عبدالله بن ایوب تیمی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (Shahroudi صفحهٔ عبدالله تیمی را به عبدالله بن ایوب تیمی منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عبدالله بن ایوب تیمی'''، مکنا به ابومحمد، از شاعران | '''عبدالله بن ایوب تیمی'''، مکنا به ابومحمد، از شاعران کوفی‌تبار دربار [[عباسیان|عباسی]] بود که [[هارون الرشید]]، [[مأمون]] و [[امین]] را درک کرده و در وصف آنان اشعاری سروده است. | ||
==سرگذشت== | == سرگذشت == | ||
تیمی، از مداحان و ستایشگران و شاعران دربار [[خلافت عباسی|عباسی]] است که در دربار هارون الرشید، رفت‌وآمد داشته است. وی از اهالی [[کوفه]] بوده و مولای بنی تیمیم و بنی سلیم معرفی | تیمی، از مداحان و ستایشگران و شاعران دربار [[خلافت عباسی|عباسی]] است که در دربار هارون الرشید، رفت‌وآمد داشته است. وی از اهالی [[کوفه]] بوده و مولای [[بنی تیمیم]] و [[بنی سلیم]] معرفی شده است. او در ابتدا در مدح [[برمکیان]] شعر می‌سرود و در معروفیتش، [[اسحاق موصلی]]، تأثیر بسزایی داشت. از اینکه وی چگونه به دربار [[هارون الرشید]] راه یافته است، اطلاع درستی در دست نیست. بر اساس یک روایت که توسط [[ابوالفرج اصفهانی]] نقل شده است، تیمی به همراه [[یزید بن مزید شیبانی|یزید بن مزید]] والی [[ارمنستان]] و [[آذربایجان]]، توانست به دربار هارون وارد شود. [[احمد بن سیار جرجانی]] گزارش دیگری را نقل می‌کند که بر اساس آن، تیمی در رقه به دربار هارون وارد می‌شود و با خواندن قصیده‌ای در مدح هارون، محبت وی را جلب می‌کند. یزید از دوستان صمیمی تیمی محسوب می‌شد و در رثای وی قصیده‌ای سوزناک سرود که هارون را به گریه‌انداخت.<ref>{{پک|1=مساح|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=تیمی}}</ref> | ||
پس از مرگ هارون، تیمی به دربار امین رفت اما در مدت زمان کوتاه خلافت امین بین سالهای ۱۹۳ تا ۱۹۸، چندان مجال مدح نیافت و از مجموع ۵ یا ۶ مجلسی که در این خصوص نقل شده است، همگی از پاداش‌های زیاد [[امین (خلیفه)|امین]] به این شاعر حکایت دارد. وی در اشعارش امین را به [[هاشمی]] بودن از دو طرف (پدر و مادر) می‌ستود. پس از مرگ امین و خلافت یافتن مأمون، وی به نزد [[مأمون]] شتافت تا در دربار وی جای گیرد، اما خلیفه نخست از پذیرش وی سر باز زد. تیمی برای راه حل، نزد [[فضل بن سهل سرخسی|فضل بن سهل]] رفته و از طریق وی توانست در بارگاه خلیفه جای گیرد. مأمون وی را بابت شعری که در باب حسادت مأمون به امین سروده بود، شماتت می‌کرد و در نهایت به جهت شعری زیبا در مدح خودش، وی را بخشید و ۱۰ هزار درهم به وی عطا کرد. بر اساس گزارشی، در مجلسی دیگر وقتی تیمی شعری را در مدح مأمون سرود، از خلیفه ۵ هزار درهم به عنوان پاداش می‌ستاند. وی در طول زندگی [[شراب‌خواری|باده‌خواری]] می‌کرد و در اواخر عمر به جهت بیماری رعشه، از باده پرهیز می‌کرد.<ref>{{پک|1=مساح|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=تیمی}}</ref> | |||
== | سال مرگ او را ۲۰۹ ه.ق مصادف با ۸۲۴ میلادی گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=مساح|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=تیمی}}</ref> | ||
== اشعار == | |||
بجز اشعار وی در ستایش [[خلفای عباسی|خلفاء]] و درباریان آنان؛ الباقی اشعار در وصف [[شراب|باده]] و باده‌خواری یا طلب مال از دیگران است. تیمی در ابیاتی از صرف جوانی خود در شراب‌خواری و لذت از آن خبر می‌دهد. وی همچنین در ابیاتی دیگر، به باده خواری خود با برادرش ابونیجان و پسر عمویش قبیصه اشاره دارد. وی در شعری دیگر از علاقه خود به جاریه‌ای اشاره دارد که از عیسی بن رشید می‌خواهد به او کمک کند تا آن جاریه خریداری شود. عیسی نیز پس از خواندن این شعر در نزد مأمون، ۳۰هزار درهم از مأمون دریافت می‌کند تا به شاعر برساند. از وی چند بیت در [[توکل]] و توصیه‌های اخلاقی گزارش شده است. از مجموع اشعار وی، ۱۰۰ ورق باقی مانده است که تاکنون تحقیق و چاپ نشده‌اند.<ref>{{پک|1=مساح|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=تیمی}}</ref> | |||
== پانویس == | |||
=== ارجاعات === | === ارجاعات === | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=مساح|نام=رضوان|پیوند نویسنده=|مقاله=تیمی|دانشنامه=[[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|سال=۱۳۶۷|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/16/6255|کوشش=موسوی بجنوری، محمدکاظم|شابک=۹-۶۶-۷۰۲۵-۹۶۴-۹۸۷|شابک نادرست=بله}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:اعراب قرون وسطی]] | |||
[[رده:اهالی بغداد]] | |||
[[رده:اهالی کوفه]] | |||
[[رده:اهالی مرو]] | |||
[[رده:درباریان عباسیان]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۲۰۹ (قمری)]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۸۲۴ (میلادی)]] | |||
[[رده:شاعران عرب]] | [[رده:شاعران عرب]] | ||
[[رده:شاعران مسلمان]] | [[رده:شاعران مسلمان]] | ||
[[رده:شراب‌خواران مسلمان]] | |||
[[رده:مداحان سنی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۵۷
عبدالله بن ایوب تیمی، مکنا به ابومحمد، از شاعران کوفی‌تبار دربار عباسی بود که هارون الرشید، مأمون و امین را درک کرده و در وصف آنان اشعاری سروده است.
سرگذشت
تیمی، از مداحان و ستایشگران و شاعران دربار عباسی است که در دربار هارون الرشید، رفت‌وآمد داشته است. وی از اهالی کوفه بوده و مولای بنی تیمیم و بنی سلیم معرفی شده است. او در ابتدا در مدح برمکیان شعر می‌سرود و در معروفیتش، اسحاق موصلی، تأثیر بسزایی داشت. از اینکه وی چگونه به دربار هارون الرشید راه یافته است، اطلاع درستی در دست نیست. بر اساس یک روایت که توسط ابوالفرج اصفهانی نقل شده است، تیمی به همراه یزید بن مزید والی ارمنستان و آذربایجان، توانست به دربار هارون وارد شود. احمد بن سیار جرجانی گزارش دیگری را نقل می‌کند که بر اساس آن، تیمی در رقه به دربار هارون وارد می‌شود و با خواندن قصیده‌ای در مدح هارون، محبت وی را جلب می‌کند. یزید از دوستان صمیمی تیمی محسوب می‌شد و در رثای وی قصیده‌ای سوزناک سرود که هارون را به گریه‌انداخت.[۱]
پس از مرگ هارون، تیمی به دربار امین رفت اما در مدت زمان کوتاه خلافت امین بین سالهای ۱۹۳ تا ۱۹۸، چندان مجال مدح نیافت و از مجموع ۵ یا ۶ مجلسی که در این خصوص نقل شده است، همگی از پاداش‌های زیاد امین به این شاعر حکایت دارد. وی در اشعارش امین را به هاشمی بودن از دو طرف (پدر و مادر) می‌ستود. پس از مرگ امین و خلافت یافتن مأمون، وی به نزد مأمون شتافت تا در دربار وی جای گیرد، اما خلیفه نخست از پذیرش وی سر باز زد. تیمی برای راه حل، نزد فضل بن سهل رفته و از طریق وی توانست در بارگاه خلیفه جای گیرد. مأمون وی را بابت شعری که در باب حسادت مأمون به امین سروده بود، شماتت می‌کرد و در نهایت به جهت شعری زیبا در مدح خودش، وی را بخشید و ۱۰ هزار درهم به وی عطا کرد. بر اساس گزارشی، در مجلسی دیگر وقتی تیمی شعری را در مدح مأمون سرود، از خلیفه ۵ هزار درهم به عنوان پاداش می‌ستاند. وی در طول زندگی باده‌خواری می‌کرد و در اواخر عمر به جهت بیماری رعشه، از باده پرهیز می‌کرد.[۲]
سال مرگ او را ۲۰۹ ه.ق مصادف با ۸۲۴ میلادی گزارش کرده‌اند.[۳]
اشعار
بجز اشعار وی در ستایش خلفاء و درباریان آنان؛ الباقی اشعار در وصف باده و باده‌خواری یا طلب مال از دیگران است. تیمی در ابیاتی از صرف جوانی خود در شراب‌خواری و لذت از آن خبر می‌دهد. وی همچنین در ابیاتی دیگر، به باده خواری خود با برادرش ابونیجان و پسر عمویش قبیصه اشاره دارد. وی در شعری دیگر از علاقه خود به جاریه‌ای اشاره دارد که از عیسی بن رشید می‌خواهد به او کمک کند تا آن جاریه خریداری شود. عیسی نیز پس از خواندن این شعر در نزد مأمون، ۳۰هزار درهم از مأمون دریافت می‌کند تا به شاعر برساند. از وی چند بیت در توکل و توصیه‌های اخلاقی گزارش شده است. از مجموع اشعار وی، ۱۰۰ ورق باقی مانده است که تاکنون تحقیق و چاپ نشده‌اند.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- مساح، رضوان (۱۳۶۷). «تیمی». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. به کوشش موسوی بجنوری، محمدکاظم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹-۶۶-۷۰۲۵-۹۶۴-۹۸۷.