منحج بن سهم: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(مقاله جدید)
 
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{infobox person|name=منجح بن سهم|birth_place=عراق|death_place=کربلا، عراق|death_cause=|death_date=عاشورای ۶۱ ه.ق|spouse=|known_for=حضور در [[نبرد کربلا]]|religion=[[اسلام]]|opponents=[[بنی امیه]]}}'''مُنجِح فرزند سهم''' از غلامان [[حسین بن علی]] بود که از مدینه همراه کاروان او بود و در روز عاشورای ۶۱ه.ق در حمله نخست [[نبرد کربلا]] در دفاع از مولای خود کشته شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناقب آل ابي‌طالب|جلد=4|صفحه=113}}</ref>
{{جعبه اطلاعات افراد
| نام                = منحج بن سهم
| نام_تصویر          = Moharram(173)-shohada.jpg
| جایگزین تصویر      = نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد
| توضیح_تصویر        = ضریح [[کشتگان نبرد کربلا]] نصب شده در [[حرم امام حسین]] که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است.
| نام‌های دیگر      = منهج بن سهم
| تاریخ_مرگ          = ۱۰ محرم ۶۱ ه‍.ق
| محل_مرگ            = [[کربلا]]، [[عراق]]
| آرامگاه            = [[حرم امام حسین]]
| مادر              = حسنیه
| دین                = [[اسلام]]
| denomination      = [[شیعه]]
}}


== زندگینامه ==
'''مُنجِح بن سهم''' از غلامان [[حسین بن علی]] بود که از [[مدینه]] همراه کاروان او بود و در روز [[عاشورا]] ۶۱ ه.ق و در پی [[نبرد کربلا]]، کشته شد۔ از وی اطلاعات چندانی در دست نیست و تنها به محافظت او از [[فرزندان حسن مجتبی]] اشاره شده است۔
{{حسین بن علی}}
پدرش سهم و مادرش حسنیه نام داشت. حسین بن علی حسنیه را از [[نوفل بن حارث بن عبدالمطلب]] خرید و به ازدواج سهم در آورد و منجح حاصل این ازدواج بود.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=ذخیره الدارین|نویسنده=حسینی حائری شیرازی|صفحه=327}}</ref> حسنیه در منزل [[زین العابدین]] خدمت می‌کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابصارالعین|نویسنده=محمد سماوی|صفحه=96|پیوند=http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=765399&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author}}</ref> منجح به همراه مادرش از [[مدینه]] تا [[کربلا]] هم‌رکاب حسین بودند و حسنیه محافظت از فرزندان اباعبدالله را برعهده داشت. منجح نیز در طول راه مکه تا کربلا حفاظت، مراقبت و خدمت به فرزندان حسین بن علی را بر عهده داشته است. <ref name=":0" />


== نقش در نبرد کربلا ==
== نام و تبار ==
منجح در روز [[عاشورا]] با اذن حسین بن علی به میدان رفت، جنگید و سرانجام به دست حسّان بن بکر حنظلی در سن 35 سالگی کشته شد. بعد از نبرد، مادرش نیز با اسیران خاندان پیامبر همراه شد. <ref>رسّان، تسمیة من قتل مع الحسین علیه‌السلام، ۱۴۰۶ق، ص۱۵۲</ref>
نام او را منجح بن سهم گزارش کرده‌اند۔ در برخی منابع متاخر، از وی با نام منهج نیز یاد شده که احتمالا تصحیف صورت گرفته باشد۔ در کتاب ''[[ربیع الأبرار و نصوص الأخیار|ربیع‌الابرار]]'' اثر [[جارالله زمخشری|زمخشری]]، مادر او را حسنیه، یکی از کنیزان [[حسین بن علی]] دانسته‌اند که بعدها در خانه [[سجاد]]، خدمتگذاری می‌کرد۔<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۵}}</ref> آورده‌اند که حسین، مادر منحج را از [[نوفل بن حارث بن عبدالمطلب]] خرید و به ازدواج سهم درآورد۔ حسنیه بعد از [[نبرد کربلا]]، به عنوان یکی از [[اسیران سپاه حسین بن علی]] گزارش شده است۔<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۶۵۳|ج=۱}}</ref>


====== یادکرد در زیارت‌نامه: ======
== سرگذشت ==
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه (زیارت الشهدا) بدین صورت از وی نام و سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی المُنجِح مَولَی الحُسَینِ بنِ عَلی»<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۹۱.</ref>
منحج را از غلامان حسین بن علی گزارش کرده‌اند که با وی در سفر به [[کوفه]] و ماجرای نبرد کربلا، همراه بود۔ بر اساس گزارش زمخشری در ''ربیع‌الابرار''، حسنیه مادر منحج نیز به همراه پسرش از مدینه، حسین بن علی را همراهی می‌کردند۔ اما در کتاب ''[[ذخیرةالدارین]]'' گزارش می‌شود که منحج، فرزندان حسن مجتبی را تحت‌الحفظ به کربلا رسانید۔<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۵}}</ref>


== پی‌نوشت ==
سرانجام او در نبرد کربلا، جنگید و به دست [[حسان بن بکر حنظلی]] کشته شد۔<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۶۵۳|ج=۱}}</ref><ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۵}}</ref> سن او به هنگام کشته شدن، ۳۵ سال تخمین زده شده است۔<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۶۵۳|ج=۱}}</ref>
[[رده:حسین بن علی]]
 
در ''[[رجال طوسی]]'' ادعا شده است که او از اصحاب حسین بن علی بوده و در ''[[تاریخ طبری]]'' و ''[[الکامل فی التاریخ]]''، درباره غلام حسین بودنش مطالبی بیان شده است۔ از وی در ''[[زیارت‌نامه رجبیه]]'' با عبارت «السلام علی المنحج مولی الحسین بن علی» یاد شده‌است۔<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۳۶۵}}</ref> همچنین در ''[[زیارت ناحیه مقدسه]]'' نیز از او یاد شده است۔ در منابع [[رجز|رجزی]] به او نسبت داده نشده است۔<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۶۵۳|ج=۱}}</ref>
 
== پانویس ==
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}
 
=== منابع ===
{{آغاز پانویس|35em}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|سال=۱۳۸۵|مکان=قم|ناشر=زمزم هدایت|پیوند=https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14773|نام خانوادگی۱=بینش|نام خانوادگی۵=شاکر|نام خانوادگی۴=جمشیدی|نام خانوادگی۳=رحمتی|نام خانوادگی۲=مقیمی فرد|نام۴=سعید|نام۵=ابوالقاسم|نام۳=رضا|نام۲=سیدعلی|نام۱=عبدالحسین}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=سنگری|نام=محمدرضا|عنوان=آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام|سال=۱۳۸۶|مکان=تهران|ناشر=سازمان تبلیغات اسلامی|پیوند نویسنده=محمدرضا سنگری|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/34620/آینه-داران-آفتاب?pageNumber=0&viewType=pdf|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶}}
{{پایان پانویس}}
 
{{واقعه کربلا}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}
 
[[رده:آزاردیدگان توسط مسلمانان]]
[[رده:افراد مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]]
[[رده:اهالی کوفه]]
[[رده:بردگان]]
[[رده:درگذشتگان ۶۱ (قمری)]]
[[رده:درگذشتگان ۶۸۰ (میلادی)]]
[[رده:کشتگان با سلاح برنده]]
[[رده:کشتگان نبرد کربلا]]
[[رده:کشتگان نبرد کربلا]]
[[رده:شهیدان اسلام]]
[[رده:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[رده:درگذشتگان ۶۸۰ (میلادی)]]
[[رده:یاران حسین بن علی]]
[[رده:بردگان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۷

منحج بن سهم
نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد
ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است.
وفات۱۰ محرم ۶۱ ه‍.ق
کربلا، عراق
آرامگاهحرم امام حسین
دیگر نام‌هامنهج بن سهم
دیناسلام
مذهبشیعه
والدین
  • حسنیه (مادر)

مُنجِح بن سهم از غلامان حسین بن علی بود که از مدینه همراه کاروان او بود و در روز عاشورا ۶۱ ه.ق و در پی نبرد کربلا، کشته شد۔ از وی اطلاعات چندانی در دست نیست و تنها به محافظت او از فرزندان حسن مجتبی اشاره شده است۔

نام و تبار

نام او را منجح بن سهم گزارش کرده‌اند۔ در برخی منابع متاخر، از وی با نام منهج نیز یاد شده که احتمالا تصحیف صورت گرفته باشد۔ در کتاب ربیع‌الابرار اثر زمخشری، مادر او را حسنیه، یکی از کنیزان حسین بن علی دانسته‌اند که بعدها در خانه سجاد، خدمتگذاری می‌کرد۔[۱] آورده‌اند که حسین، مادر منحج را از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خرید و به ازدواج سهم درآورد۔ حسنیه بعد از نبرد کربلا، به عنوان یکی از اسیران سپاه حسین بن علی گزارش شده است۔[۲]

سرگذشت

منحج را از غلامان حسین بن علی گزارش کرده‌اند که با وی در سفر به کوفه و ماجرای نبرد کربلا، همراه بود۔ بر اساس گزارش زمخشری در ربیع‌الابرار، حسنیه مادر منحج نیز به همراه پسرش از مدینه، حسین بن علی را همراهی می‌کردند۔ اما در کتاب ذخیرةالدارین گزارش می‌شود که منحج، فرزندان حسن مجتبی را تحت‌الحفظ به کربلا رسانید۔[۳]

سرانجام او در نبرد کربلا، جنگید و به دست حسان بن بکر حنظلی کشته شد۔[۴][۵] سن او به هنگام کشته شدن، ۳۵ سال تخمین زده شده است۔[۶]

در رجال طوسی ادعا شده است که او از اصحاب حسین بن علی بوده و در تاریخ طبری و الکامل فی التاریخ، درباره غلام حسین بودنش مطالبی بیان شده است۔ از وی در زیارت‌نامه رجبیه با عبارت «السلام علی المنحج مولی الحسین بن علی» یاد شده‌است۔[۷] همچنین در زیارت ناحیه مقدسه نیز از او یاد شده است۔ در منابع رجزی به او نسبت داده نشده است۔[۸]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • بینش، عبدالحسین؛ مقیمی فرد، سیدعلی؛ رحمتی، رضا؛ جمشیدی، سعید؛ شاکر، ابوالقاسم (۱۳۸۵). پژوهشی پیرامون شهدای کربلا. قم: زمزم هدایت.
  • سنگری، محمدرضا (۱۳۸۶). آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶.