نقاره‌خانه حرم امام رضا: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «نقاره‌خانه از بخش‌های دیگر حرم امام رضاست. هر مرتبه از نقاره‌خوانی را «نوبت» گویند و رسم سلطان چنین بوده است که در اوقاتی از شب و روز که عیش و عشرت پیش می‌آمد، دستور نقاره نوازی داده می‌شد. این رسم در ایران شهرت داشت اما امروزه جز در حرم امام...» ایجاد کرد) |
(←منابع) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد ژورنال|شماره=۱۶۵ و ۱۶۶|نام=علی‌اصغر|نام خانوادگی=شریعت‌زاده|توسط=[[نورمگز]]|عنوان=نقاره خانه آستان قدس رضوی|صفحه=۸۳–۸۸|تاریخ=۱۳۵۵|ژورنال=هنر و مردم|مکان=تهران|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/228015/|دسترسی پیوند=آبونمان}} | |||
* {{یادکرد ژورنال|شماره=۸|نام=محمدرضا|نام خانوادگی=قصابیان|توسط=[[نورمگز]]|عنوان=تاریخ و فرهنگ اسلامی: نقاره نوازی و نقاره خانه در ایران و جهان|صفحه=۸۳–۱۰۶|تاریخ=۱۳۸۲|ژورنال=مشکوة|مکان=مشهد|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/53144|دسترسی پیوند=آبونمان}} | |||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=قصابیان|نام=محمدرضا|نام خانوادگی ویراستار=مهدوی|نام ویراستار=محمدجواد|مدخل=تحویل سال نو، مراسم|دانشنامه=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|جلد=۱|سال=۱۳۹۳|ناشر=[[بنیاد پژوهش‌های اسلامی]]|مکان=مشهد|شابک=۹۷۸۹۶۴۹۷۱۵۲۴۷}} | |||
* {{یادکرد ژورنال|نام۲=ابراهیم|نام خانوادگی۲=مجرد کاهانی|شماره=۵|نام=آیدا و آیلین|نام خانوادگی=فیروزیان پوراصفهانی|توسط=[[نورمگز]]|عنوان=وجه تسمیه برخی از اماکن متبرکه «حرم مطهر رضوی»|صفحه=۸۷-۱۰۵|تاریخ=۱۳۹۰|ژورنال=پژوهشنامه خراسان بزرگ|مکان=مشهد|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1414220|دسترسی پیوند=آبونمان}} | |||
{{حرم امام رضا}} | |||
{{آستان قدس رضوی}} | |||
{{علی بن موسی الرضا}} | |||
[[رده:حرم امام رضا| ]] | |||
نسخهٔ ۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۱۷
نقاره‌خانه از بخش‌های دیگر حرم امام رضاست. هر مرتبه از نقاره‌خوانی را «نوبت» گویند و رسم سلطان چنین بوده است که در اوقاتی از شب و روز که عیش و عشرت پیش می‌آمد، دستور نقاره نوازی داده می‌شد. این رسم در ایران شهرت داشت اما امروزه جز در حرم امام رضا، منسوخ شده است. رسم نقاره زنی در حرم امام رضا، یک امر محترم شمرده می‌شود. در ایام کنونی، در دو نوبت طلوع و غروب خورشید به مدت ۲۰ دقیقه نواخته می‌شود. در برخی روزهای خاص همچون روز سلام خاص، به مدت نیم ساعت نقاره زده می‌شود. وجود نقاره‌خانه در حرم امام رضا، به نوعی بیان شکوه و جلال بارگاه اوست و از همین رو به نقاره‌زنان حرم، «عملجات شکوه» گفته می‌شد و امروزه به آنان «نقاره‌چی» گفته می‌شود و به صورت مورثی به پسر نقاره‌چی قبلی با شرط صلاحیت اعطا می‌شود. نقاره‌خانه حرم در بخش شرقی صحن عتیق قرار دارد.[۱] از دیگر مراسم‌هایی که نقاره نوازی صورت می‌گرفت یا می‌گیرد، وقوع یکی کرامت در حرم، مناسبت‌های خاص همچون میلاد امامان و لحظه تحویل سال شمسی است. قدیمی‌ترین سند دربارهٔ تاریخچه نقاره‌نوازی در مشهد، مربوط به گزارش فضل بن روزبهان خنجی در کتاب مهمان‌نامه بخارا است. از زمان دقیق نقاره‌نوازی در حرم امام رضا اطلاعاتی در دست نیست و قدیمی‌ترین سند نیز، همان گزارش در کتاب مهمان‌نامه بخارا می‌باشد که در آن از رونق این رسم در آن زمان یاد شده است. این گزارش مربوط به قرن نهم هجری قمری است. در این گزارش از وجود یک نقاره‌خانه نیز گزارش شده است. گزارش بعدی دربارهٔ نقاره‌خانه مربوط به عصر صفوی است که از وجود نظامی برای اداره نقاره‌خانه یاد شده است. در عهد قاجار به نقاره‌خانه، کرناخانه گفته می‌شد.[۲] امروزه در هنگام شفای بیماران در حرم نیز نقاره نواخته می‌شود.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- شریعت‌زاده، علی‌اصغر (۱۳۵۵). «نقاره خانه آستان قدس رضوی». هنر و مردم. تهران (۱۶۵ و ۱۶۶): ۸۳–۸۸ – به واسطهٔ نورمگز.
- قصابیان، محمدرضا (۱۳۸۲). «تاریخ و فرهنگ اسلامی: نقاره نوازی و نقاره خانه در ایران و جهان». مشکوة. مشهد (۸): ۸۳–۱۰۶ – به واسطهٔ نورمگز.
- قصابیان، محمدرضا (۱۳۹۳). «تحویل سال نو، مراسم». در مهدوی، محمدجواد. دایرةالمعارف آستان قدس رضوی. ج. ۱. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی. شابک ۹۷۸۹۶۴۹۷۱۵۲۴۷.
- فیروزیان پوراصفهانی، آیدا و آیلین؛ مجرد کاهانی، ابراهیم (۱۳۹۰). «وجه تسمیه برخی از اماکن متبرکه «حرم مطهر رضوی»». پژوهشنامه خراسان بزرگ. مشهد (۵): ۸۷-۱۰۵ – به واسطهٔ نورمگز.