ابوثمامه صائدی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات افراد | نام = عمرو بن عبدالله صائدی | نام_تصویر = Moharram(173)-shohada.jpg | جایگزین تصویر = نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد | توضیح_تصویر = ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم...» ایجاد کرد) برچسب‌ها: ویرایشگر بصری پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←منابع) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
}} | }} | ||
'''ابوثمامه صائدی'''، یکی از یاران [[حسین بن علی]] در [[نبرد کربلا]] بود که در روز [[عاشورا]] کشته شد. وی از جمله [[تابعین|تابعینی]] بود که از یاران [[مسلم بن عقیل]] بود و پس از فراری شدن افراد تحت فرمانش، به قبیله خود گریخت و پس از آن از [[کوفه]] خارج و خود را به حسین بن علی رسانید. نام او را عمر و نام پدرش را کعب نیز گزارش کرده‌اند. القاب ابوصمامه، صائدی، صیداوی، صاعدی و انصاری به اختلاف به او نسبت داده شده است. | '''ابوثمامه صائدی'''، با نام کامل '''عمرو بن عبدالله بن کعب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله بن کعب بن صائد بن شرحبیل بن عمرو بن جشم بن حیزوم بن عون بن همدان''' یکی از یاران [[علی بن ابیطالب]] در [[جنگ صفین]] و [[حسین بن علی]] در [[نبرد کربلا]] بود که در روز [[عاشورا]] کشته شد. وی از جمله [[تابعین|تابعینی]] بود که از یاران [[مسلم بن عقیل]] بود و پس از فراری شدن افراد تحت فرمانش، به قبیله خود گریخت و پس از آن از [[کوفه]] خارج و خود را به حسین بن علی رسانید. | ||
== نام و نسب == | |||
نام کامل او را عمرو بن عبدالله بن کعب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله بن کعب بن صائد بن شرحبیل بن عمرو بن جشم بن حیزوم بن عون بن همدان گزارش کرده‌اند. لقب مشهور او را ابوثمامه صائدی و همینطور ابوثمامه هَمْدانی صائدی گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوثمامه}}</ref> نام او را عمر و نام پدرش را کعب نیز گزارش کرده‌اند. القاب ابوصمامه، صائدی، صیداوی، صاعدی و انصاری به اختلاف به او نسبت داده شده است.<ref>{{پک|1=بینش|2=مقیمی فرد|3=رحمتی|4=جمشیدی|5=۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۸۱–۸۴}}</ref><ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۹۵۲|ج=۲}}</ref> | |||
== سرگذشت == | |||
ابوثمامه را از شجاعان و فرسان معروف عرب و از برجستگان [[تابعین]] و از چهره‌های مشهور [[شیعه]] در [[کوفه]] معرفی کرده‌اند. وی از یاران علی بن ابیطالب بود که همراه وی در [[جنگ صفین]] شرکت کرد.<ref>{{پک|بینش|مقیمی فرد|رحمتی|جمشیدی|۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۸۱–۸۴}}</ref> او بعدتر با [[حسن مجتبی]] بیعت کرد و در کوفه باقی ماند و از دعاة به امامت [[حسین بن علی]] معتقد شد. وی از جمله کسانی بود که در خانه [[سلیمان بن صرد خزاعی]] (رئیس [[توابین]]) جهت دعوت حسین به [[عراق]] اجتماع نمود و نامه‌ای به حسین ارسال کرد. با رسیدن [[مسلم بن عقیل]]، سفیر حسین به کوفه، در کنار او قیام نمود و به امر مسلم به جمع‌آوری کمک‌های مالی داوطلبان، جهت تهیه اسلحه که در این امر سر رشته داشت پرداخت. پس از رسیدن [[عبیدالله بن زیاد]] به کوفه، ابوثمامه علیه وی قیام نمود و بعد که عبیدالله بن زیاد در [[دارالاماره کوفه]] مستقر شد و قدرت پیدا کرد، دستور بازداشت ابوثمامه را صادر کرد، لذا وی در قبیله خویش مخفی شد و بعد مخفیانه با [[نافع بن هلال]] از کوفه خارج و در راه به سپاه حسین بن علی ملحق شد و به [[کربلا]] رفت.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوثمامه}}</ref> | |||
=== در نبرد کربلا === | |||
بر اساس آنچه منابع درباره او گزارش کرده‌اند، وی بعدازظهر [[روز عاشورا]] کشته شد. خوارزمی می‌نویسد: «زوال آفتاب ظهر عاشورا فرا رسید و جنگ با شدت تمام ادامه داشت و هر یک نفر یا دو نفر که از اصحاب ابی عبدالله به شهادت می‌رسیدند کاملًا در صفوف آنها نمایان بود، ولی ده‌ها و بیست‌ها نفر که از لشکریان [[ابن‌سعد]] به هلاکت می‌رسیدند، بر اثر تعداد زیاد آنها هیچگونه تأثیری در صفوف آنها نداشت. ابوثمامه صائدی به خدمت امام رسید و عرض کرد که جانم به فدای تو، می‌بینم که این مردم به شما نزدیک می‌شوند، به خدا سوگند که هرگز نمی‌گذارم شما کشته شوید مگر که من قبل از شما کشته شوم، ولی دوست دارم که [[نماز ظهر]] را بخوانم که وقت آن فرا رسیده است و سپس به دیدار خدایم بشتابم. حضرت سر مبارک خویش را به آسمان بلند کرد و پاسخ دادند که [[نماز]] را به یاد آوردی، خدا تو را از نمازگزاران به‌شمار آورد، آری وقت ادای فریضه است. سپس دستور فرمودند که به آنها بگویید دست از جنگ بردارند تا نماز بخوانیم.». خوارزمی در ادامه گزارش می‌کند که این پیشنهاد از طرف لشکر عمر بن سعد به واسطه [[حصین بن نمیر|حصین فرزند نمیر]] رد شد و سپاهیان حسین بن علی، [[نماز خوف]] به جا آوردند. گفته شده است که بعد از نماز، ابوثمامه به نبرد با سپاهیان عمر بن سعد رفت و سرانجام به دست پسرعمه خود، [[قیس بن عبدالله صائدی]] که بین آنها دشمنی و کینه دیرینه‌ای بود، در بعدازظهر روز عاشورا کشته شد. برخی از مورخین و مقتل‌نویسان، کشته شدن او را بعد از [[حر بن یزید ریاحی|حر ریاحی]] ثبت کرده‌اند، ولی در ''المناقب'' [[ابن شهرآشوب]] پس از [[مالک بن دودان]] ثبت شده است و خوارزمی بعد از [[اسلم ترکی|اسلم]] غلام ترکی حسین بن علی، ذکر کرده است. قبر وی در مقبره دستجمعی شهداء واقع در شرق [[حرم امام حسین]] است. در زیارت اول ماه رجب و نیمه شعبان آمده است که رو به قبور شهداء نموده و بخوانید: «السلام علی ابی‌ثمامهٔ الصائدی».<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوثمامه}}</ref> سن او را به هنگام درگذشت، ۶۰ سال گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=سنگری|2=۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۹۵۲|ج=۲}}</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۲۳: | خط ۳۲: | ||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|سال=۱۳۸۵|مکان=قم|ناشر=زمزم هدایت|پیوند=https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14773|نام خانوادگی۱=بینش|نام خانوادگی۵=شاکر|نام خانوادگی۴=جمشیدی|نام خانوادگی۳=رحمتی|نام خانوادگی۲=مقیمی فرد|نام۴=سعید|نام۵=ابوالقاسم|نام۳=رضا|نام۲=سیدعلی|نام۱=عبدالحسین}} | * {{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|سال=۱۳۸۵|مکان=قم|ناشر=زمزم هدایت|پیوند=https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/14773|نام خانوادگی۱=بینش|نام خانوادگی۵=شاکر|نام خانوادگی۴=جمشیدی|نام خانوادگی۳=رحمتی|نام خانوادگی۲=مقیمی فرد|نام۴=سعید|نام۵=ابوالقاسم|نام۳=رضا|نام۲=سیدعلی|نام۱=عبدالحسین}} | ||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=سنگری|نام=محمدرضا|عنوان=آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام|سال=۱۳۸۶|مکان=تهران|ناشر=سازمان تبلیغات اسلامی|پیوند نویسنده=محمدرضا سنگری|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/34620/آینه-داران-آفتاب?pageNumber=0&viewType=pdf|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶}} | * {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=سنگری|نام=محمدرضا|عنوان=آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام|سال=۱۳۸۶|مکان=تهران|ناشر=سازمان تبلیغات اسلامی|پیوند نویسنده=محمدرضا سنگری|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/34620/آینه-داران-آفتاب?pageNumber=0&viewType=pdf|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶}} | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابن‌فرات|دانشنامه=[[دایره‌المعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایره‌المعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
{{پایان پانویس}} | {{پایان پانویس}} | ||
| خط ۳۶: | خط ۴۶: | ||
[[رده:مدفونان در حرم امام حسین]] | [[رده:مدفونان در حرم امام حسین]] | ||
[[رده:یاران حسین بن علی]] | [[رده:یاران حسین بن علی]] | ||
[[رده:تابعین]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۴:۴۶
| عمرو بن عبدالله صائدی | |
|---|---|
-shohada.jpg) ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است. | |
| وفات | ۱۰ محرم ۶۱ ه.ق کربلا، عراق |
| آرامگاه | حرم امام حسین |
| دیگر نام‌ها | ابوثمامه صائدی |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| والدین |
|
ابوثمامه صائدی، با نام کامل عمرو بن عبدالله بن کعب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله بن کعب بن صائد بن شرحبیل بن عمرو بن جشم بن حیزوم بن عون بن همدان یکی از یاران علی بن ابیطالب در جنگ صفین و حسین بن علی در نبرد کربلا بود که در روز عاشورا کشته شد. وی از جمله تابعینی بود که از یاران مسلم بن عقیل بود و پس از فراری شدن افراد تحت فرمانش، به قبیله خود گریخت و پس از آن از کوفه خارج و خود را به حسین بن علی رسانید.
نام و نسب
نام کامل او را عمرو بن عبدالله بن کعب بن حنظلة بن دارم بن عبدالله بن کعب بن صائد بن شرحبیل بن عمرو بن جشم بن حیزوم بن عون بن همدان گزارش کرده‌اند. لقب مشهور او را ابوثمامه صائدی و همینطور ابوثمامه هَمْدانی صائدی گزارش کرده‌اند.[۱] نام او را عمر و نام پدرش را کعب نیز گزارش کرده‌اند. القاب ابوصمامه، صائدی، صیداوی، صاعدی و انصاری به اختلاف به او نسبت داده شده است.[۲][۳]
سرگذشت
ابوثمامه را از شجاعان و فرسان معروف عرب و از برجستگان تابعین و از چهره‌های مشهور شیعه در کوفه معرفی کرده‌اند. وی از یاران علی بن ابیطالب بود که همراه وی در جنگ صفین شرکت کرد.[۴] او بعدتر با حسن مجتبی بیعت کرد و در کوفه باقی ماند و از دعاة به امامت حسین بن علی معتقد شد. وی از جمله کسانی بود که در خانه سلیمان بن صرد خزاعی (رئیس توابین) جهت دعوت حسین به عراق اجتماع نمود و نامه‌ای به حسین ارسال کرد. با رسیدن مسلم بن عقیل، سفیر حسین به کوفه، در کنار او قیام نمود و به امر مسلم به جمع‌آوری کمک‌های مالی داوطلبان، جهت تهیه اسلحه که در این امر سر رشته داشت پرداخت. پس از رسیدن عبیدالله بن زیاد به کوفه، ابوثمامه علیه وی قیام نمود و بعد که عبیدالله بن زیاد در دارالاماره کوفه مستقر شد و قدرت پیدا کرد، دستور بازداشت ابوثمامه را صادر کرد، لذا وی در قبیله خویش مخفی شد و بعد مخفیانه با نافع بن هلال از کوفه خارج و در راه به سپاه حسین بن علی ملحق شد و به کربلا رفت.[۵]
در نبرد کربلا
بر اساس آنچه منابع درباره او گزارش کرده‌اند، وی بعدازظهر روز عاشورا کشته شد. خوارزمی می‌نویسد: «زوال آفتاب ظهر عاشورا فرا رسید و جنگ با شدت تمام ادامه داشت و هر یک نفر یا دو نفر که از اصحاب ابی عبدالله به شهادت می‌رسیدند کاملًا در صفوف آنها نمایان بود، ولی ده‌ها و بیست‌ها نفر که از لشکریان ابن‌سعد به هلاکت می‌رسیدند، بر اثر تعداد زیاد آنها هیچگونه تأثیری در صفوف آنها نداشت. ابوثمامه صائدی به خدمت امام رسید و عرض کرد که جانم به فدای تو، می‌بینم که این مردم به شما نزدیک می‌شوند، به خدا سوگند که هرگز نمی‌گذارم شما کشته شوید مگر که من قبل از شما کشته شوم، ولی دوست دارم که نماز ظهر را بخوانم که وقت آن فرا رسیده است و سپس به دیدار خدایم بشتابم. حضرت سر مبارک خویش را به آسمان بلند کرد و پاسخ دادند که نماز را به یاد آوردی، خدا تو را از نمازگزاران به‌شمار آورد، آری وقت ادای فریضه است. سپس دستور فرمودند که به آنها بگویید دست از جنگ بردارند تا نماز بخوانیم.». خوارزمی در ادامه گزارش می‌کند که این پیشنهاد از طرف لشکر عمر بن سعد به واسطه حصین فرزند نمیر رد شد و سپاهیان حسین بن علی، نماز خوف به جا آوردند. گفته شده است که بعد از نماز، ابوثمامه به نبرد با سپاهیان عمر بن سعد رفت و سرانجام به دست پسرعمه خود، قیس بن عبدالله صائدی که بین آنها دشمنی و کینه دیرینه‌ای بود، در بعدازظهر روز عاشورا کشته شد. برخی از مورخین و مقتل‌نویسان، کشته شدن او را بعد از حر ریاحی ثبت کرده‌اند، ولی در المناقب ابن شهرآشوب پس از مالک بن دودان ثبت شده است و خوارزمی بعد از اسلم غلام ترکی حسین بن علی، ذکر کرده است. قبر وی در مقبره دستجمعی شهداء واقع در شرق حرم امام حسین است. در زیارت اول ماه رجب و نیمه شعبان آمده است که رو به قبور شهداء نموده و بخوانید: «السلام علی ابی‌ثمامهٔ الصائدی».[۶] سن او را به هنگام درگذشت، ۶۰ سال گزارش کرده‌اند.[۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ اختری، «ابوثمامه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۸۱–۸۴.
- ↑ سنگری، آینه‌داران آفتاب، ۲: ۹۵۲.
- ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۸۱–۸۴.
- ↑ اختری، «ابوثمامه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوثمامه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ سنگری، آینه‌داران آفتاب، ۲: ۹۵۲.
منابع
- بینش، عبدالحسین؛ مقیمی فرد، سیدعلی؛ رحمتی، رضا؛ جمشیدی، سعید؛ شاکر، ابوالقاسم (۱۳۸۵). پژوهشی پیرامون شهدای کربلا. قم: زمزم هدایت.
- سنگری، محمدرضا (۱۳۸۶). آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶.
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن‌فرات». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.