فهرست حکومت‌های اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ابرابزار)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:
|[[سامانیان]]||۸۷۵–۹۹۹||۲۶۱–۳۸۹ ه‍. ق||[[نصر بن احمد]]||[[بلخ]] و [[بخارا]]||[[پرونده:Samanid dynasty (819–999).GIF]]
|[[سامانیان]]||۸۷۵–۹۹۹||۲۶۱–۳۸۹ ه‍. ق||[[نصر بن احمد]]||[[بلخ]] و [[بخارا]]||[[پرونده:Samanid dynasty (819–999).GIF]]
|-
|-
|[[علویان طبرستان]]||۸۶۴–۹۲۸||۲۵۰–۳۱۶ ه‍. ق||حسن بن زید علوی||[[آمل]]، [[ساری]] و [[استرآباد]]||[[پرونده:400px-علویان در طبرستان.png]]
|[[علویان طبرستان]]||۸۶۴–۹۲۸||۲۵۰–۳۱۶ ه‍. ق||حسن بن زید علوی||[[آمل]]، [[ساری]] و [[استرآباد]]||[[پرونده:Alavian-persian.svg]]
|-
|-
|[[زیاریان]]||۹۲۸–۱۰۴۳||۳۱۵–۴۳۴ ه‍. ق||[[مرداویج بن زیار]]||[[اصفهان]]، [[شیراز]]، [[گرگان]]، [[رودسر]]، [[ری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Ziyardi Dynasty 928 - 1043 (AD).PNG]]
|[[زیاریان]]||۹۲۸–۱۰۴۳||۳۱۵–۴۳۴ ه‍. ق||[[مرداویج بن زیار]]||[[اصفهان]]، [[شیراز]]، [[گرگان]]، [[رودسر]]، [[ری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Ziyardi Dynasty 928 - 1043 (AD).PNG]]
خط ۲۶: خط ۲۶:
|[[غزنویان]]||۹۶۳–۱۱۸۶||۳۵۱–۵۸۱ ه‍. ق||سبکتکین (ناصرالدین)||[[غزنین]] و [[لاهور]]||[[پرونده:Ghaznavid Empire 975 - 1187 (AD).PNG]]
|[[غزنویان]]||۹۶۳–۱۱۸۶||۳۵۱–۵۸۱ ه‍. ق||سبکتکین (ناصرالدین)||[[غزنین]] و [[لاهور]]||[[پرونده:Ghaznavid Empire 975 - 1187 (AD).PNG]]
|-
|-
|[[سلجوقیان]]||۱۰۳۷–۱۱۹۴||۴۲۸–۵۹۰ ه‍. ق||[[طغرل بیگ]]||[[نیشابور]]، [[اصفهان]]، [[ری]]، [[مرو]] و [[همدان]]||[[پرونده:IMG-20اذذذ170225-212320.jpg]]
|[[سلجوقیان]]||۱۰۳۷–۱۱۹۴||۴۲۸–۵۹۰ ه‍. ق||[[طغرل بیگ]]||[[نیشابور]]، [[اصفهان]]، [[ری]]، [[مرو]] و [[همدان]]||[[پرونده:Achaemenid Empire 559 - 330 (BC).png]]
|-
|-
|[[غوریان]]||۱۱۴۸–۱۲۱۵||۵۴۲–۶۱۱ ه‍. ق||قطب الدین محمد||[[هرات]] و [[غزنین]]||[[پرونده:Ghurids1200.png]]
|[[غوریان]]||۱۱۴۸–۱۲۱۵||۵۴۲–۶۱۱ ه‍. ق||قطب الدین محمد||[[هرات]] و [[غزنین]]||[[پرونده:Ghurids1200.png]]
خط ۳۲: خط ۳۲:
|[[اتابکان]]||ــ||ــ||ــ||ــ||ــ
|[[اتابکان]]||ــ||ــ||ــ||ــ||ــ
|-
|-
|[[خوارزمشاهیان]]||۱۰۷۷–۱۲۳۱||۴۷۰–۶۲۸ ه‍. ق||انوشتکین غرجه||گرگانچ، غزنی، [[سمرقند]] و [[تبریز]]||[[پرونده:300px-Khwarezmian Empire 1190 - 1220 (AD).PNG]]
|[[خوارزمشاهیان]]||۱۰۷۷–۱۲۳۱||۴۷۰–۶۲۸ ه‍. ق||انوشتکین غرجه||گرگانچ، غزنی، [[سمرقند]] و [[تبریز]]||[[پرونده:Khwarezmian Empire 1190 - 1220 (AD).PNG]]
|-
|-
|[[ایلخانیان]]||۱۲۵۶–۱۳۳۵||۶۵۴–۷۳۶ ه‍. ق||[[هلاکوخان]]||[[تبریز]]، [[مراغه]] و سلطانیه||[[پرونده:250px-Ilkhanate in 1256–1353.PNG]]
|[[ایلخانیان]]||۱۲۵۶–۱۳۳۵||۶۵۴–۷۳۶ ه‍. ق||[[هلاکوخان]]||[[تبریز]]، [[مراغه]] و سلطانیه||[[پرونده:Ilkhanate in 1256–1353.PNG]]
|-
|-
|چوپانیان||۱۳۳۵–۱۳۵۷||۷۳۶–۷۵۹ ه‍. ق||شیخ حسن چوپانی||[[تبریز]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]]
|چوپانیان||۱۳۳۵–۱۳۵۷||۷۳۶–۷۵۹ ه‍. ق||شیخ حسن چوپانی||[[تبریز]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dynasty 1337–1432 ad.png]]
|-
|-
|مظفریان||۱۳۳۵–۱۳۹۳||۷۳۶–۷۹۶ ه‍. ق||مبارزدالدین محمد||[[کرمان]]، [[شیراز]] و [[یزد]]||[[پرونده:MuzaffaridDynastyofIranMapHistoryofIran.png]]
|مظفریان||۱۳۳۵–۱۳۹۳||۷۳۶–۷۹۶ ه‍. ق||مبارزدالدین محمد||[[کرمان]]، [[شیراز]] و [[یزد]]||[[پرونده:MuzaffaridDynastyofIranMapHistoryofIran.png]]
|-
|-
|جلایریان||۱۳۳۶–۱۴۳۲||۷۳۷–۸۳۵ ه‍. ق||شیخ حسن بزرگ||[[بغداد]]، [[تبریز]] و [[بصره]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]]
|جلایریان||۱۳۳۶–۱۴۳۲||۷۳۷–۸۳۵ ه‍. ق||شیخ حسن بزرگ||[[بغداد]]، [[تبریز]] و [[بصره]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dynasty 1337–1432 ad.png]]
|-
|-
|[[سربداران]]||۱۳۳۷–۱۳۷۶||۷۳۸–۷۷۸ ه‍. ق||عبدالرزاق باشتینی||[[سبزوار]]||[[پرونده:Sarbedaran.png]]
|[[سربداران]]||۱۳۳۷–۱۳۷۶||۷۳۸–۷۷۸ ه‍. ق||عبدالرزاق باشتینی||[[سبزوار]]||[[پرونده:Iran-anarchy era.svg]]
|-
|-
|آل کرت||۱۲۴۴–۱۳۸۳||۶۴۳–۷۸۳ ه‍. ق||شمس الدین محمد بن ابی بکر||[[هرات]]||[[پرونده:Sarbedaran.png]]
|آل کرت||۱۲۴۴–۱۳۸۳||۶۴۳–۷۸۳ ه‍. ق||شمس الدین محمد بن ابی بکر||[[هرات]]||[[پرونده:Iran-anarchy era.svg]]
|-
|-
|[[تیموریان]]||۱۳۷۰–۱۵۰۷||۷۷۲–۹۱۲ ه‍. ق||تیمور لنگ||[[هرات]] و [[سمرقند]]||[[پرونده:تیموریان.png]]
|[[تیموریان]]||۱۳۷۰–۱۵۰۷||۷۷۲–۹۱۲ ه‍. ق||تیمور لنگ||[[هرات]] و [[سمرقند]]||[[پرونده:Timurid Dynasty 821 - 873 (AH).png]]
|-
|-
|[[قراقویونلو]]||۱۴۰۶–۱۴۶۸||۸۰۹–۸۷۳ ه‍. ق||قرامحمد||[[تبریز]]||[[پرونده:250px-Qara Qoyunlu Turcomans 1407–1468.png]]
|[[قراقویونلو]]||۱۴۰۶–۱۴۶۸||۸۰۹–۸۷۳ ه‍. ق||قرامحمد||[[تبریز]]||[[پرونده:Qara Qoyunlu Turcomans 1407–1468.png]]
|-
|-
|[[آق قویونلو]]||۱۴۶۸–۱۵۸۲||۸۷۳–۹۹۰ ه‍. ق||قره عثمان||[[تبریز]] و دیاربکر||[[پرونده:Map Aq Qoyunlu 1478-en.png]]
|[[آق قویونلو]]||۱۴۶۸–۱۵۸۲||۸۷۳–۹۹۰ ه‍. ق||قره عثمان||[[تبریز]] و دیاربکر||[[پرونده:Map Aq Qoyunlu 1478-en.png]]
خط ۵۴: خط ۵۴:
|مرعشیان||۱۳۵۹–۱۵۸۲||۷۹۸–۹۹۰ ه‍. ق||قوام الدین بن عبدالله||[[ساری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Marashiyan government 1359-1582 AD.png]]
|مرعشیان||۱۳۵۹–۱۵۸۲||۷۹۸–۹۹۰ ه‍. ق||قوام الدین بن عبدالله||[[ساری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Marashiyan government 1359-1582 AD.png]]
|-
|-
|مشعشعیان||۱۴۱۱–۱۵۳۸||۸۱۴–۹۴۵ ه‍. ق||سید محمد فلاح||هویزه||[[پرونده:300px-مشعشعیان.png]]
|مشعشعیان||۱۴۱۱–۱۵۳۸||۸۱۴–۹۴۵ ه‍. ق||سید محمد فلاح||هویزه||[[پرونده:مشعشعية.png]]
|-
|-
|[[صفویان]]||۱۵۰۱–۱۷۲۱||۹۰۷–۱۱۳۴ ه‍. ق||[[شاه اسماعیل]] اول||[[تبریز]]، [[قزوین]] و [[اصفهان]]||[[پرونده:Safavid Empire 1501 1722 AD-ar.png]]
|[[صفویان]]||۱۵۰۱–۱۷۲۱||۹۰۷–۱۱۳۴ ه‍. ق||[[شاه اسماعیل]] اول||[[تبریز]]، [[قزوین]] و [[اصفهان]]||[[پرونده:Safavid Empire 1501 1722 AD-ar.png]]
|-
|-
|هوتکیان||۱۷۰۹–۱۷۳۸||۱۱۱۹–۱۱۵۰ ه‍. ق||مرویس خان هوتک||اصفهان و قندهار||[[پرونده:250px-Map of The Hotakids.png]]
|هوتکیان||۱۷۰۹–۱۷۳۸||۱۱۱۹–۱۱۵۰ ه‍. ق||مرویس خان هوتک||اصفهان و قندهار||[[پرونده:Map of The Hotakids.png]]
|-
|-
|[[افشاریان]]||۱۷۳۸–۱۷۹۶||۱۱۵۰–۱۲۱۰ ه‍. ق||[[نادرشاه]]||[[مشهد]]||[[پرونده:Afsharid dynasty Map 500x346.jpg]]
|[[افشاریان]]||۱۷۳۸–۱۷۹۶||۱۱۵۰–۱۲۱۰ ه‍. ق||[[نادرشاه]]||[[مشهد]]||[[پرونده:Afsharid Dynasty 1736 - 1802 (AD).PNG]]
|-
|-
|[[زندیان]]||۱۷۵۰–۱۷۹۴||۱۱۶۴–۱۱۹۸ ه‍. ق||[[کریم خان زند]]||[[شیراز]]||[[پرونده:ZanddynastyTrial.png]]
|[[زندیان]]||۱۷۵۰–۱۷۹۴||۱۱۶۴–۱۱۹۸ ه‍. ق||[[کریم خان زند]]||[[شیراز]]||[[پرونده:ZanddynastyTrial.png]]
|-
|-
|[[قاجار]]||۱۷۹۶–۱۹۲۵||۱۱۵۰–۱۳۴۳ ه‍. ق||[[آقا محمد خان]]||[[تهران]]||[[پرونده:156403 505.gif]]
|[[قاجار]]||۱۷۹۶–۱۹۲۵||۱۱۵۰–۱۳۴۳ ه‍. ق||[[آقا محمد خان]]||[[تهران]]||[[پرونده:Greatest extent of the Qajar empire2.png]]
|}
|}


خط ۷۶: خط ۷۶:
|'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان‌گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت'''
|'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان‌گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت'''
|-
|-
|آل افراسیاب یا قراخانیان||۸۴۰–۱۲۱۱||۲۲۵–۶۰۷ ه‍. ق||ــ||کاشغر||[[پرونده:250px-Kingdom of Kara-Khanids- 999-1212.png]]
|آل افراسیاب یا قراخانیان||۸۴۰–۱۲۱۱||۲۲۵–۶۰۷ ه‍. ق||ــ||کاشغر||[[پرونده:Kingdom of Kara-Khanids- 999-1212.png]]
|-
|-
|آل فریغون||۸۹۲–۱۰۱۰||۲۷۹–۴۰۱ ه‍. ق||ــ||جوزجان||ــ
|آل فریغون||۸۹۲–۱۰۱۰||۲۷۹–۴۰۱ ه‍. ق||ــ||جوزجان||ــ
|-
|-
|قراختاییان||۱۱۲۴–۱۲۱۸||۵۱۷–۶۱۴ ه‍. ق||ــ||بلاسغون||[[پرونده:250px-KaraKhitaiAD1200.png]]
|قراختاییان||۱۱۲۴–۱۲۱۸||۵۱۷–۶۱۴ ه‍. ق||ــ||بلاسغون||[[پرونده:KaraKhitaiAD1200.png]]
|-
|-
|شیبانیان||۱۵۰۰–۱۵۹۹||۹۰۶–۱۰۰۵ ه‍. ق||شیبک خان ازبک||[[سمرقند]]||[[پرونده:250px-GökturksAD551-572.png]]
|شیبانیان||۱۵۰۰–۱۵۹۹||۹۰۶–۱۰۰۵ ه‍. ق||شیبک خان ازبک||[[سمرقند]]||[[پرونده:GökturksAD551-572.png]]
|-
|-
|خانات خیوه||۱۵۱۵–۱۹۲۰||۹۲۱–۱۳۳۸ ه‍. ق||ایلبارس اول||شهر خیوه (در ازبکستان)||[[پرونده:250px-Khiva1600.png]]
|خانات خیوه||۱۵۱۵–۱۹۲۰||۹۲۱–۱۳۳۸ ه‍. ق||ایلبارس اول||شهر خیوه (در ازبکستان)||[[پرونده:Khiva1600.png]]
|-
|-
|پادشاهی مستقل دروازه||۱۵۲۶–۱۸۷۸||۹۳۲–۱۲۹۵ ه‍. ق||اسکندر بیگ فرزند میرزا سبحان قلی خان||قلعه خمب||ــ
|پادشاهی مستقل دروازه||۱۵۲۶–۱۸۷۸||۹۳۲–۱۲۹۵ ه‍. ق||اسکندر بیگ فرزند میرزا سبحان قلی خان||قلعه خمب||ــ
خط ۹۰: خط ۹۰:
|جانیان یا اشترخانیان||۱۵۹۸–۱۷۵۸||۱۰۰۷–۱۱۹۹ ه‍. ق||باقی محمدخان||بخارا||ــ
|جانیان یا اشترخانیان||۱۵۹۸–۱۷۵۸||۱۰۰۷–۱۱۹۹ ه‍. ق||باقی محمدخان||بخارا||ــ
|-
|-
|خانات خوقند||۱۷۰۹–۱۸۷۶||۱۱۲۰–۱۲۹۳ ه‍. ق||شاهرخ بای||خوقند||[[پرونده:250px-Kokand1850.png]]
|خانات خوقند||۱۷۰۹–۱۸۷۶||۱۱۲۰–۱۲۹۳ ه‍. ق||شاهرخ بای||خوقند||[[پرونده:Kokand1850.png]]
|-
|-
|خانات بخارا||۱۷۸۵–۱۹۲۴||۱۱۹۹–۱۳۴۲ ه‍. ق||باقی محمدخان||بخارا||[[پرونده:250px-Bukhara1600.png]]
|خانات بخارا||۱۷۸۵–۱۹۲۴||۱۱۹۹–۱۳۴۲ ه‍. ق||باقی محمدخان||بخارا||[[پرونده:Bukhara1600.png]]
|}
|}


خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
|'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان‌گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت'''
|'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان‌گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت'''
|-
|-
|ممالیک دهلی یا غلامشاهیان||۱۲۰۶–۱۲۹۰||۶۰۲–۶۸۶ ه‍. ق||قطب الدین آیبک||[[دهلی]]||[[پرونده:250px-Mamluk dynasty 1206 - 1290 ad.GIF]]
|ممالیک دهلی یا غلامشاهیان||۱۲۰۶–۱۲۹۰||۶۰۲–۶۸۶ ه‍. ق||قطب الدین آیبک||[[دهلی]]||[[پرونده:Mamluk dynasty 1206 - 1290 ad.GIF]]
|-
|-
|خلجیان||۱۲۹۰–۱۳۲۰||۶۸۶–۷۲۰ ه‍. ق||جلال الدین فیروز خلجی||دهلی||[[پرونده:250px-Khilji dynasty 1290 - 1320 ad.PNG]]
|خلجیان||۱۲۹۰–۱۳۲۰||۶۸۶–۷۲۰ ه‍. ق||جلال الدین فیروز خلجی||دهلی||[[پرونده:Khilji dynasty 1290 - 1320 ad.PNG]]
|-
|-
|تغلقیان||۱۳۲۰–۱۴۱۴||۷۲۰–۸۱۴ ه‍. ق||غیاث الدین تغلق||دهلی||[[پرونده:250px-Tughlaq dynasty farsi (1).PNG]]
|تغلقیان||۱۳۲۰–۱۴۱۴||۷۲۰–۸۱۴ ه‍. ق||غیاث الدین تغلق||دهلی||[[پرونده:Tughlaq dynasty farsi (1).PNG]]
|-
|-
|[[سادات]]||۱۴۱۴–۱۴۵۱||۸۱۷–۸۵۲ ه‍. ق||خضرخان||دهلی||[[پرونده:Sayyid-Dynasty.jpg]]
|[[سادات]]||۱۴۱۴–۱۴۵۱||۸۱۷–۸۵۲ ه‍. ق||خضرخان||دهلی||[[پرونده:Sayyid-Dynasty.jpg]]
خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
|لودیان||۱۴۵۱–۱۵۲۶||۸۵۲–۹۳۲ ه‍. ق||بهلول لودی||دهلی||[[پرونده:Lodi-dynasty-map.jpg]]
|لودیان||۱۴۵۱–۱۵۲۶||۸۵۲–۹۳۲ ه‍. ق||بهلول لودی||دهلی||[[پرونده:Lodi-dynasty-map.jpg]]
|-
|-
|بهمنیان دکن||۱۳۴۷–۱۵۲۷||۷۴۷–۹۳۳ ه‍. ق||علاءالدین حسن بهمن شاه||گلبرگه و بیدر||[[پرونده:250px-Bahamani-sultanate-map.svg.png]]
|بهمنیان دکن||۱۳۴۷–۱۵۲۷||۷۴۷–۹۳۳ ه‍. ق||علاءالدین حسن بهمن شاه||گلبرگه و بیدر||[[پرونده:Bahamani-sultanate-map.svg.png]]
|-
|-
|نظام شاهیان||۱۴۹۰–۱۶۳۶||۸۹۶–۱۰۰۷ ه‍. ق||احمد نظام شاه||احمدنگر||[[پرونده:Deccan sultanates 1490 - 1687 ad.png]]
|نظام شاهیان||۱۴۹۰–۱۶۳۶||۸۹۶–۱۰۰۷ ه‍. ق||احمد نظام شاه||احمدنگر||[[پرونده:Deccan sultanates 1490 - 1687 ad.png]]
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:
|شاه میریان||۱۳۳۹–۱۵۶۱||۷۴۰–۹۶۹ ه‍. ق||شمس الدین شاه||کشمیر (سرینگر)||ــ
|شاه میریان||۱۳۳۹–۱۵۶۱||۷۴۰–۹۶۹ ه‍. ق||شمس الدین شاه||کشمیر (سرینگر)||ــ
|-
|-
|بابریان یا گورکانیان||۱۵۲۶–۱۸۵۸||۷۴۶–۱۲۷۵ ه‍. ق||بابر||دهلی و آگرا||[[پرونده:250px-Mughal1700.png]]|
|بابریان یا گورکانیان||۱۵۲۶–۱۸۵۸||۷۴۶–۱۲۷۵ ه‍. ق||بابر||دهلی و آگرا||[[پرونده:Mughal1700.png]]|
|}
|}


خط ۱۴۴: خط ۱۴۴:
|حمدانیان||۹۰۵–۱۰۰۲||۲۹۳–۳۹۴ ه‍. ق||عبدالله بن حمدان||[[موصل]] و [[حلب]]||[[پرونده:Hamdanids 955 AD.jpg]]
|حمدانیان||۹۰۵–۱۰۰۲||۲۹۳–۳۹۴ ه‍. ق||عبدالله بن حمدان||[[موصل]] و [[حلب]]||[[پرونده:Hamdanids 955 AD.jpg]]
|-
|-
|اخشیدیان||۹۳۵–۹۶۹||۳۲۴–۳۵۸ ه‍. ق||محمد بن طغج اخشید||فسطاط||[[پرونده:250px-Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG]]
|اخشیدیان||۹۳۵–۹۶۹||۳۲۴–۳۵۸ ه‍. ق||محمد بن طغج اخشید||فسطاط||[[پرونده:Ikhshidid Dynasty 935 - 969 (AD).PNG]]
|-
|-
|[[فاطمیان]]||۹۰۹–۱۱۷۱||۲۹۷–۵۶۷ ه‍. ق||عبیدالله مهدی||مهدیه و [[قاهره]]||[[پرونده:Fatimid Caliphate.PNG]]
|[[فاطمیان]]||۹۰۹–۱۱۷۱||۲۹۷–۵۶۷ ه‍. ق||عبیدالله مهدی||مهدیه و [[قاهره]]||[[پرونده:Fatimid Caliphate.PNG]]
خط ۱۵۲: خط ۱۵۲:
|مروانیان||۹۹۰–۱۰۸۵||۳۸۰–۴۶۹ ه‍. ق||باذکرد||دیاربرکر||[[پرونده:Marwanids dynasty.jpg]]
|مروانیان||۹۹۰–۱۰۸۵||۳۸۰–۴۶۹ ه‍. ق||باذکرد||دیاربرکر||[[پرونده:Marwanids dynasty.jpg]]
|-
|-
|عقیلیان||ــ||سده چهارم||ــ||موصل||[[پرونده:300px-Uqaylid Dynasty 990 - 1096 (AD).PNG]]
|عقیلیان||ــ||سده چهارم||ــ||موصل||[[پرونده:Uqaylid Dynasty 990 - 1096 (AD).PNG]]
|-
|-
|مرداسیان||۱۰۲۴–۱۰۸۰||۴۱۴–۴۷۲ ه‍. ق||صلیح بن مرداس||حران||[[پرونده:Mirdasid Dynasty Map.png]]
|مرداسیان||۱۰۲۴–۱۰۸۰||۴۱۴–۴۷۲ ه‍. ق||صلیح بن مرداس||حران||[[پرونده:Mirdasid Dynasty Map.png]]
خط ۱۶۰: خط ۱۶۰:
|آل ارتق||۱۱۰۱–۱۴۰۹||۴۹۴–۸۱۱ ه‍. ق||سعید بن ارتق||حصن کیفا و دیاربکر||[[پرونده:250px-Anatolia1200.png]]
|آل ارتق||۱۱۰۱–۱۴۰۹||۴۹۴–۸۱۱ ه‍. ق||سعید بن ارتق||حصن کیفا و دیاربکر||[[پرونده:250px-Anatolia1200.png]]
|-
|-
|[[زنگیان]]||۱۱۲۷–۱۲۵۰||۵۲۱–۶۴۷ ه‍. ق||عمادالدین زنگی||موصل و حلب||[[پرونده:250px-Zengid dynasty, 1127 - 1183.PNG]]
|[[زنگیان]]||۱۱۲۷–۱۲۵۰||۵۲۱–۶۴۷ ه‍. ق||عمادالدین زنگی||موصل و حلب||[[پرونده:Zengid dynasty, 1127 - 1183.PNG]]
|-
|-
|[[ایوبیان]]||۱۱۷۱–۱۲۶۰||۵۶۶–۶۵۸ ه‍. ق||[[صلاح الدین ایوبی]]||قاهره||[[پرونده:250px-AyyubidGreatest.png]]|
|[[ایوبیان]]||۱۱۷۱–۱۲۶۰||۵۶۶–۶۵۸ ه‍. ق||[[صلاح الدین ایوبی]]||قاهره||[[پرونده:AyyubidGreatest.png]]|
|-
|-
|ممالیک بحری||۱۲۵۰–۱۳۸۰||۶۴۸–۷۸۳ ه‍. ق||شجرالدر||قاهره||[[پرونده:400px-Bahri Dynasty 1250 - 1382 (AD) (1).PNG]]|
|ممالیک بحری||۱۲۵۰–۱۳۸۰||۶۴۸–۷۸۳ ه‍. ق||شجرالدر||قاهره||[[پرونده:Bahri Dynasty 1250 - 1382 (AD) (1).PNG]]|
|-
|-
|ممالیک برجی||۱۳۸۲–۱۵۱۷||۷۸۹–۹۲۲ ه‍. ق||ظاهر سیف‌الدین برقوق||قاهره||[[پرونده:330px-1389 Mediterranean Sea.PNG]]|
|ممالیک برجی||۱۳۸۲–۱۵۱۷||۷۸۹–۹۲۲ ه‍. ق||ظاهر سیف‌الدین برقوق||قاهره||[[پرونده:1389 Mediterranean Sea.PNG]]|
|-
|-
|عثمانیان||۱۲۹۹–۱۹۲۳||۶۹۸–۱۳۴۱ ه‍. ق||عثمان بن أرطغل||سوگوت، بورسا، ادرنه و استانبول||[[پرونده:OttomanEmpireMain.png]]|
|عثمانیان||۱۲۹۹–۱۹۲۳||۶۹۸–۱۳۴۱ ه‍. ق||عثمان بن أرطغل||سوگوت، بورسا، ادرنه و استانبول||[[پرونده:OttomanEmpireMain.png]]|
خط ۱۸۳: خط ۱۸۳:
|[[امویان اندلس]]||۷۵۶–۹۲۹||۱۳۸–۳۱۶ ه‍. ق||عبدالرحمن داخل||قرطبه||ــ
|[[امویان اندلس]]||۷۵۶–۹۲۹||۱۳۸–۳۱۶ ه‍. ق||عبدالرحمن داخل||قرطبه||ــ
|-
|-
|رستمیان||۷۶۷–۹۰۹||۱۴۹–۲۹۶ ه‍. ق||عبدالرحمن بن رستم||تیارت (شهری در الجزایر)||[[پرونده:250px-Rustamid Dynasty 776 - 909 (AD).PNG]]
|رستمیان||۷۶۷–۹۰۹||۱۴۹–۲۹۶ ه‍. ق||عبدالرحمن بن رستم||تیارت (شهری در الجزایر)||[[پرونده:Rustamid Dynasty 776 - 909 (AD).PNG]]
|-
|-
|ادریسیان||۷۸۸–۹۸۵||۱۷۱–۳۷۴ ه‍. ق||ادریس بن عبدالله||ولیلی، فاس و هجرالناصر||[[پرونده:250px-Idrisids Dynasty 788 - 985 (AD).PNG]]
|ادریسیان||۷۸۸–۹۸۵||۱۷۱–۳۷۴ ه‍. ق||ادریس بن عبدالله||ولیلی، فاس و هجرالناصر||[[پرونده:Idrisids Dynasty 788 - 985 (AD).PNG]]
|-
|-
|اغلبیان||۸۰۰–۹۰۹||۱۸۳–۳۵۸ ه‍. ق||ابراهیم بن اغلب||قیروان (شهری در تونس)||[[پرونده:250px-Aghlabids Dynasty 800 - 909 (AD).PNG]]
|اغلبیان||۸۰۰–۹۰۹||۱۸۳–۳۵۸ ه‍. ق||ابراهیم بن اغلب||قیروان (شهری در تونس)||[[پرونده:Aghlabids Dynasty 800 - 909 (AD).PNG]]
|-
|-
|خلافت قرطبه||۹۲۹–۱۰۳۱||۳۱۶–۴۲۲ ه‍. ق||عبدالرحمن سوم||قرطبه||[[پرونده:250px-Califato de Córdoba - 1000.svg.png]]
|خلافت قرطبه||۹۲۹–۱۰۳۱||۳۱۶–۴۲۲ ه‍. ق||عبدالرحمن سوم||قرطبه||[[پرونده:Califato de Córdoba - 1000.svg.png]]
|-
|-
|مرابطون||۱۰۴۰–۱۱۴۷||۴۳۱–۵۴۱ ه‍. ق||ابوبکر بن عمر||اغمات، فاس و مراکش||[[پرونده:Almoravid Map.png]]
|مرابطون||۱۰۴۰–۱۱۴۷||۴۳۱–۵۴۱ ه‍. ق||ابوبکر بن عمر||اغمات، فاس و مراکش||[[پرونده:Almoravid Map.png]]
|-
|-
|موحدون||۱۱۲۱–۱۲۶۹||۵۱۴–۶۶۷ه‍. ق||عبدالمؤمن بن علی الکومی||تینمل و مراکش||[[پرونده:250px-Empire almohade.PNG]]
|موحدون||۱۱۲۱–۱۲۶۹||۵۱۴–۶۶۷ه‍. ق||عبدالمؤمن بن علی الکومی||تینمل و مراکش||[[پرونده:Empire almohade.PNG]]
|-
|-
|حفصیان||۱۲۲۹–۱۵۷۴||۶۲۶–۹۸۱ه‍. ق||ابوزکریا یحیی||بجایه و قسنطینه||[[پرونده:250px-Hafsid1400.png]]
|حفصیان||۱۲۲۹–۱۵۷۴||۶۲۶–۹۸۱ه‍. ق||ابوزکریا یحیی||بجایه و قسنطینه||[[پرونده:Hafsid1400.png]]
|-
|-
|مرینیان||۱۲۴۴–۱۴۶۵||۵۹۲–۸۶۹ه‍. ق||ابومحمد عبدالحق اول||فاس||[[پرونده:250px-Marinid dynasty 1258 - 1420 (AD).PNG]]
|مرینیان||۱۲۴۴–۱۴۶۵||۵۹۲–۸۶۹ه‍. ق||ابومحمد عبدالحق اول||فاس||[[پرونده:Marinid dynasty 1258 - 1420 (AD).PNG]]
|-
|-
|بنی نصر||۱۲۳۸–۱۴۹۲||۶۳۵–۸۹۷ه‍. ق||محمد بن نصر اول||گرانادا||[[پرونده:250px-Reino de Granada.svg (1).png]]
|بنی نصر||۱۲۳۸–۱۴۹۲||۶۳۵–۸۹۷ه‍. ق||محمد بن نصر اول||گرانادا||[[پرونده:Reino de Granada.svg (1).png]]
|-
|-
|وطاسیان||۱۴۷۲–۱۵۵۴||۸۳۱–۹۵۶ه‍. ق||محمداول وطاسی (الشیخ)||فاس||[[پرونده:250px-Wattasids - Simplified map.PNG]]
|وطاسیان||۱۴۷۲–۱۵۵۴||۸۳۱–۹۵۶ه‍. ق||محمداول وطاسی (الشیخ)||فاس||[[پرونده:Wattasids - Simplified map.PNG]]
|-
|-
|علویان [[مراکش]]||۱۶۳۱- تا به امروز||۱۰۴۰ - تا به امروز||رشید بن علی شریف||رباط||[[پرونده:250px-Morocco in its region (all claimed).svg.png]]
|علویان [[مراکش]]||۱۶۳۱- تا به امروز||۱۰۴۰ - تا به امروز||رشید بن علی شریف||رباط||[[پرونده:Morocco in its region (all claimed).svg.png]]
|}
|}



نسخهٔ ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۳۰

حکومت‌های اسلامی، آن دسته از حکومت‌هایی هستند که توسط مسلمانان در مناطق مختلف جهان، به وجود آمده و اقدام به حکومترانی بر مسلمانان و غیرمسلمانان آن مناطق می‌نموده‌اند. این مناطق اغلباً مکان‌هایی بوده‌اند که در قرون اولیه اسلامی توسط جنگجویان مسلمان فتح می‌شده و مردمان آنجا به مرور مسلمان می‌گشتند. اما مردمان برخی از این مناطق نیز، پیش از آنکه سرزمین‌های آنان توسط جنگجویان مسلمان فتح شوند، توسط بازرگانان و مبلغان و روحانیون، به دین اسلام درمی‌آمدند. این مناطق و حکومت‌های آنان را می‌توان به چند ناحیه تقسیم کرد: ایران، میانه و ماوراءالنهر، شبه قاره هند، شامات، مصر و آناتولی، شمال آفریقا و آندلس.

فهرست حکومت‌های اسلامی در ایران

حکومت‌های اسلامی در فلات ایران و ماوراءالنهر
نام حکومت مدت زمان حکومت (میلادی) مدت زمان حکومت (قمری) بنیان‌گذار پایتخت محدوده حکومت
طاهریان ۸۲۱–۸۷۳ ۲۰۵–۲۵۹ ه‍. ق طاهر بن حسین (ذوالیمینین) مرو، نیشابور و بلخ
صفاریان ۸۶۷–۱۰۰۲ ۲۴۷–۲۸۷ ه‍. ق یعقوب لیث زرنج
سامانیان ۸۷۵–۹۹۹ ۲۶۱–۳۸۹ ه‍. ق نصر بن احمد بلخ و بخارا
علویان طبرستان ۸۶۴–۹۲۸ ۲۵۰–۳۱۶ ه‍. ق حسن بن زید علوی آمل، ساری و استرآباد
زیاریان ۹۲۸–۱۰۴۳ ۳۱۵–۴۳۴ ه‍. ق مرداویج بن زیار اصفهان، شیراز، گرگان، رودسر، ری و آمل
آل بویه ۹۳۴–۱۰۵۵ ۳۲۰–۴۴۰ ه‍. ق علی بن بویه (عمادالدوله) بغداد، اصفهان، ری، شیراز و همدان
آل حسنویه ۹۳۴–۱۰۵۵ ۳۴۸–۴۰۵ ه‍. ق حسنویه پسر حسین برزکانی قلعه سرماح
غزنویان ۹۶۳–۱۱۸۶ ۳۵۱–۵۸۱ ه‍. ق سبکتکین (ناصرالدین) غزنین و لاهور
سلجوقیان ۱۰۳۷–۱۱۹۴ ۴۲۸–۵۹۰ ه‍. ق طغرل بیگ نیشابور، اصفهان، ری، مرو و همدان
غوریان ۱۱۴۸–۱۲۱۵ ۵۴۲–۶۱۱ ه‍. ق قطب الدین محمد هرات و غزنین
اتابکان ــ ــ ــ ــ ــ
خوارزمشاهیان ۱۰۷۷–۱۲۳۱ ۴۷۰–۶۲۸ ه‍. ق انوشتکین غرجه گرگانچ، غزنی، سمرقند و تبریز
ایلخانیان ۱۲۵۶–۱۳۳۵ ۶۵۴–۷۳۶ ه‍. ق هلاکوخان تبریز، مراغه و سلطانیه
چوپانیان ۱۳۳۵–۱۳۵۷ ۷۳۶–۷۵۹ ه‍. ق شیخ حسن چوپانی تبریز
مظفریان ۱۳۳۵–۱۳۹۳ ۷۳۶–۷۹۶ ه‍. ق مبارزدالدین محمد کرمان، شیراز و یزد
جلایریان ۱۳۳۶–۱۴۳۲ ۷۳۷–۸۳۵ ه‍. ق شیخ حسن بزرگ بغداد، تبریز و بصره
سربداران ۱۳۳۷–۱۳۷۶ ۷۳۸–۷۷۸ ه‍. ق عبدالرزاق باشتینی سبزوار
آل کرت ۱۲۴۴–۱۳۸۳ ۶۴۳–۷۸۳ ه‍. ق شمس الدین محمد بن ابی بکر هرات
تیموریان ۱۳۷۰–۱۵۰۷ ۷۷۲–۹۱۲ ه‍. ق تیمور لنگ هرات و سمرقند
قراقویونلو ۱۴۰۶–۱۴۶۸ ۸۰۹–۸۷۳ ه‍. ق قرامحمد تبریز
آق قویونلو ۱۴۶۸–۱۵۸۲ ۸۷۳–۹۹۰ ه‍. ق قره عثمان تبریز و دیاربکر
مرعشیان ۱۳۵۹–۱۵۸۲ ۷۹۸–۹۹۰ ه‍. ق قوام الدین بن عبدالله ساری و آمل
مشعشعیان ۱۴۱۱–۱۵۳۸ ۸۱۴–۹۴۵ ه‍. ق سید محمد فلاح هویزه
صفویان ۱۵۰۱–۱۷۲۱ ۹۰۷–۱۱۳۴ ه‍. ق شاه اسماعیل اول تبریز، قزوین و اصفهان
هوتکیان ۱۷۰۹–۱۷۳۸ ۱۱۱۹–۱۱۵۰ ه‍. ق مرویس خان هوتک اصفهان و قندهار
افشاریان ۱۷۳۸–۱۷۹۶ ۱۱۵۰–۱۲۱۰ ه‍. ق نادرشاه مشهد
زندیان ۱۷۵۰–۱۷۹۴ ۱۱۶۴–۱۱۹۸ ه‍. ق کریم خان زند شیراز
قاجار ۱۷۹۶–۱۹۲۵ ۱۱۵۰–۱۳۴۳ ه‍. ق آقا محمد خان تهران

فهرست حکومت‌های اسلامی در آسیای میانه و ماوراءالنهر

حکومت‌های اسلامی در آسیای میانه و ماوراءالنهر
نام حکومت مدت زمان حکومت (میلادی) مدت زمان حکومت (قمری) بنیان‌گذار پایتخت محدوده حکومت
آل افراسیاب یا قراخانیان ۸۴۰–۱۲۱۱ ۲۲۵–۶۰۷ ه‍. ق ــ کاشغر
آل فریغون ۸۹۲–۱۰۱۰ ۲۷۹–۴۰۱ ه‍. ق ــ جوزجان ــ
قراختاییان ۱۱۲۴–۱۲۱۸ ۵۱۷–۶۱۴ ه‍. ق ــ بلاسغون
شیبانیان ۱۵۰۰–۱۵۹۹ ۹۰۶–۱۰۰۵ ه‍. ق شیبک خان ازبک سمرقند
خانات خیوه ۱۵۱۵–۱۹۲۰ ۹۲۱–۱۳۳۸ ه‍. ق ایلبارس اول شهر خیوه (در ازبکستان)
پادشاهی مستقل دروازه ۱۵۲۶–۱۸۷۸ ۹۳۲–۱۲۹۵ ه‍. ق اسکندر بیگ فرزند میرزا سبحان قلی خان قلعه خمب ــ
جانیان یا اشترخانیان ۱۵۹۸–۱۷۵۸ ۱۰۰۷–۱۱۹۹ ه‍. ق باقی محمدخان بخارا ــ
خانات خوقند ۱۷۰۹–۱۸۷۶ ۱۱۲۰–۱۲۹۳ ه‍. ق شاهرخ بای خوقند
خانات بخارا ۱۷۸۵–۱۹۲۴ ۱۱۹۹–۱۳۴۲ ه‍. ق باقی محمدخان بخارا

فهرست حکومت‌های اسلامی در شبه قاره هند

حکومت‌های اسلامی در شبه قاره هند
نام حکومت مدت زمان حکومت (میلادی) مدت زمان حکومت (قمری) بنیان‌گذار پایتخت محدوده حکومت
ممالیک دهلی یا غلامشاهیان ۱۲۰۶–۱۲۹۰ ۶۰۲–۶۸۶ ه‍. ق قطب الدین آیبک دهلی
خلجیان ۱۲۹۰–۱۳۲۰ ۶۸۶–۷۲۰ ه‍. ق جلال الدین فیروز خلجی دهلی
تغلقیان ۱۳۲۰–۱۴۱۴ ۷۲۰–۸۱۴ ه‍. ق غیاث الدین تغلق دهلی پرونده:Tughlaq dynasty farsi (1).PNG
سادات ۱۴۱۴–۱۴۵۱ ۸۱۷–۸۵۲ ه‍. ق خضرخان دهلی پرونده:Sayyid-Dynasty.jpg
لودیان ۱۴۵۱–۱۵۲۶ ۸۵۲–۹۳۲ ه‍. ق بهلول لودی دهلی پرونده:Lodi-dynasty-map.jpg
بهمنیان دکن ۱۳۴۷–۱۵۲۷ ۷۴۷–۹۳۳ ه‍. ق علاءالدین حسن بهمن شاه گلبرگه و بیدر پرونده:Bahamani-sultanate-map.svg.png
نظام شاهیان ۱۴۹۰–۱۶۳۶ ۸۹۶–۱۰۰۷ ه‍. ق احمد نظام شاه احمدنگر
عادل شاهیان ۱۴۹۰–۱۶۸۶ ۸۹۶–۱۰۹۶ ه‍. ق یوسف عادل شاه ساوی بیجاپور ــ
قطب شاهیان ۱۵۱۸–۱۶۸۷ ۹۱۸–۱۰۹۸ ه‍. ق سلطان قلی قطب شاه گلکنده و حیدرآباد
بریدشاهیان ۱۴۹۱–۱۶۱۹ ۸۹۷–۱۰۲۸ ه‍. ق برید بیدر ــ
سلاطین بنگال ۱۳۵۲–۱۵۷۶ ۷۵۲–۹۸۳ ه‍. ق ــ لکهنوتی، پاندوا پرونده:Bengal Sultanate.png
شاه میریان ۱۳۳۹–۱۵۶۱ ۷۴۰–۹۶۹ ه‍. ق شمس الدین شاه کشمیر (سرینگر) ــ
بابریان یا گورکانیان ۱۵۲۶–۱۸۵۸ ۷۴۶–۱۲۷۵ ه‍. ق بابر دهلی و آگرا |

حکومت‌های اسلامی در جزیره، شامات، مصر و آناتولی

حکومت‌های اسلامی در مصر، شامات و آناتولی
نام حکومت مدت زمان حکومت (میلادی) مدت زمان حکومت (قمری) بنیان‌گذار پایتخت محدوده حکومت
طولونیان ۸۶۸–۹۰۵ ۲۵۵–۲۹۳ ه‍. ق احمد بن طولون فسطاط
حمدانیان ۹۰۵–۱۰۰۲ ۲۹۳–۳۹۴ ه‍. ق عبدالله بن حمدان موصل و حلب
اخشیدیان ۹۳۵–۹۶۹ ۳۲۴–۳۵۸ ه‍. ق محمد بن طغج اخشید فسطاط
فاطمیان ۹۰۹–۱۱۷۱ ۲۹۷–۵۶۷ ه‍. ق عبیدالله مهدی مهدیه و قاهره
نمیریان ۹۹۰–۱۰۸۱ ۳۸۰–۴۷۳ ه‍. ق ــ حرّان ــ
مروانیان ۹۹۰–۱۰۸۵ ۳۸۰–۴۶۹ ه‍. ق باذکرد دیاربرکر
عقیلیان ــ سده چهارم ــ موصل
مرداسیان ۱۰۲۴–۱۰۸۰ ۴۱۴–۴۷۲ ه‍. ق صلیح بن مرداس حران
سلجوقیان روم ۱۰۷۷–۱۳۰۸ ۴۷۰–۷۰۷ ه‍. ق قتلمش ایزنیک، قونیه و سواس پرونده:250px-Seljuk Sultanate of Rum 1190 Locator Map.svg.png
آل ارتق ۱۱۰۱–۱۴۰۹ ۴۹۴–۸۱۱ ه‍. ق سعید بن ارتق حصن کیفا و دیاربکر پرونده:250px-Anatolia1200.png
زنگیان ۱۱۲۷–۱۲۵۰ ۵۲۱–۶۴۷ ه‍. ق عمادالدین زنگی موصل و حلب
ایوبیان ۱۱۷۱–۱۲۶۰ ۵۶۶–۶۵۸ ه‍. ق صلاح الدین ایوبی قاهره |
ممالیک بحری ۱۲۵۰–۱۳۸۰ ۶۴۸–۷۸۳ ه‍. ق شجرالدر قاهره پرونده:Bahri Dynasty 1250 - 1382 (AD) (1).PNG|
ممالیک برجی ۱۳۸۲–۱۵۱۷ ۷۸۹–۹۲۲ ه‍. ق ظاهر سیف‌الدین برقوق قاهره |
عثمانیان ۱۲۹۹–۱۹۲۳ ۶۹۸–۱۳۴۱ ه‍. ق عثمان بن أرطغل سوگوت، بورسا، ادرنه و استانبول |

حکومت‌های اسلامی در شمال آفریقا و جنوب اسپانیا

حکومت‌های اسلامی در شمال آفریقا و اندلس
نام حکومت مدت زمان حکومت (میلادی) مدت زمان حکومت (قمری) بنیان‌گذار پایتخت محدوده حکومت
امویان اندلس ۷۵۶–۹۲۹ ۱۳۸–۳۱۶ ه‍. ق عبدالرحمن داخل قرطبه ــ
رستمیان ۷۶۷–۹۰۹ ۱۴۹–۲۹۶ ه‍. ق عبدالرحمن بن رستم تیارت (شهری در الجزایر)
ادریسیان ۷۸۸–۹۸۵ ۱۷۱–۳۷۴ ه‍. ق ادریس بن عبدالله ولیلی، فاس و هجرالناصر
اغلبیان ۸۰۰–۹۰۹ ۱۸۳–۳۵۸ ه‍. ق ابراهیم بن اغلب قیروان (شهری در تونس)
خلافت قرطبه ۹۲۹–۱۰۳۱ ۳۱۶–۴۲۲ ه‍. ق عبدالرحمن سوم قرطبه پرونده:Califato de Córdoba - 1000.svg.png
مرابطون ۱۰۴۰–۱۱۴۷ ۴۳۱–۵۴۱ ه‍. ق ابوبکر بن عمر اغمات، فاس و مراکش
موحدون ۱۱۲۱–۱۲۶۹ ۵۱۴–۶۶۷ه‍. ق عبدالمؤمن بن علی الکومی تینمل و مراکش
حفصیان ۱۲۲۹–۱۵۷۴ ۶۲۶–۹۸۱ه‍. ق ابوزکریا یحیی بجایه و قسنطینه
مرینیان ۱۲۴۴–۱۴۶۵ ۵۹۲–۸۶۹ه‍. ق ابومحمد عبدالحق اول فاس
بنی نصر ۱۲۳۸–۱۴۹۲ ۶۳۵–۸۹۷ه‍. ق محمد بن نصر اول گرانادا پرونده:Reino de Granada.svg (1).png
وطاسیان ۱۴۷۲–۱۵۵۴ ۸۳۱–۹۵۶ه‍. ق محمداول وطاسی (الشیخ) فاس
علویان مراکش ۱۶۳۱- تا به امروز ۱۰۴۰ - تا به امروز رشید بن علی شریف رباط پرونده:Morocco in its region (all claimed).svg.png

منابع

  • تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، ایرا ام لاپیدوس، ترجمه محمود رمضان زاده، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۶.