عمرو بن جناده انصاری

عمرو بن جناده انصاری
متولد	عراق
وفات	عاشورای ۶۱ ه‍. ق کربلا، عراق
شناخته‌شده برای	حضور در نبرد کربلا
مخالف(ها)	بنی امیه
دین	اسلام

عَمرو بن جُناده انصاری از یاران حسین بن علی و کشته‌شدگان نبرد کربلا در روز عاشوراست.

زندگینامه

پدرش جناده بن حرث انصاری از کشته‌شدگان واقعه کربلا و از یاران پیامبر اسلام و جز یاران علی بن ابیطالب در جنگ صفین بوده و مادرش بحریه دختر مسعود خزرجی از زنانی است که در کربلا حضور داشت.

حضور در واقعه کربلا

عمرو به همراه پدر و مادرش از مکه تا کربلا همراه حسین بن علی بودندو در روز عاشورا بعد از کشته شدن پدرش با امر مادر و اجازه حسین بن علی به میدان نبرد با سپاه دشمن رفت.

عمرو هنگامی که برای اذن میدان نزد حسین بن علی رفت، حسین به او اجازه نداد و گفت: «این پسر پدرش کشته شده و شاید مادرش میدان رفتن او را رضایت نداشته باشد». عمرو در جواب گفت:«ای فرزند رسول خدا، مادرم مرا امر کرده شما را یاری کنم و خود، لباس جنگ بر تنم پوشانده است».

او هنگام حضور در کربلا ۲۱ ساله و به نقل دیگری ۱۱ یا ۹ ساله بوده است.

نام وی در زیارت ناحیه مقدسه هم آمده‌است.

رجزخوانی در میدان نبرد

هنگامی که عمرو بن جناده وارد میدان نبرد شد و در برابر سپاه دشمن قرار گرفت؛ این چنین رجزخوانی کرد:

اَمیری‌ حُسَین‌ٌ وَ نِعْم‌َ اْلاَمیر	سُرُورُ فُوأدِ الْبَشیرِ الْنَّذیر
عَلِی‌ٌّ وَ فاطِمَة‌ُ والِداهُ	وَ هَل‌ْ تَعْلَمُون‌َ لَه‌ُ مِن‌ْ نَظیرٍ
لَه‌ُ طَلْعَة‌ٌ مِثْل‌ُ شَمس‌ِ الضُّحی'	لَه‌ُ غُرَّة‌ٌ مِثل‌ُ بَدرٍ مُنیرٍ

امیر من حسین و چه خوب امیری است

او مایه شادی دل پیامبر، بشارت دهنده و انذار کننده

پدرش علی و مادرش فاطمه است

آیا نظیری برای او سراغ دارید؟

او چهره‌ای همچون خورشید و پیشانی‌ای چون ماه دارد

به نقلی دیگر وی اینگونه رجزخوانی کرد:

اضِقُ الخِناقَ مِنَ ابْنِ هِنْدٍ وَ ارْمِهِ	فی عَتْرِهِ بِفَوارِسِ الانْصارِ
و مُهاجرینَ مُخَضِّبینَ رِماحَهُمْ	تَحْتَ الْعِجاجَةِ مِنْ دَمِ الْکفَّارِ
خُضِبَتْ عَلی عَهْدِ النَّبِی محمّدٍ	فَالْیومَ تُخْضَبُ مِنْ دَمِ الْفُجّارِ
وَالْیوْمَ تُخْضَبُ مِنْ دِماء مَعاشِرٍ	رَفَضُوا الْقُرآنَ لِنُصْرَةِ الاشْرارِ
طَلَبُوا بِثارِهِمْ بِبَدرٍ وَانْثَنُوا	بِالْمُرْهِفاتِ وَبالْقَنَا الْخَطّارِ
وَالله رَبّی‌ لا ازالُ مُضارباً	لِلْفاسقینَ بِمُرْهَفٍ بَتَّارِ
هذا عَلی الْیوْمَ حَقَّ واجِبٌ	فی‌ کلِّ یوْمٍ تعانُقٌ وَحَوارِ

راه نفس را بر پسر هند تنگ می‌کنم و تیر به گلوی او می‌زنم، به کمک سواران انصار و مهاجرانی که نیزه‌هاشان را در زیر گرد و غبار -میدان جنگ‌- از خون کافران رنگین کردند؛در زمان پیامبر خدا محمد (ص) -نیزه‌ها- رنگین شد و امروز –نیز- از خون فاسقان رنگین می‌شود؛امروز از خون جماعتی رنگین می‌شود که قرآن را برای یاری اشرار رها کردند؛ و در صدد انتقام خون‌های ریخته شده‌شان در -جنگ‌- بدر هستند و آن را در زیر شمشیرهای بران و نیزه‌های برافراشته پنهان کردند به خدا سوگند پیوسته فاسقان را با شمشیر تیز و بُران خواهم زد امروز این کار بر من حق و واجب است؛در هر روزی، رو به رو شدن و یاری کردنی است.

نحوه کشته شدن و قاتل

سرِ عمرو بن جناده توسط مالک بن نسر بدی از بدن جدا و به سوی سپاه حسین بن علی پرتاب شده است. مادرش سر فرزندش را برداشته و به سوی یکی از افراد سپاه دشمن پرتاب نمود و این شعر را خواند:

انَا عَجُوزٌ فِی النِّساء ضَعیفَةٌ	بالِیةٌ خاویةٌ نَحیفَةٌ
اضْرِبُکمْ بِضَرْبَةٍ عَنیفَةٍ	دُونَ بَنی‌ فاطِمَةِ الشَّریفَةِ

من در میان زنان، ضعیف و پیر هستم، اما در راه دفاع از فرزندان فاطمه شریف ضربه محکم بر شما می‌زنم.

مادرش سپس عمود خیمه خود را کشید و قصد میدان نبرد کرد که حسین او را برگرداند و برای او و فرزندش دعا نمود.

منبع

• سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصارالحسین، قم، دانشگاه شهید محلاتی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
• رسولی محلاتی، سیدهاشم، زندگانی امام حسین علیه‌السلام، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۵ش.
• مامقانی، عبداللّه، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی نجف، ۱۳۴۹-۱۳۵۲ق.
• مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین (ع)، ترجمه: محمد مهدی عزیز الهی کرمانی، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۱ش.
• حسینی حائری شیرازی، عبد المجید بن محمدرضا، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین علیه‌السلام و أصحابه، تحقیق باقر دُرْیاب نجفی، قم، زمزم هدایت، بی‌تا.
• خوارزمی، محمد بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۳ق.
• مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۳۷۳-۳۷۵.