ابوالفضل بیهقی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوالفضل بیهقی''' ( | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
|نام = ابوالفضل بیهقی | |||
|تصویر = | |||
|توضیح تصویر = تندیس ابوالفضل بیهقی در شهر سبزوار. اثر آقای هادی عارفی | |||
|نام اصلی = کُنیه: ابوالفضل{{سخ}}نام: محمد{{سخ}} نَسَب: ابن حسین{{سخ}}نسبت: بیهقی | |||
|زمینه فعالیت = [[ادبیات فارسی]]، [[نثر]] | |||
|ملیت = | |||
|تاریخ تولد = ۳۸۵ هجری قمری / ۹۹۵ میلادی/ ۳۷۴ هجری خورشیدی | |||
|محل تولد = [[حارث آباد]]، [[سبزوار]] | |||
|والدین = | |||
|تاریخ مرگ =۴۷۰ هجری قمری / ۱۰۷۷ میلادی | |||
|محل مرگ = | |||
|محل زندگی = | |||
|مختصات محل زندگی = | |||
|مدفن = نامعلوم | |||
|مذهب = | |||
|در زمان حکومت = فرمانروایی [[غزنویان]] | |||
|اتفاقات مهم = | |||
|نام دیگر = | |||
|لقب = پدرِ نثرِ فارسی | |||
|بنیانگذار = | |||
|پیشه = [[نویسنده]] دبیر و رئیس دیوان رسالت | |||
|سال‌های نویسندگی = ۴۳۷ هجری قمری به بعد | |||
|سبک نوشتاری = | |||
|کتاب‌ها = [[تاریخ بیهقی]] | |||
|تاریخ اتمام اثر = | |||
|مقاله‌ها = | |||
|نمایشنامه‌ها = | |||
|فیلم‌نامه‌ها = | |||
|دیوان اشعار = | |||
|تخلص = | |||
|فیلم (های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | |||
|همسر = | |||
|شریک زندگی = | |||
|فرزندان = | |||
|تحصیلات = | |||
|دانشگاه = | |||
|حوزه = | |||
|شاگرد = | |||
|استاد = | |||
|علت شهرت = نگارش [[تاریخ بیهقی]] | |||
|تأثیرگذاشته بر = ادبیات فارسی | |||
|تأثیرپذیرفته از = | |||
|وبگاه = | |||
|گفتاورد = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
{{اشتباه نشود|ابوالحسن بیهقی}}{{تغییرمسیر|بیهقی}} | |||
'''ابوالفضل بیهقی''' (۳۸۵–۴۷۰ ه.ق) با نام کامل ا'''بوالفضل محمد بن حسین کاتب بیهقی'''، از مورخان مشهور [[مسلمان]] است. او در [[نیشابور]] زندگی می‌کرد و به شغل دیوانی مشغول بود و بعد از حبس و مصادره اموالش، انزوا گزید. کتاب ''[[تاریخ بیهقی]]'' از جمله مشهورترین کتب تاریخی به فارسی است که اثر اوست. | |||
== نام و نسب == | == نام و نسب == | ||
ابوالفضل بیهقی با نام کامل ابوالفضل محمد بن حسین کاتب بیهقی است. او | ابوالفضل بیهقی با نام کامل ابوالفضل محمد بن حسین کاتب بیهقی است. او اصالتاً نیشابوری بود.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابوالفضل بیهقی}}</ref> | ||
== سرگذشت == | == سرگذشت == | ||
گفته شده است که بیهقی در روستای حارث‌آباد از توابع [[بیهق]] در سال | گفته شده است که بیهقی در روستای حارث‌آباد از توابع [[بیهق]] در سال ۳۸۵ ه.ق به دنیا آمد. او در [[نیشابور]] زندگی می‌کرد و به تحصیل علم در آنجا مشغول شد. او را فردی با فصاحت و بلاغت گزارش کرده‌اند که احادیث بسیاری را شنیده است. بیهقی، دبیر [[سلطان محمود غزونی]] بود و در آن دوران، شاگردی [[خواجه بونصر مشگان]]، رئیس دیوان غزنوی بود. پس از مرگ بونصر، در اواخر سلطنت [[مسعود غزنوی|مسعود]]، [[بوسهل زوزنی]]، رئیس دیوان شد و بیهقی با او نیز همکاری داشت. بعد از محمود و مسعود غزنوی، در دوره سلطنت [[فرخزاد غزنوی|فرخزاد]]، او همچنان شغل دیوانی داشت. او پس از پایان حکومت سلطان فرخزاد، انزوا اختیار کرد و به نویسندگی مشغول شد. در منابع آمده است که وی به خاطر حکم قاضی در غزنی، مدتی را در حبس گذراند. بنا به روایت عوفی، بیهقی در زمان عبدالرشید رئیس دیوان رسالت شد و پس از چندی در دسته‌بندی‌ها و اسباب چینی‌های درباریان به سعایت مخالفان معزول و محبوس شد و اموالش را به حکم شاه، غارت کردند. او بعدتر از زندان آزاد شد و انزوا گزید و تا سال ۴۷۰ ه.ق زند بود تا آنکه درگذشت. محل درگذشت و تولد او حارث‌آباد بوده است.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابوالفضل بیهقی}}</ref> | ||
== آثار == | == آثار == | ||
از برای ابوالفضل بیهقی، آثار متعددی گزارش شده است که تعداد آن بیش از | از برای ابوالفضل بیهقی، آثار متعددی گزارش شده است که تعداد آن بیش از ۳۰ جلد بود. از جمله آثار مشهور او، ''[[تاریخ بیهقی]]'' است. این اثر یکی از آثار مشهور در زمین تاریخ است. از آثار منسوب به او، کتاب ''زینة الکتاب'' است که در نوع خود، بی‌نظیر توصیف شده است. در کتاب ''آثار الوزراء'' نیز کتابی به نام ''مقامات بونصر مشگان'' به بیهقی نسبت داده شده است که شاید همان ''مقامات محمودی'' باشد.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابوالفضل بیهقی}}</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۷: | خط ۶۵: | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابوالفضل بیهقی|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابوالفضل بیهقی|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | ||
{{ادبیات فارسی}} | |||
{{تاریخ‌نگاران دوره اسلامی}} | |||
{{اهالی خراسان باستان}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | {{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | ||
[[رده:اهالی ایران در سده ۱۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:اهالی خراسان]] | |||
[[رده:اهالی سبزوار]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران اهل ایران]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران سده ۱۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۰۷۷ (میلادی)]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۴۵۶]] | |||
[[رده:زادگان ۳۷۰]] | |||
[[رده:زادگان ۹۹۵ (میلادی)]] | |||
[[رده:مقاله‌های خرد تاریخ ایران]] | |||
[[رده:مقامات دولت غزنویان]] | |||
[[رده:نویسندگان ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:نویسندگان فارسی‌زبان اهل ایران]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران اهل سبزوار]] | |||
[[رده:روزهای ملی در ایران]] | |||
[[رده:نویسندگان فارسی‌زبان]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۴۷۰ (قمری)]] | [[رده:درگذشتگان ۴۷۰ (قمری)]] | ||
نسخهٔ ۲۸ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۸
ابوالفضل بیهقی | |
|---|---|
| نام اصلی | کُنیه: ابوالفضل نام: محمد نَسَب: ابن حسین نسبت: بیهقی |
| زاده | ۳۸۵ هجری قمری / ۹۹۵ میلادی/ ۳۷۴ هجری خورشیدی حارث آباد، سبزوار |
| درگذشته | ۴۷۰ هجری قمری / ۱۰۷۷ میلادی |
| آرامگاه | نامعلوم |
| لقب | پدرِ نثرِ فارسی |
| پیشه | نویسنده دبیر و رئیس دیوان رسالت |
| زمینه کاری | ادبیات فارسی، نثر |
| در زمان حکومت | فرمانروایی غزنویان |
| سال‌های فعالیت | ۴۳۷ هجری قمری به بعد |
| کتاب‌ها | تاریخ بیهقی |
| دلیل سرشناسی | نگارش تاریخ بیهقی |
| تأثیرگذاشته بر | ادبیات فارسی |
ابوالفضل بیهقی (۳۸۵–۴۷۰ ه.ق) با نام کامل ابوالفضل محمد بن حسین کاتب بیهقی، از مورخان مشهور مسلمان است. او در نیشابور زندگی می‌کرد و به شغل دیوانی مشغول بود و بعد از حبس و مصادره اموالش، انزوا گزید. کتاب تاریخ بیهقی از جمله مشهورترین کتب تاریخی به فارسی است که اثر اوست.
نام و نسب
ابوالفضل بیهقی با نام کامل ابوالفضل محمد بن حسین کاتب بیهقی است. او اصالتاً نیشابوری بود.[۱]
سرگذشت
گفته شده است که بیهقی در روستای حارث‌آباد از توابع بیهق در سال ۳۸۵ ه.ق به دنیا آمد. او در نیشابور زندگی می‌کرد و به تحصیل علم در آنجا مشغول شد. او را فردی با فصاحت و بلاغت گزارش کرده‌اند که احادیث بسیاری را شنیده است. بیهقی، دبیر سلطان محمود غزونی بود و در آن دوران، شاگردی خواجه بونصر مشگان، رئیس دیوان غزنوی بود. پس از مرگ بونصر، در اواخر سلطنت مسعود، بوسهل زوزنی، رئیس دیوان شد و بیهقی با او نیز همکاری داشت. بعد از محمود و مسعود غزنوی، در دوره سلطنت فرخزاد، او همچنان شغل دیوانی داشت. او پس از پایان حکومت سلطان فرخزاد، انزوا اختیار کرد و به نویسندگی مشغول شد. در منابع آمده است که وی به خاطر حکم قاضی در غزنی، مدتی را در حبس گذراند. بنا به روایت عوفی، بیهقی در زمان عبدالرشید رئیس دیوان رسالت شد و پس از چندی در دسته‌بندی‌ها و اسباب چینی‌های درباریان به سعایت مخالفان معزول و محبوس شد و اموالش را به حکم شاه، غارت کردند. او بعدتر از زندان آزاد شد و انزوا گزید و تا سال ۴۷۰ ه.ق زند بود تا آنکه درگذشت. محل درگذشت و تولد او حارث‌آباد بوده است.[۲]
آثار
از برای ابوالفضل بیهقی، آثار متعددی گزارش شده است که تعداد آن بیش از ۳۰ جلد بود. از جمله آثار مشهور او، تاریخ بیهقی است. این اثر یکی از آثار مشهور در زمین تاریخ است. از آثار منسوب به او، کتاب زینة الکتاب است که در نوع خود، بی‌نظیر توصیف شده است. در کتاب آثار الوزراء نیز کتابی به نام مقامات بونصر مشگان به بیهقی نسبت داده شده است که شاید همان مقامات محمودی باشد.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوالفضل بیهقی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
.jpg)
ردهها:
- اهالی ایران در سده ۱۱ (میلادی)
- اهالی خراسان
- اهالی سبزوار
- تاریخ‌نگاران اهل ایران
- تاریخ‌نگاران سده ۱۱ (میلادی)
- درگذشتگان ۱۰۷۷ (میلادی)
- درگذشتگان ۴۵۶
- زادگان ۳۷۰
- زادگان ۹۹۵ (میلادی)
- مقاله‌های خرد تاریخ ایران
- مقامات دولت غزنویان
- نویسندگان ادبیات فارسی
- نویسندگان فارسی‌زبان اهل ایران
- تاریخ‌نگاران اهل سبزوار
- روزهای ملی در ایران
- نویسندگان فارسی‌زبان
- درگذشتگان ۴۷۰ (قمری)