدا می‌کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f594|ک=Nobel Foundation|ف=The Man Behind the Nobel Prize|زبان=en}}</ref> این جوایز توسط بنیاد نوبل اداره می‌شود و آن را یک کمیتهٔ متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد به برندگان اعطا می‌کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f484|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize Awarders|زبان=en}}</ref> هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزهٔ نقدی است که مبلغ آن در هر سال متفاوت است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f584|ک=Nobel Foundation|ف=The Nobel Prize|زبان=en}}</ref> | |||
[[مسلمانان]] در حدود ۲۳٪ از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.<ref | [[مسلمانان]] در حدود ۲۳٪ از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f574|ک=pewforum|ف=Executive Summary|زبان=en}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f564|ک=Pew Research Center|ف=Christian Population|زبان=en}}</ref> تا سال ۲۰۱۵، از مجموع ۸۸۱ جایزه اعطا شده دوازده نفر (۱٫۳٪) از برندگان جوایز نوبل مسلمان بوده‌اند. هفت نفر (۰٫۸٪) جایزه صلح، دو نفر (۰٫۲٪) ادبیات و سه نفر (۰٫۳٪) در علوم پایه (فیزیک و شیمی) این جایزه را دریافت نموده‌اند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f554|ک=nobelprize|ف=All Nobel Prizes|زبان=en}}</ref> اولین مسلمانی که موفق به کسب جایزه نوبل شد، [[انور سادات]] — رئیس‌جمهور وقت مصر — بود که توانست جایزه صلح نوبل را در سال ۱۹۷۸ کسب کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f534|ک=nobelprize.org|ف=The Nobel Peace Prize 1978|زبان=en}}</ref> پس از او در سال ۱۹۷۹، [[عبدالسلام|محمد عبدالسلام]] توانست اولین جایزه علمی نوبل را از آن مسلمانان کند و جایزه نوبل در فیزیک را کسب کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f494|ک=nobelprize|ف=Abdus Salam-Biography|زبان=en}}</ref> آخرین جایزه نوبل که مسلمانان موفق به کسبش شدند، مربوط به سال ۲۰۱۵ است که طی آن، [[عزیز سنجر]] توانست جایزه شیمی نوبل را از آن خود کند. اولین زن برنده جایزه نوبل از میان مسلمانان، [[شیرین عبادی]] است که توانست در سال ۲۰۰۳ برنده جایزه صلح نوبل شود.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f444|ک=Los Angeles Times|ف=Nobel winner Shirin Ebadi to publish memoir with Random House|زبان=en}}</ref> [[ملاله یوسف‌زی]] دیگر زن مسلمان، با ۱۷ سال سن در هنگام دریافت جایزه، جوان‌ترین فرد برنده جایزه نوبل محسوب می‌شود.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=bbc2|ک=BBC News|ف=Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|زبان=en}}</ref> آخرین جایزه صلح نوبل توسط مسلمانان در سال ۲۰۲۳ توسط [[نرگس محمدی]] دریافت شد.<ref>{{پک/بن|1=2023|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2023|زبان=en}}</ref> | ||
== فهرست برندگان جایزه == | |||
{{پاک‌کن}} | {{پاک‌کن}} | ||
{| class="wikitable sortable" style="font-size:90%; width:100%; border:0; text-align:center; line-height:150%;") | {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%; width:100%; border:0; text-align:center; line-height:150%;") | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
! style="background-color: #ffec8e" width=35% | دلیل اعطای جایزه | ! style="background-color: #ffec8e" width=35% | دلیل اعطای جایزه | ||
! style="background-color: #ffec8e" width=25% | توضیحات | ! style="background-color: #ffec8e" width=25% | توضیحات | ||
|- | |||
|۱۹۷۸ | |||
|[[پرونده:Anwar Sadat cropped.jpg|150 px]] | |||
|[[انور سادات]]<hr>{{کوچک}}(۲۵ دسامبر ۱۹۱۸ – ۶ اکتبر ۱۹۸۱){{پایان کوچک}} | |||
|{{پرچمک|EGY}}<hr>سیاستمدار | |||
|این جایزه در سال ۱۹۷۸ به رئیس‌جمهور وقت مصر داده شد. پیمان کمپ دیوید به وسیله انور سادات رئیس‌جمهور وقت مصر و مناخیم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ امضا گردید که منجر به صلح اسرائیل و مصر شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f534|ک=nobelprize.org|ف=The Nobel Peace Prize 1978|زبان=en}}</ref> | |||
|نخستین مسلمان و نخستین عرب و نخستین مصری است که جایزه نوبل دریافت می‌کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |||
|۱۹۷۹ | |||
|[[پرونده:Abdus_Salam_1987.jpg|160px]] | |||
|[[عبدالسلام|محمد عبدالسلام]]<hr>{{کوچک}}(۲۹ ژانویه ۱۹۲۶ – ۲۱ نوامبر ۱۹۹۶){{پایان کوچک}} | |||
|{{پرچمک|PAK}}<hr>فیزیکدان | |||
|جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۷۹ به‌طور مشترک به استیون واینبرگ، شلدون لی گلاشو و عبدالسلام به جهت «ارائه فرمول‌بندی واحدی برای نیروی الکترومغناطیس و نیروی هسته‌ای ضعیف که برهمکنش الکتروضعیف نامیده می‌شود»، اهدا شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a311|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Physics 1979|زبان=en}}</ref> | |||
|او اولین مسلمانی است که موفق به دریافت این جایزه و به‌طور کلی نوبل علمی شده است. همین‌طور او اولین پاکستانی است که موفق به دریافت این جایزه شده است. همچنین او دومین پنجابی بعد از هار گوبیند کورانا است که موفق به کسب جایزه نوبل گردیده است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f494|ک=nobelprize|ف=Abdus Salam-Biography|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
|۱۹۸۸ | |۱۹۸۸ | ||
| خط ۲۲: | خط ۳۶: | ||
|[[نجیب محفوظ]]<hr>{{کوچک}}(۱۱ دسامبر ۱۹۱۱ – ۳۰ اوت ۲۰۰۶){{پایان کوچک}} | |[[نجیب محفوظ]]<hr>{{کوچک}}(۱۱ دسامبر ۱۹۱۱ – ۳۰ اوت ۲۰۰۶){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|EGY}}<hr>نویسنده | |{{پرچمک|EGY}}<hr>نویسنده | ||
| | |جایزه ادبیات نوبل در سال ۱۹۸۸ به نجیب محفوظ اهدا شد؛ زیرا وی «از طریق آثار غنی از نکات دقیق و ظریف و به شیوه‌ای روشن و واقع‌بینانه و در عین حال مهیج و مبهم گونه‌ای از روایت عربی را خلق کرد که شامل همه انسان‌ها می‌شود».<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a101|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Literature 1988|زبان=en}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a111|ک=nobelprize|ف=Nobel Lecture by Naguib Mahfouz|زبان=en}}</ref> | ||
| | | نخستین مسلمان است که این نوع جایزه را کسب می‌کند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
| | |۱۹۹۴ | ||
|[[پرونده: | |[[پرونده:ArafatEconomicForum.jpg|150px]] | ||
|[[ | |[[یاسر عرفات]]<hr>{{کوچک}}(۲۴ اوت ۱۹۲۹ – ۱۱ نوامبر ۲۰۰۴){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک| | |{{پرچمک|PLE}}<hr>سیاستمدار | ||
| | |سال ۱۹۹۴ عرفات جایزه نوبل را همراه با شیمون پرز و اسحاق رابین بخاطر قدردانی از تلاش‌هایشان برای صلح در خاورمیانه دریافت کردند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a221|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 1994|زبان=en}}</ref> | ||
| | |توصیف شده به عنوان «اولین فلسطینی مسلمان دریافت‌کننده جایزه نوبل است» با این وجود پدر وی مصری بود و وی در قاهره متولد شده است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۹۹۹ | |۱۹۹۹ | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
|[[احمد حسن زویل]]<hr>{{کوچک}}(۲۶ فوریه ۱۹۴۶–۲ اوت ۲۰۱۶){{پایان کوچک}} | |[[احمد حسن زویل]]<hr>{{کوچک}}(۲۶ فوریه ۱۹۴۶–۲ اوت ۲۰۱۶){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|مصر}}{{پرچمک|آمریکا}} <hr>دانشمند | |{{پرچمک|مصر}}{{پرچمک|آمریکا}} <hr>دانشمند | ||
| | |جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۹ به احمد حسن زویل برای «مطالعه دربارهٔ حالت گذار در واکنش‌های شیمیایی با استفاده از طیف‌بینی در فمتوثانیه» اهدا گردید.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a131|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Chemistry 1999|زبان=en}}</ref> | ||
|او اولین مسلمان و مصری و عرب برنده این جایزه و دومین مسلمان برنده نوبل علمی است.<ref | |او اولین مسلمان و مصری و عرب برنده این جایزه و دومین مسلمان برنده نوبل علمی است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a141|ک=plancksconstant|ف=Nobel Prize Winner Ahmed Hassan Zewail|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۰۰۳ | |۲۰۰۳ | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۵۷: | ||
|[[شیرین عبادی]]<hr>{{کوچک}}(۲۱ ژوئن ۱۹۴۷ - زنده){{پایان کوچک}} | |[[شیرین عبادی]]<hr>{{کوچک}}(۲۱ ژوئن ۱۹۴۷ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|IRN}}<hr>فعال حقوق بشر | |{{پرچمک|IRN}}<hr>فعال حقوق بشر | ||
| | |جایزه صلح نوبل برای تلاش‌های شیرین عبادی و مبارزه برای دموکراسی، حقوق زنان و کودکان در سال ۲۰۰۳ به او اهدا شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a231|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2003|زبان=en}}</ref> | ||
|او اولین | |او اولین ایرانی برنده جایزهٔ نوبل بوده است او همچنین اولین زن مسلمانی است که موفق به دریافت چنین جایزه‌ای شده است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۰۰۵ | |۲۰۰۵ | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۶۴: | ||
|[[محمد البرادعی]]<hr>{{کوچک}}(۱۷ ژوئن ۱۹۴۲ - زنده){{پایان کوچک}} | |[[محمد البرادعی]]<hr>{{کوچک}}(۱۷ ژوئن ۱۹۴۲ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|EGY}}<hr>سیاستمدار | |{{پرچمک|EGY}}<hr>سیاستمدار | ||
| | |جایزه صلح نوبل به‌طور مشترک به محمد البرادعی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) برای تلاش‌هایش جهت جلوگیری از استفادهٔ انرژی هسته‌ای در مقاصد نظامی و تضمین کردن استفادهٔ آن در راستای صلح و استفادهٔ بی‌خطر از آن تا حد ممکن در سال ۲۰۰۵ اهدا شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a241|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2005|زبان=en}}</ref> | ||
| | |او دومین مصری برنده جایزه صلح نوبل می‌باشد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a251|ک=nndb|ف=NNDB article on Mohamed El Baradei|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |||
|۲۰۰۶ | |||
|[[پرونده:Orhan Pamuk 2009 Shankbone.jpg|بی‌قاب|209x209پیکسل]] | |||
|[[اورهان پاموک]]<hr>{{کوچک}}(۷ ژوئن ۱۹۵۲ - زنده){{پایان کوچک}} | |||
|{{پرچمک|TUR}}<hr>نویسنده | |||
|جایزه ادبیات نوبل در سال ۲۰۰۶ به اورهان پاموک اهدا شد؛ زیرا وی «در تلاش برای یافتن چرایی وجود روح مالیخولیایی حاکم بر شهر محل زندگیش موفق به کشف نمادهایی از تضادها و آمیختگی‌های فرهنگ‌های گوناگون می‌شود».<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a121|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Literature 2006|زبان=en}}</ref> | |||
|او اولین ترک برنده جایزه نوبل است که خود را یک مسلمان فرهنگی معرفی کرده که از نظر تاریخی و فرهنگی به دین مرتبط است اما به ارتباط شخصی با خدا اعتقاد ندارد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f544|ک=islamichistorymonth|ف=October: Islamic History Month|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
|۲۰۰۶ | |۲۰۰۶ | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۷۸: | ||
|[[محمد یونس]]<hr>{{کوچک}}(۲۸ ژوئن ۱۹۴۰ - زنده){{پایان کوچک}} | |[[محمد یونس]]<hr>{{کوچک}}(۲۸ ژوئن ۱۹۴۰ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|BAN}}<hr>اقتصاددان | |{{پرچمک|BAN}}<hr>اقتصاددان | ||
| | |جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۰۶ به‌طور مشترک به محمد یونس و گرامین بانک به جهت «تلاش‌هایشان برای ایجاد پیشرفت اقتصادی و اجتماعی از پایین» اهدا گردید.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f464|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2006|زبان=en}}</ref> | ||
|او اولین بنگلادشی و سومین | |او اولین بنگلادشی و سومین بنگالی بعد از رابیندرانات تاگور و آمارتیا سن است که موفق به کسب جایزه نوبل شده است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=f474|ک=dawn|ف=Yunus martyred, Bangladesh marred|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۰۱۱ | |۲۰۱۱ | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۸۵: | ||
|[[توکل کرمان]]<hr>{{کوچک}}(۷ فوریهٔ ۱۹۷۹ - زنده){{پایان کوچک}} | |[[توکل کرمان]]<hr>{{کوچک}}(۷ فوریهٔ ۱۹۷۹ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|YEM}}<hr>فعال حقوق بشر | |{{پرچمک|YEM}}<hr>فعال حقوق بشر | ||
| | |جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۱۱ به‌طور مشترک به الن جانسون سیرلیف، لیما گبوی و توکل کرمان به جهت «مبارزه بدون خشونت آن‌ها برای افزایش امنیت زنان و مشارکت کامل زنان در زمینه کسب و کار» اهدا گردید.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a261|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2011|زبان=en}}</ref> | ||
|او نخستین زن | |او نخستین زن عرب و نخستین و تنها یمنی‌ای است که موفق به کسب جایزه نوبل شده است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a271|ک=Haute Hijab|ف=first arab woman and the youngest Nobel|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۰۱۴ | |۲۰۱۴ | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۹۲: | ||
|[[ملاله یوسف‌زی]]<hr>{{کوچک}}(۱۲ ژوئیه ۱۹۹۷ - زنده){{پایان کوچک}} | |[[ملاله یوسف‌زی]]<hr>{{کوچک}}(۱۲ ژوئیه ۱۹۹۷ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|PAK}}<hr>فعال حقوق بشر | |{{پرچمک|PAK}}<hr>فعال حقوق بشر | ||
| | |جایزه صلح نوبل ۲۰۱۴ به‌طور مشترک به او و کایلاش ساتیارتی به دلیل «مبارزه آن‌ها با سرکوب کودکان و جوانان و حق همهٔ کودکان برای آموزش» داده شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a281|ک=BBC News|ف=Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|زبان=en}}</ref> | ||
|یوسف زی با ۱۷ سال سن در هنگام برنده شدن، جوان‌ترین برنده جایزه نوبل بود.<ref | |یوسف زی با ۱۷ سال سن در هنگام برنده شدن، جوان‌ترین برنده جایزه نوبل بود.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a281|ک=BBC News|ف=Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|زبان=en}}</ref> | ||
|- | |||
| | |۲۰۱۵ | ||
|[[پرونده:Aziz_Sancar_0060.jpg|157x157px]] | |||
== | |[[عزیز سنجر]]<hr>{{کوچک}}(۸ سپتامبر ۱۹۴۶ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک|TUR}}{{پرچمک|آمریکا}} <hr>دانشمند | |||
|جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۱۵ به‌طور مشترک به توماس لیندال، پال مودریچ و عزیز سنجر برای «یافتن سازوکار ترمیم دی‌ان‌ای» اهدا شد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a211|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Chemistry 2015|زبان=en}}</ref> | |||
|او دومین ترک برنده جایزه نوبل و سومین مسلمان برنده نوبل علمی است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|1=a211|ک=nobelprize|ف=The Nobel Prize in Chemistry 2015|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
|۲۰۲۱ | |||
|[[پرونده:Abdulrazak_Gurnah_2022_(cropped).jpg|بی‌قاب|209x209پیکسل]] | |||
|[[عبدالرزاق قورنه]]<hr>{{کوچک}}(۴۰ دسامبر ۱۹۴۸ - زنده){{پایان کوچک}} | |||
|{{پرچمک|بریتانیا}}{{پرچمک|تانزانیا}} <hr>دانشمند | |||
|جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۱ برای «نوشته‌های رسوخگر و دلسوزانه در زمینهٔ تأثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» به وی اهدا شد.<ref>{{پک/بن|1=ش100|ک=BBC News|ف=Nobel Literature Prize 2021|زبان=en}}</ref> | |||
|او اولین تانزانیایی مسلمان است که برنده جایزه نوبل شده است۔<ref>{{پک/بن|1=ش100|ک=BBC News|ف=Nobel Literature Prize 2021|زبان=en}}</ref> | |||
|- | |- | ||
| | |۲۰۲۳ | ||
|[[پرونده: | |[[پرونده:Narges Mohammadi (cropped).jpg|بی‌قاب|209x209پیکسل]] | ||
|[[ | |[[نرگس محمدی]]<hr>{{کوچک}}(۲۱ آوریل ۱۹۷۲ - زنده){{پایان کوچک}} | ||
|{{پرچمک| | |{{پرچمک|IRN}}<hr>فعال حقوق بشر | ||
| | |جایزه صلح نوبل به دلیل «مبارزه با ستم بر زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه» در سال ۲۰۲۳ به او اهدا شد.<ref>{{پک/بن|1=2023|ک=nobelprize|ف=The Nobel Peace Prize 2023 |زبان=en}}</ref> | ||
| | |دریافت جایزه نوبل او در حالی که در زندان‌های ایران به سر می‌برد، پیامدهای متفاوتی در پی داشت. در این میان تحلیل‌گران طرفدار جمهوری اسلامی ایران، اعطای این جایزه را سیاسی دانستند.<ref>{{پک/بن|1=نرگس|ک=خبرگزاری فارس|ف=چرا بسیاری از جنایتکاران و چهره‌های منفور نامزد و برنده جایزه نوبل بوده‌اند؟|زبان=en}}</ref> | ||
|} | |} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس| | === ارجاعات === | ||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری= | {{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | ||
=== منابع === | |||
{{آغاز پانویس|35em}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=چرا بسیاری از جنایتکاران و چهره‌های منفور نامزد و برنده جایزه نوبل بوده‌اند؟|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/14020714000622|تاریخ=۱۵ مهر ۱۴۰۲|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|نرگس}}|نویسنده=خبرگزاری فارس|کد زبان=Fa|وبگاه=farsnews.ir}} | |||
{{چپ‌چین}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Which country has the best brains|نشانی=http://www.bbc.co.uk/news/magazine-11500373|تاریخ=October 8, 2010|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|bbc1}}|نویسنده=BBC News|کد زبان=en|وبگاه=bbc.co.uk|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20181118211914/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-11500373|تاریخ بایگانی=18 نوامبر 2018}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|نشانی=https://www.bbc.com/news/world-europe-29564935|تاریخ=2014-10-10|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|bbc2}}|نویسنده=BBC News|کد زبان=en|وبگاه=bbc.co.uk|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210326230335/https://www.bbc.com/news/world-europe-29564935|تاریخ بایگانی=26 مارس 2021}} | |||
{{یادکرد وب|عنوان=Nobel Literature Prize 2021: Abdulrazak Gurnah named winner|نشانی=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-58828947|تاریخ=|تاریخ بازبینی=7 October 2021|شناسه={{شناسه یادکرد|ش100}}|نویسنده=BBC News|کد زبان=en|وبگاه=bbc.co.uk|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20211007151627/https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-58828947|تاریخ بایگانی=7 October 2021}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|نشانی=https://www.bbc.com/news/world-europe-29564935|تاریخ=2014-10-10|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|a281}}|نویسنده=BBC News|کد زبان=en|وبگاه=bbc.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210326230335/https://www.bbc.com/news/world-europe-29564935|تاریخ بایگانی=26 مارس 2021}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Nobel winner Shirin Ebadi to publish memoir with Random House|نشانی=https://www.latimes.com/books/jacketcopy/la-et-jc-nobel-winner-shirin-ebadi-memoir-random-house-20150429-story.html|تاریخ=2015-04-29|تاریخ بازبینی=2021-08-18|شناسه={{شناسه یادکرد|f444}}|نویسنده=Kellogg. Carolyn|کد زبان=en|وبگاه=latimes.com|پیوند بایگانی=|تاریخ بایگانی=}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Yunus martyred, Bangladesh marred|نشانی=http://dawn.com/2011/04/06/yunus-martyred-bangladesh-marred/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=April 6, 2011|شناسه={{شناسه یادکرد|f474}}|نویسنده=dawn|کد زبان=en|وبگاه=dawn.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130519115445/http://dawn.com/2011/04/06/yunus-martyred-bangladesh-marred/|تاریخ بایگانی=19 مه 2013}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Nobel|نشانی=http://www.britannica.com/eb/article-9056008|تاریخ=14 November 2007|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|bri}}|نویسنده=Encyclopædia Britannica|کد زبان=en|وبگاه=britannica.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20071214162150/http://www.britannica.com/eb/article-9056008|تاریخ بایگانی=14 دسامبر 2007}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Tawakkul Karman is the first arab woman and the youngest Nobel|نشانی=http://www.hautehijab.com/blogs/hijab-fashion/4966602-tawakkul-karman-first-arab-woman-and-youngest-nobel-peace-laureate-in-hijab|تاریخ=December 20, 2011|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|a271}}|نویسنده=Haute Hijab|کد زبان=en|وبگاه=hautehijab.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20171008030045/https://www.hautehijab.com/blogs/hijab-fashion/4966602-tawakkul-karman-first-arab-woman-and-youngest-nobel-peace-laureate-in-hijab|تاریخ بایگانی=2017-10-08}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=October: Islamic History Month|نشانی=http://www.islamichistorymonth.com/education/nobel.php|تاریخ=2009-07-28|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|f544}}|نویسنده=islamichistorymonth|کد زبان=en|وبگاه=islamichistorymonth.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20090728051231/http://www.islamichistorymonth.com/education/nobel.php|تاریخ بایگانی=۲۸ ژوئیه ۲۰۰۹}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Excerpt from the Will of Alfred Nobel|نشانی=http://www.nobelprize.org/alfred_nobel/will/short_testamente.html|تاریخ=|تاریخ بازبینی=30 October 2014|شناسه={{شناسه یادکرد|f454}}|نویسنده=Nobel Foundation|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130530222747/http://www.nobelprize.org/alfred_nobel/will/short_testamente.html|تاریخ بایگانی=30 مه 2013}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Prize Awarders|نشانی=http://nobelprize.org/prize_awarders/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2008-10-16|شناسه={{شناسه یادکرد|f484}}|نویسنده=Nobel Foundation|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20081015013145/http://nobelprize.org/prize_awarders/|تاریخ بایگانی=2008-10-15}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize|نشانی=http://nobelprize.org/alfred_nobel/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2008-10-16|شناسه={{شناسه یادکرد|f594}}|نویسنده=Nobel Foundation|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20071025001741/http://nobelprize.org/alfred_nobel/|تاریخ بایگانی=2007-10-25}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Prize|نشانی=http://nobelprize.org/nobel_prizes/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2008-10-07|شناسه={{شناسه یادکرد|f584}}|نویسنده=Nobel Foundation|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20081015012957/http://nobelprize.org/nobel_prizes/|تاریخ بایگانی=2008-10-15}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Abdus Salam-Biography|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1979/salam.html|تاریخ=|تاریخ بازبینی=April 5, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|f494}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130421051751/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1979/salam.html|تاریخ بایگانی=21 آوریل 2013}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=All Nobel Prizes|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/lists/all|تاریخ=|تاریخ بازبینی=12 مه 2017|شناسه={{شناسه یادکرد|f554}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170512105533/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/lists/all/|تاریخ بایگانی=12 مه 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Nobel Lecture by Naguib Mahfouz|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1988/mahfouz-lecture.html|تاریخ=|تاریخ بازبینی=April 5, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a111}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170715225240/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1988/mahfouz-lecture.html|تاریخ بایگانی=15 ژوئیه 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 1978|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1988/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|a101}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20180119001946/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1988/|تاریخ بایگانی=19 ژانویه 2018}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 1978|نشانی=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1978/ceremony-speech/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|f534}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210427074426/https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1978/ceremony-speech/|تاریخ بایگانی=27 آوریل 2021}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Prize in Physics 1979|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1979/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a311}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20140706082221/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1979/|تاریخ بایگانی=۶ ژوئیه ۲۰۱۴}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Prize in Chemistry 1999|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1999/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a131}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20171116064840/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1999/|تاریخ بایگانی=16 نوامبر 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 2003|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2003/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a231}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20131214012058/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2003/|تاریخ بایگانی=14 دسامبر 2013}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 2005|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2005/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a241}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20171003125449/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2005/|تاریخ بایگانی=3 October 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 2006|نشانی=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2006/summary/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|f464}}|نویسنده=NobelPrize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200522013740/https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2006/summary/|تاریخ بایگانی=22 مه 2020}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 2011|نشانی=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2011/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a261}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20171227204259/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2011/|تاریخ بایگانی=27 دسامبر 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Prize in Chemistry 2015|نشانی=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2015/summary/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=2021-04-06|شناسه={{شناسه یادکرد|a211}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200521195335/https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2015/summary/|تاریخ بایگانی=21 مه 2020}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=The Nobel Peace Prize 2023|نشانی=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2023/summary/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2023|شناسه={{شناسه یادکرد|2023}}|نویسنده=nobelprize|کد زبان=en|وبگاه=nobelprize.org}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=NNDB article on Mohamed El Baradei|نشانی=http://www.nndb.com/people/288/000023219/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a251}}|نویسنده=nndb|کد زبان=en|وبگاه=nndb.com|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170823152815/http://www.nndb.com/people/288/000023219/|تاریخ بایگانی=23 اوت 2017}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Executive Summary|نشانی=http://www.pewforum.org/2011/01/27/the-future-of-the-global-muslim-population|تاریخ=|تاریخ بازبینی=22 December 2011|شناسه={{شناسه یادکرد|f574}}|نویسنده=pewforum|کد زبان=en|وبگاه=pewforum.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130805044735/http://www.pewforum.org/2011/01/27/the-future-of-the-global-muslim-population/|تاریخ بایگانی=5 اوت 2013}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Christian Population as Percentages of Total Population by Country|نشانی=http://features.pewforum.org/global-christianity/total-population-percentage.php|تاریخ=|تاریخ بازبینی=22 December 2011|شناسه={{شناسه یادکرد|f564}}|نویسنده=Pew Research Center|کد زبان=en|وبگاه=pewforum.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20120107191939/http://features.pewforum.org/global-christianity/total-population-percentage.php|تاریخ بایگانی=۷ ژانویه ۲۰۱۲}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Nobel Prize Winner Ahmed Hassan Zewail|نشانی=http://plancksconstant.org/blog1/2008/05/muslim_nobel_prize_winner_ahmed_hassan_zewail.html|تاریخ=|تاریخ بازبینی=March 24, 2012|شناسه={{شناسه یادکرد|a141}}|نویسنده=plancksconstant|کد زبان=en|وبگاه=plancksconstant.org|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20171006014345/http://plancksconstant.org/blog1/2008/05/muslim_nobel_prize_winner_ahmed_hassan_zewail.html|تاریخ بایگانی=6 October 2017}} | |||
{{پایان پانویس}} | |||
{{پایان چپ‌چین}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:برندگان جایزه نوبل]] | [[رده:برندگان جایزه نوبل]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۱۳
 جدول توزیع جوایز نوبل بر اساس دین و تا تاریخ ۲۰۱۵ میلادی؛ حدود ۱٫۴ درصد از برندگان جوایز را مسلمانان شکل داده‌اند. | |
| نوع↘ | فهرست متنی |
|---|---|
| تعداد برندگان↘ | ۱۳ |
| برندگان جایزه صلح↘ | ۸ |
| برندگان جایزه ادبیات↘ | ۲ |
| برندگان جایزه شیمی↘ | ۲ |
| برندگان جایزه فیزیک↘ | ۱ |
| منابع و پانوشت | |
فهرست مسلمانان برنده جایزه نوبل، فهرستی از مسلمانانی است که توانسته‌اند در سالیان گذشته، جایزه نوبل را در موضوعات متنوعش، به خود اختصاص دهند. جایزه نوبل مجموعه جوایز سالانه‌ای است که از سوی کمیته‌هایی در اسکاندیناوی در زمینه‌های پیشرفت‌های علمی و فرهنگی اعطا می‌شود. این جوایز بر مبنای وصیت شیمی‌دان سوئدی آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ میلادی ایجاد شدند.
جایزه نوبل
جوایز فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح برای اولین بار در سال ۱۹۰۱ اعطا گردیدند.[۱] جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ پایه‌گذاری گردید.[۲] کمیته نروژی نوبل هر ساله جایزه صلح نوبل (به نروژی و سوئدی: Nobels fredspris) را به شخصی اهدا می‌کند که «بیشترین یا بهترین کار را برای دوستی بین ملت‌ها، لغو یا کاهش رویارویی‌های نظامی یا تشکیل و ترغیب همایش‌های صلح انجام داده باشد.»[۳] جایزهٔ نوبل در ادبیات را آکادمی سلطنتی علوم سوئد هرساله برای مشارکت‌های برجسته در زمینهٔ ادبیات به نویسندگان آثار ادبی اهدا می‌کند.[۴] این جوایز توسط بنیاد نوبل اداره می‌شود و آن را یک کمیتهٔ متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد به برندگان اعطا می‌کند.[۵] هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزهٔ نقدی است که مبلغ آن در هر سال متفاوت است.[۶]
مسلمانان در حدود ۲۳٪ از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.[۷][۸] تا سال ۲۰۱۵، از مجموع ۸۸۱ جایزه اعطا شده دوازده نفر (۱٫۳٪) از برندگان جوایز نوبل مسلمان بوده‌اند. هفت نفر (۰٫۸٪) جایزه صلح، دو نفر (۰٫۲٪) ادبیات و سه نفر (۰٫۳٪) در علوم پایه (فیزیک و شیمی) این جایزه را دریافت نموده‌اند.[۹] اولین مسلمانی که موفق به کسب جایزه نوبل شد، انور سادات — رئیس‌جمهور وقت مصر — بود که توانست جایزه صلح نوبل را در سال ۱۹۷۸ کسب کند.[۱۰][۱۱] پس از او در سال ۱۹۷۹، محمد عبدالسلام توانست اولین جایزه علمی نوبل را از آن مسلمانان کند و جایزه نوبل در فیزیک را کسب کند.[۱۲] آخرین جایزه نوبل که مسلمانان موفق به کسبش شدند، مربوط به سال ۲۰۱۵ است که طی آن، عزیز سنجر توانست جایزه شیمی نوبل را از آن خود کند. اولین زن برنده جایزه نوبل از میان مسلمانان، شیرین عبادی است که توانست در سال ۲۰۰۳ برنده جایزه صلح نوبل شود.[۱۳] ملاله یوسف‌زی دیگر زن مسلمان، با ۱۷ سال سن در هنگام دریافت جایزه، جوان‌ترین فرد برنده جایزه نوبل محسوب می‌شود.[۱۴] آخرین جایزه صلح نوبل توسط مسلمانان در سال ۲۰۲۳ توسط نرگس محمدی دریافت شد.[۱۵]
فهرست برندگان جایزه
| سال | برنده جایزه (تاریخ تولد - مرگ) |
کشور شغل |
دلیل اعطای جایزه | توضیحات | |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۷۸ | 
|
انور سادات (۲۵ دسامبر ۱۹۱۸ – ۶ اکتبر ۱۹۸۱) |
 سیاستمدار |
این جایزه در سال ۱۹۷۸ به رئیس‌جمهور وقت مصر داده شد. پیمان کمپ دیوید به وسیله انور سادات رئیس‌جمهور وقت مصر و مناخیم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ امضا گردید که منجر به صلح اسرائیل و مصر شد.[۱۶] | نخستین مسلمان و نخستین عرب و نخستین مصری است که جایزه نوبل دریافت می‌کند.[۱۷] |
| ۱۹۷۹ | 
|
محمد عبدالسلام (۲۹ ژانویه ۱۹۲۶ – ۲۱ نوامبر ۱۹۹۶) |
 فیزیکدان |
جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۷۹ به‌طور مشترک به استیون واینبرگ، شلدون لی گلاشو و عبدالسلام به جهت «ارائه فرمول‌بندی واحدی برای نیروی الکترومغناطیس و نیروی هسته‌ای ضعیف که برهمکنش الکتروضعیف نامیده می‌شود»، اهدا شد.[۱۸] | او اولین مسلمانی است که موفق به دریافت این جایزه و به‌طور کلی نوبل علمی شده است. همین‌طور او اولین پاکستانی است که موفق به دریافت این جایزه شده است. همچنین او دومین پنجابی بعد از هار گوبیند کورانا است که موفق به کسب جایزه نوبل گردیده است.[۱۹] |
| ۱۹۸۸ | 
|
نجیب محفوظ (۱۱ دسامبر ۱۹۱۱ – ۳۰ اوت ۲۰۰۶) |
نویسنده |
جایزه ادبیات نوبل در سال ۱۹۸۸ به نجیب محفوظ اهدا شد؛ زیرا وی «از طریق آثار غنی از نکات دقیق و ظریف و به شیوه‌ای روشن و واقع‌بینانه و در عین حال مهیج و مبهم گونه‌ای از روایت عربی را خلق کرد که شامل همه انسان‌ها می‌شود».[۲۰][۲۱] | نخستین مسلمان است که این نوع جایزه را کسب می‌کند.[۲۲] |
| ۱۹۹۴ | 
|
یاسر عرفات (۲۴ اوت ۱۹۲۹ – ۱۱ نوامبر ۲۰۰۴) |
 سیاستمدار |
سال ۱۹۹۴ عرفات جایزه نوبل را همراه با شیمون پرز و اسحاق رابین بخاطر قدردانی از تلاش‌هایشان برای صلح در خاورمیانه دریافت کردند.[۲۳] | توصیف شده به عنوان «اولین فلسطینی مسلمان دریافت‌کننده جایزه نوبل است» با این وجود پدر وی مصری بود و وی در قاهره متولد شده است.[۲۴] |
| ۱۹۹۹ | 
|
احمد حسن زویل (۲۶ فوریه ۱۹۴۶–۲ اوت ۲۰۱۶) |
 دانشمند |
جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۹ به احمد حسن زویل برای «مطالعه دربارهٔ حالت گذار در واکنش‌های شیمیایی با استفاده از طیف‌بینی در فمتوثانیه» اهدا گردید.[۲۵] | او اولین مسلمان و مصری و عرب برنده این جایزه و دومین مسلمان برنده نوبل علمی است.[۲۶] |
| ۲۰۰۳ | .jpg)
|
شیرین عبادی (۲۱ ژوئن ۱۹۴۷ - زنده) |
 فعال حقوق بشر |
جایزه صلح نوبل برای تلاش‌های شیرین عبادی و مبارزه برای دموکراسی، حقوق زنان و کودکان در سال ۲۰۰۳ به او اهدا شد.[۲۷] | او اولین ایرانی برنده جایزهٔ نوبل بوده است او همچنین اولین زن مسلمانی است که موفق به دریافت چنین جایزه‌ای شده است.[۲۸] |
| ۲۰۰۵ | 
|
محمد البرادعی (۱۷ ژوئن ۱۹۴۲ - زنده) |
سیاستمدار |
جایزه صلح نوبل به‌طور مشترک به محمد البرادعی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) برای تلاش‌هایش جهت جلوگیری از استفادهٔ انرژی هسته‌ای در مقاصد نظامی و تضمین کردن استفادهٔ آن در راستای صلح و استفادهٔ بی‌خطر از آن تا حد ممکن در سال ۲۰۰۵ اهدا شد.[۲۹] | او دومین مصری برنده جایزه صلح نوبل می‌باشد.[۳۰] |
| ۲۰۰۶ | 
|
اورهان پاموک (۷ ژوئن ۱۹۵۲ - زنده) |
 نویسنده |
جایزه ادبیات نوبل در سال ۲۰۰۶ به اورهان پاموک اهدا شد؛ زیرا وی «در تلاش برای یافتن چرایی وجود روح مالیخولیایی حاکم بر شهر محل زندگیش موفق به کشف نمادهایی از تضادها و آمیختگی‌های فرهنگ‌های گوناگون می‌شود».[۳۱] | او اولین ترک برنده جایزه نوبل است که خود را یک مسلمان فرهنگی معرفی کرده که از نظر تاریخی و فرهنگی به دین مرتبط است اما به ارتباط شخصی با خدا اعتقاد ندارد.[۳۲] |
| ۲۰۰۶ | .jpg)
|
محمد یونس (۲۸ ژوئن ۱۹۴۰ - زنده) |
 اقتصاددان |
جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۰۶ به‌طور مشترک به محمد یونس و گرامین بانک به جهت «تلاش‌هایشان برای ایجاد پیشرفت اقتصادی و اجتماعی از پایین» اهدا گردید.[۳۳] | او اولین بنگلادشی و سومین بنگالی بعد از رابیندرانات تاگور و آمارتیا سن است که موفق به کسب جایزه نوبل شده است.[۳۴] |
| ۲۰۱۱ | _II.jpg)
|
توکل کرمان (۷ فوریهٔ ۱۹۷۹ - زنده) |
 فعال حقوق بشر |
جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۱۱ به‌طور مشترک به الن جانسون سیرلیف، لیما گبوی و توکل کرمان به جهت «مبارزه بدون خشونت آن‌ها برای افزایش امنیت زنان و مشارکت کامل زنان در زمینه کسب و کار» اهدا گردید.[۳۵] | او نخستین زن عرب و نخستین و تنها یمنی‌ای است که موفق به کسب جایزه نوبل شده است.[۳۶] |
| ۲۰۱۴ | _(cropped).jpg)
|
ملاله یوسف‌زی (۱۲ ژوئیه ۱۹۹۷ - زنده) |
فعال حقوق بشر |
جایزه صلح نوبل ۲۰۱۴ به‌طور مشترک به او و کایلاش ساتیارتی به دلیل «مبارزه آن‌ها با سرکوب کودکان و جوانان و حق همهٔ کودکان برای آموزش» داده شد.[۳۷] | یوسف زی با ۱۷ سال سن در هنگام برنده شدن، جوان‌ترین برنده جایزه نوبل بود.[۳۸] |
| ۲۰۱۵ | 
|
عزیز سنجر (۸ سپتامبر ۱۹۴۶ - زنده) |
دانشمند |
جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۱۵ به‌طور مشترک به توماس لیندال، پال مودریچ و عزیز سنجر برای «یافتن سازوکار ترمیم دی‌ان‌ای» اهدا شد.[۳۹] | او دومین ترک برنده جایزه نوبل و سومین مسلمان برنده نوبل علمی است.[۴۰] |
| ۲۰۲۱ | .jpg)
|
عبدالرزاق قورنه (۴۰ دسامبر ۱۹۴۸ - زنده) |
  دانشمند |
جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۱ برای «نوشته‌های رسوخگر و دلسوزانه در زمینهٔ تأثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» به وی اهدا شد.[۴۱] | او اولین تانزانیایی مسلمان است که برنده جایزه نوبل شده است۔[۴۲] |
| ۲۰۲۳ | .jpg)
|
نرگس محمدی (۲۱ آوریل ۱۹۷۲ - زنده) |
فعال حقوق بشر |
جایزه صلح نوبل به دلیل «مبارزه با ستم بر زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه» در سال ۲۰۲۳ به او اهدا شد.[۴۳] | دریافت جایزه نوبل او در حالی که در زندان‌های ایران به سر می‌برد، پیامدهای متفاوتی در پی داشت. در این میان تحلیل‌گران طرفدار جمهوری اسلامی ایران، اعطای این جایزه را سیاسی دانستند.[۴۴] |
پانویس
ارجاعات
- ↑ “Which country has the best brains”, BBC News.
- ↑ “Nobel”, Britannica.
- ↑ “Excerpt from the Will of Alfred Nobel”, Nobel Foundation.
- ↑ “The Man Behind the Nobel Prize”, Nobel Foundation.
- ↑ “The Nobel Prize Awarders”, nobelprize.
- ↑ “The Nobel Prize”, Nobel Foundation.
- ↑ “Executive Summary”, pewforum.
- ↑ “Christian Population”, Pew Research Center.
- ↑ “All Nobel Prizes”, nobelprize.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 1978”, nobelprize.org.
- ↑ “Abdus Salam-Biography”, nobelprize.
- ↑ “Nobel winner Shirin Ebadi to publish memoir with Random House”, Los Angeles Times.
- ↑ “Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize”, BBC News.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2023”, nobelprize.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 1978”, nobelprize.org.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Prize in Physics 1979”, nobelprize.
- ↑ “Abdus Salam-Biography”, nobelprize.
- ↑ “The Nobel Prize in Literature 1988”, nobelprize.
- ↑ “Nobel Lecture by Naguib Mahfouz”, nobelprize.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 1994”, nobelprize.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Prize in Chemistry 1999”, nobelprize.
- ↑ “Nobel Prize Winner Ahmed Hassan Zewail”, plancksconstant.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2003”, nobelprize.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2005”, nobelprize.
- ↑ “NNDB article on Mohamed El Baradei”, nndb.
- ↑ “The Nobel Prize in Literature 2006”, nobelprize.
- ↑ “October: Islamic History Month”, islamichistorymonth.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2006”, nobelprize.
- ↑ “Yunus martyred, Bangladesh marred”, dawn.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2011”, nobelprize.
- ↑ “first arab woman and the youngest Nobel”, Haute Hijab.
- ↑ “Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize”, BBC News.
- ↑ “Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize”, BBC News.
- ↑ “The Nobel Prize in Chemistry 2015”, nobelprize.
- ↑ “The Nobel Prize in Chemistry 2015”, nobelprize.
- ↑ “Nobel Literature Prize 2021”, BBC News.
- ↑ “Nobel Literature Prize 2021”, BBC News.
- ↑ “The Nobel Peace Prize 2023”, nobelprize.
- ↑ “چرا بسیاری از جنایتکاران و چهره‌های منفور نامزد و برنده جایزه نوبل بوده‌اند؟”, خبرگزاری فارس.
منابع
- خبرگزاری فارس (۱۵ مهر ۱۴۰۲). «چرا بسیاری از جنایتکاران و چهره‌های منفور نامزد و برنده جایزه نوبل بوده‌اند؟». farsnews.ir.
- BBC News (October 8, 2010). "Which country has the best brains". bbc.co.uk (به انگلیسی). Archived from the original on 18 November 2018.
- BBC News (2014-10-10). "Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize". bbc.co.uk (به انگلیسی). Archived from the original on 26 March 2021. Retrieved 2021-04-06.
BBC News. "Nobel Literature Prize 2021: Abdulrazak Gurnah named winner". bbc.co.uk (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2021. Retrieved 7 October 2021.
- BBC News (2014-10-10). "Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize". bbc.com (به انگلیسی). Archived from the original on 26 March 2021. Retrieved 2021-04-06.
- Kellogg. Carolyn (2015-04-29). "Nobel winner Shirin Ebadi to publish memoir with Random House". latimes.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-18.
- dawn. "Yunus martyred, Bangladesh marred". dawn.com (به انگلیسی). Archived from the original on 19 May 2013. Retrieved April 6, 2011.
- Encyclopædia Britannica (14 November 2007). "Nobel". britannica.com (به انگلیسی). Archived from the original on 14 December 2007.
- Haute Hijab (December 20, 2011). "Tawakkul Karman is the first arab woman and the youngest Nobel". hautehijab.com (به انگلیسی). Archived from the original on 2017-10-08.
- islamichistorymonth (2009-07-28). "October: Islamic History Month". islamichistorymonth.com (به انگلیسی). Archived from the original on 28 July 2009. Retrieved 2021-04-06.
- Nobel Foundation. "Excerpt from the Will of Alfred Nobel". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 30 May 2013. Retrieved 30 October 2014.
- Nobel Foundation. "The Nobel Prize Awarders". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 2008-10-15. Retrieved 2008-10-16.
- Nobel Foundation. "Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 2007-10-25. Retrieved 2008-10-16.
- Nobel Foundation. "The Nobel Prize". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 2008-10-15. Retrieved 2008-10-07.
- nobelprize. "Abdus Salam-Biography". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 21 April 2013. Retrieved April 5, 2012.
- nobelprize. "All Nobel Prizes". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 12 May 2017. Retrieved 12 May 2017.
- nobelprize. "Nobel Lecture by Naguib Mahfouz". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 15 July 2017. Retrieved April 5, 2012.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 1978". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 19 January 2018. Retrieved 2021-04-06.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 1978". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 2021-04-06.
- nobelprize. "The Nobel Prize in Physics 1979". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 6 July 2014. Retrieved March 24, 2012.
- nobelprize. "The Nobel Prize in Chemistry 1999". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 16 November 2017. Retrieved March 24, 2012.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 2003". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 14 December 2013. Retrieved March 24, 2012.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 2005". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 3 October 2017. Retrieved March 24, 2012.
- NobelPrize. "The Nobel Peace Prize 2006". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 22 May 2020. Retrieved 2021-04-06.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 2011". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 27 December 2017. Retrieved March 24, 2012.
- nobelprize. "The Nobel Prize in Chemistry 2015". nobelprize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 21 May 2020. Retrieved 2021-04-06.
- nobelprize. "The Nobel Peace Prize 2023". nobelprize.org (به انگلیسی). Retrieved March 24, 2023.
- nndb. "NNDB article on Mohamed El Baradei". nndb.com (به انگلیسی). Archived from the original on 23 August 2017. Retrieved March 24, 2012.
- pewforum. "Executive Summary". pewforum.org (به انگلیسی). Archived from the original on 5 August 2013. Retrieved 22 December 2011.
- Pew Research Center. "Christian Population as Percentages of Total Population by Country". pewforum.org (به انگلیسی). Archived from the original on 7 January 2012. Retrieved 22 December 2011.
- plancksconstant. "Nobel Prize Winner Ahmed Hassan Zewail". plancksconstant.org (به انگلیسی). Archived from the original on 6 October 2017. Retrieved March 24, 2012.