نوریه (صوفیه): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۰

نوریه، از فرقه‌های منشعب شده از صوفیه است. اینکه این فرقه نام دیگری از صوفیه است، یا یکی از طریقت‌های اصلی از آن یا طریقتی انشعابی از یکی از فرقه‌های ان است، اختلاف در منابع وجود دارد. از جمله عقاید مهم این فرقه، باور به دو پدیده حجاب نوری و حجاب ناری است.

مشخصات فرقه

به گزارش محمدجواد مشکور، نوریه یکی از فرقه‌های صوفیه گزارش شده است.^[۱] ابوالقاسم بلخی در کتاب بیان الادیان، صوفیه را متشکل از دو فرقه حلولیه و نوریه دانسته است. در مقابل گروه دیگری از عالمان شیعه و سنی، نوریه را یکی از شعب صوفیه اتحادیه می‌دانند و صوفیه را متشکل از دو فرقه حلولیه و اتحادیه دانسته‌اند. این موضوع را محقق اردبیلی گزارش کرده است. برخی دیگر چون مرتضی رازی، نوریه را فرقه سوم صوفیه دانسته‌اند. محمد بن ابراهیم کلاباذی در کتاب التعرف لمذهب اهل التصوف، نوریه را نام دیگر صوفیه می‌داند.^[۲] تری مینگهام، نوریه را از فرقه‌های منشعب‌شده از طریقه رفاعیه گزارش می‌کند.^[۳] لویی ماسینیون، از نوریه به عنوان انشعابی از صوفیان رکنیه یاد می‌کند.^[۴]

در منابع از فرقه دیگری به نام نوریه منسوب به شخصی به نام نوری یاد شده است که انشعابی از صوفیه عنوان شده است. حسن خمینی احتمال می‌دهد که منظور از این نوری، ابوالحسن احمد بن محمد نوری (د ۹۰۷ میلادی) بوده است.^[۵] همچنین تری مینگهام از فرقه نوریه منسوب به نورالدین عبدالرحمن اسفراینی (د ۷۱۷ م) یاد می‌کند که انشعابی از کبرویه است و به عنوان طریقتی صوفی یاد شده است.^[۶]

عقاید

مشکور می‌نویسد، از جمله عقاید این فرقه، باور به وجود دو حجاب وجودی به نام نوری و ناری عنوان شده است. بنابر تعریف این فرقه، حجاب نوری عبارت است از کسب صفات پسندیده همچون شوق، تسلیم، توکل، انس و مراقبت. در مقابل این حجاب، حجاب ناری است که اشتغال به شهوت و غضب و آز و آرزوست. این صفات از جهت آنکه ابلیس ناری قلمداد می‌شود، صفات ناری تلقی شده‌اند.^[۷] ابوالقاسم بلخی گزارش می‌کند که نوریه، بر این باورند محبت، نوری ازلی است که در دل هر کس وارد شود، زنگار را از قلب بزداید و صوفی گردد. از دیگر عقاید این فرقه، لزوم کوشش در توکل، وجد، تسلیم، رضا و مراقبه در عین حال، حجاب دانستن آنها است.^[۸]

پانویس

ارجاعات

↑ مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۴۵۲.
↑ خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.
↑ خمینی، «رفاعیه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.
↑ خمینی، «نوریه (از رکنیه)»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.
↑ خمینی، «نوریه (پیروان نوری)»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.
↑ خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.
↑ مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۴۵۲.
↑ خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

منابع

خمینی، حسن (۱۳۹۶). «نوریه». فرهنگ جامع فرق اسلامی. تهران: اطلاعات. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۲۳-۹۲۳-۶.
خمینی، حسن (۱۳۹۶). «رفاعیه». فرهنگ جامع فرق اسلامی. تهران: اطلاعات.
خمینی، حسن (۱۳۹۶). «نوریه (پیروان نوری از صوفیه)». فرهنگ جامع فرق اسلامی. تهران: اطلاعات.
مشکور، محمدجواد (۱۳۷۲). حسینی، محمدجواد، ویراستار. فرهنگ فرق اسلامی. به کوشش مدیرشانه‌چی، کاظم. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

همچنین ببینید

[1] مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۴۵۲.

[2] خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[3] خمینی، «رفاعیه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[4] خمینی، «نوریه (از رکنیه)»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[5] خمینی، «نوریه (پیروان نوری)»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[6] خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[7] مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۴۵۲.

[8] خمینی، «نوریه»، فرهنگ جامع فرق اسلامی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''نوریه'''، از فرقه‌های منشعب شده از [[تصوف|صوفیه]] است. اینکه این فرقه نام دیگری از صوفیه است، یا یکی از [[طریقت‌های صوفیه|طریقت‌های]] اصلی از آن و یا طریقتی انشعابی از یکی از فرقه‌های ان است، اختلاف در منابع وجود دارد. از جمله عقاید مهم این فرقه، باور به دو پدیده [[حجاب نوری]] و [[حجاب ناری]] است.
+'''نوریه'''، از فرقه‌های منشعب شده از [[تصوف|صوفیه]] است. اینکه این فرقه نام دیگری از صوفیه است، یا یکی از [[طریقت‌های صوفیه|طریقت‌های]] اصلی از آن یا طریقتی انشعابی از یکی از فرقه‌های ان است، اختلاف در منابع وجود دارد. از جمله عقاید مهم این فرقه، باور به دو پدیده [[حجاب نوری]] و [[حجاب ناری]] است.
-==مشخصات فرقه==
+== مشخصات فرقه ==
-به گزارش [[محمدجواد مشکور]]، نوریه یکی از [[فهرست فرقه‌های صوفیه|فرقه‌های صوفیه]] گزارش شده‌است.<ref>{{پک|1=مشکور|2=۱۳۷۲|ک=فرهنگ فرق اسلامی|ص=۴۵۲}}</ref> [[ابوالقاسم بلخی]] در کتاب ''[[بیان الادیان]]''، صوفیه را متشکل از دو فرقه [[حلولیه]] و [[نوریه]] دانسته‌است. در مقابل گروه دیگری از عالمان [[شیعه]] و [[سنی]]، نوریه را یکی از شعب صوفیه اتحادیه می‌دانند و صوفیه را متشکل از دو فرقه حلولیه و [[اتحادیه]] دانسته‌اند. این موضوع را [[محقق اردبیلی]] گزارش کرده‌است. برخی دیگر چون [[مرتضی رازی]]، نوریه را فرقه سوم صوفیه دانسته‌اند. [[محمد بن ابراهیم کلاباذی]] در کتاب ''[[التعرف لمذهب اهل التصوف]]''، نوریه را نام دیگر صوفیه می‌داند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref> [[تری مینگهام]]، نوریه را از فرقه‌های منشعب‌شده از طریقه [[رفاعیه]] گزارش می‌کند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=رفاعیه}}</ref> [[لویی ماسینیون]]، از نوریه به عنوان انشعابی از صوفیان [[رکنیه]] یاد می‌کند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه (از رکنیه)}}</ref>
+به گزارش [[محمدجواد مشکور]]، نوریه یکی از [[فهرست فرقه‌های صوفیه|فرقه‌های صوفیه]] گزارش شده است.<ref>{{پک|1=مشکور|2=۱۳۷۲|ک=فرهنگ فرق اسلامی|ص=۴۵۲}}</ref> [[ابوالقاسم بلخی]] در کتاب ''[[بیان الادیان]]''، صوفیه را متشکل از دو فرقه [[حلولیه]] و [[نوریه]] دانسته است. در مقابل گروه دیگری از عالمان [[شیعه]] و [[سنی]]، نوریه را یکی از شعب صوفیه اتحادیه می‌دانند و صوفیه را متشکل از دو فرقه حلولیه و [[اتحادیه]] دانسته‌اند. این موضوع را [[محقق اردبیلی]] گزارش کرده است. برخی دیگر چون [[مرتضی رازی]]، نوریه را فرقه سوم صوفیه دانسته‌اند. [[محمد بن ابراهیم کلاباذی]] در کتاب ''[[التعرف لمذهب اهل التصوف]]''، نوریه را نام دیگر صوفیه می‌داند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref> [[تری مینگهام]]، نوریه را از فرقه‌های منشعب‌شده از طریقه [[رفاعیه]] گزارش می‌کند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=رفاعیه}}</ref> [[لویی ماسینیون]]، از نوریه به عنوان انشعابی از صوفیان [[رکنیه]] یاد می‌کند.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه (از رکنیه)}}</ref>
-در منابع از فرقه دیگری به نام نوریه منسوب به شخصی به نام نوری یاد شده‌است که انشعابی از صوفیه عنوان شده‌است. [[حسن خمینی]] احتمال می‌دهد که منظور از این نوری، [[ابوالحسن احمد بن محمد نوری]] (د ۹۰۷ میلادی) بوده است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه (پیروان نوری)}}</ref> همچنین تری مینگهام از فرقه نوریه منسوب به [[نورالدین عبدالرحمن اسفراینی]] (د 717 م) یاد می‌کند که انشعابی از [[کبرویه]] است و به عنوان طریقتی صوفی یاد شده‌است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref>
+در منابع از فرقه دیگری به نام نوریه منسوب به شخصی به نام نوری یاد شده است که انشعابی از صوفیه عنوان شده است. [[حسن خمینی]] احتمال می‌دهد که منظور از این نوری، [[ابوالحسن احمد بن محمد نوری]] (د ۹۰۷ میلادی) بوده است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه (پیروان نوری)}}</ref> همچنین تری مینگهام از فرقه نوریه منسوب به [[نورالدین عبدالرحمن اسفراینی]] (د ۷۱۷ م) یاد می‌کند که انشعابی از [[کبرویه]] است و به عنوان طریقتی صوفی یاد شده است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref>
-===عقاید===
+=== عقاید ===
-مشکور می‌نویسد، از جمله عقاید این فرقه، باور به وجود دو حجاب وجودی به نام نوری و ناری عنوان شده‌است. بنابر تعریف این فرقه، حجاب نوری عبارت است از کسب صفات پسندیده همچون شوق، تسلیم، [[توکل]]، انس و [[مراقبت]]. در مقابل این حجاب، حجاب ناری است که اشتغال به [[شهوت]] و [[غضب]] و آز و آرزوست. این صفات از جهت آنکه [[ابلیس]] ناری قلمداد می‌شود، صفات ناری تلقی شده‌اند.<ref>{{پک|1=مشکور|2=۱۳۷۲|ک=فرهنگ فرق اسلامی|ص=۴۵۲}}</ref> ابوالقاسم بلخی گزارش می‌کند که نوریه، بر این باورند محبت، نوری ازلی است که در دل هر کس وارد شود، زنگار را از قلب بزداید و صوفی گردد. از دیگر عقاید این فرقه، لزوم کوشش در توکل، وجد، تسلیم، رضا و مراقبه در عین حال، حجاب دانستن آنها است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref>
+مشکور می‌نویسد، از جمله عقاید این فرقه، باور به وجود دو حجاب وجودی به نام نوری و ناری عنوان شده است. بنابر تعریف این فرقه، حجاب نوری عبارت است از کسب صفات پسندیده همچون شوق، تسلیم، [[توکل]]، انس و [[مراقبت]]. در مقابل این حجاب، حجاب ناری است که اشتغال به [[شهوت]] و [[غضب]] و آز و آرزوست. این صفات از جهت آنکه [[ابلیس]] ناری قلمداد می‌شود، صفات ناری تلقی شده‌اند.<ref>{{پک|1=مشکور|2=۱۳۷۲|ک=فرهنگ فرق اسلامی|ص=۴۵۲}}</ref> ابوالقاسم بلخی گزارش می‌کند که نوریه، بر این باورند محبت، نوری ازلی است که در دل هر کس وارد شود، زنگار را از قلب بزداید و صوفی گردد. از دیگر عقاید این فرقه، لزوم کوشش در توکل، وجد، تسلیم، رضا و مراقبه در عین حال، حجاب دانستن آنها است.<ref>{{پک|1=خمینی|2=۱۳۹۶|ک=فرهنگ جامع فرق اسلامی|ف=نوریه}}</ref>
-==پانویس==
+== پانویس ==
+=== ارجاعات ===
-===ارجاعات===
 {{پانویس|۳|اندازه=ریز}}
-===منابع===
+=== منابع ===
 * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=خمینی|نام=حسن|مقاله=نوریه|دانشنامه=فرهنگ جامع فرق اسلامی|عنوان جلد=فرهنگ جامع فرق اسلامی|سال=۱۳۹۶|ناشر=اطلاعات|مکان=تهران|شابک=978-964-423-923-6}}
 * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=خمینی|نام=حسن|مقاله=رفاعیه|دانشنامه=فرهنگ جامع فرق اسلامی|عنوان جلد=فرهنگ جامع فرق اسلامی|سال=۱۳۹۶|ناشر=اطلاعات|مکان=تهران}}
 * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=خمینی|نام=حسن|مقاله=نوریه (پیروان نوری از صوفیه)|دانشنامه=فرهنگ جامع فرق اسلامی|عنوان جلد=فرهنگ جامع فرق اسلامی|سال=۱۳۹۶|ناشر=اطلاعات|مکان=تهران}}
-*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مشکور|نام=محمدجواد|عنوان=فرهنگ فرق اسلامی|سال=۱۳۷۲|مکان=مشهد|ناشر=بنیاد پژوهش‌های اسلامی|کوشش=مدیرشانه‌چی، کاظم|ویراستار=حسینی، محمدجواد|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/1272/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%81%D8%B1%D9%82-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C?pageNumber=4&viewType=pdf}}
+* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مشکور|نام=محمدجواد|عنوان=فرهنگ فرق اسلامی|سال=۱۳۷۲|مکان=مشهد|ناشر=بنیاد پژوهش‌های اسلامی|کوشش=مدیرشانه‌چی، کاظم|ویراستار=حسینی، محمدجواد|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/1272/فرهنگ-فرق-اسلامی?pageNumber=4&viewType=pdf}}
 {{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}
 == همچنین ببینید ==
 * [[نوریه (قادریه)]]
 * [[طریقت‌های صوفیه]]
+[[رده:صوفیه]]
+[[رده:طریقت‌های تصوف]]
+[[رده:فرقه‌های معتقد به حجاب]]
+[[رده:مذاهب اسلامی]]
+[[رده:مذاهب زیرشاخه تصوف]]