توحید مفضل: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''''توحید مفضل'''''، اثری است منسوب به [[جعفر صادق]]، امام ششم [[شیعه دوازده‌امامی|شیعیان دوازده‌امامی]]. در انتساب این کتاب مناقشاتی وجود دارد و گروهی این اثر را مربوط به قرن چهارم و تألیف شده توسط فرقه [[اسماعیلیه]] دانسته‌اند که بعدها از [[حوزه اسماعیلیه]] به [[حوزه شیعه|حوزه امامیه]] منتقل گردید.<ref>{{پک|پاکتچی|۱۳۸۴|ک=تاریخ حدیث|ص=۱۸۳}}</ref> حجم این اثر ۳ صفحه چاپی عنوان شده است.<ref>{{پک|مدرسی|۱۳۸۶|ک=میراث مکتوب شیعه|ص=۴۰۳}}</ref> | '''''توحید مفضل'''''، اثری است منسوب به [[جعفر صادق]]، امام ششم [[شیعه دوازده‌امامی|شیعیان دوازده‌امامی]]. در انتساب این کتاب مناقشاتی وجود دارد و گروهی این اثر را مربوط به قرن چهارم و تألیف شده توسط فرقه [[اسماعیلیه]] دانسته‌اند که بعدها از [[حوزه اسماعیلیه]] به [[حوزه شیعه|حوزه امامیه]] منتقل گردید.<ref>{{پک|پاکتچی|۱۳۸۴|ک=تاریخ حدیث|ص=۱۸۳}}</ref> حجم این اثر ۳ صفحه چاپی عنوان شده است.<ref>{{پک|مدرسی|۱۳۸۶|ک=میراث مکتوب شیعه|ص=۴۰۳}}</ref> این کتاب را می توان در چهار فصل دسته بندی کرد. فصل اول درباره شگفتیهای آفرینش انسان است. فصل دوم درباره شگفتیهای آفرینش حیوان است. فصل سوم درباره شگفتیهای آفرینش طبیعت و فصل آخر درباره ناملایمات و مصائب است.<ref>{{پک|جعفربن محمد|1377|ک=توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش|ص=26-25}}</ref> | ||
== نویسنده کتاب == | |||
نامش «مفضّل» فرزند عمر و کنیه اش ابومحمد، و در اواخر قرن اول هجری و اوایل قرن دوم هجری در شهر کوفه به دنیا آمده است. مفضل بن عمر از اصحاب خاص [[جعفر صادق]] و [[موسی کاظم]] و وکیل آنها در کوفه بوده است. در زمان جعفر صادق ماموریت داشت با اموالی که از طرف امام یا شیعیان به او می رسید بین مردم اصلاح کند و اختلافها را بردارد.<ref>{{پک|میرزایی|1377|ک=توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش|ص=14-13}}</ref> | |||
== سبب پیدایش کتاب == | |||
منابع اسلامی گزارش داده‌اند که مفضل بن عمر روزی در کنار آرامگاه پیامبر اسلام بود که سخنان ابن ابی‌العوجاء، یک دهری‌مسلک، درباره انکار خدا و نبوت محمد را شنید. مفضل به شدت اعتراض کرد، اما ابن ابی‌العوجاء پاسخ داد که جعفر صادق این بحث‌ها را با متانت شنیده و جواب داده است. مفضل به نزد جعفر صادق رفت و ماجرا را بیان کرد. جعفر به او وعده داد که خصوصی درباره حکمت آفرینش توضیح دهد. این جلسات چهار درس بود که در آن، جعفر صادق علاوه بر توحید، به برخی مباحث علوم طبیعی نیز پرداخت.<ref>{{پک|میرزایی|1377|ک=توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش|ص=42-40}}</ref> | |||
== شرح ها و ترجمه ها == | |||
توحید مفضل برای نخستین بار در ۱۲۸۷ش در ایران به چاپ رسید. از آن پس تاکنون، متن و ترجمه‌ها و شروح متعددی از توحید مفضّل در مصر، عراق و ایران چاپ شده‌است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:<ref>{{پک|میرزایی|1377|ک=توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش|ص=36-33}}</ref> | |||
* شرح «مولی باقرین مولی اسماعیل کجوری تهرانی». این شرح در سی مجلس با عنوانهای «ای مفضل!» در قالب بیست هزار بیت، نگاشته شده است. | |||
* شرح فارسی «مولی فاضل فخر الدین ماوراء النهری» | |||
* شرح و ترجمه محمد باقر مجلسی در کتاب بحارالانوار. اشکال این ترجمه این است شرح و اضافات علامه از کلام امام قابل تمیز نیست. | |||
* تحقیق «کاظم مظفر» با مقدمه و پاورقی هایی که به شرح این کتاب کمک می کند. | |||
* «اسماعیل بن حسین تبریزی» با تخلص «تائب» این کتاب را در دو هزار بیت منظوم کرده است. | |||
* ترجمه «مولی محمد صالح بن محمد باقر قزوینی روغنی» | |||
* ترجمه «شیخ فخر الدین ترکستانی ماوراءالنهری» | |||
* ترجمه «زین العابدین کاظمی خلخالی». این ترجمه به همراه ترجمه ای دیگر از این مترجم(اخلاق نزد امام صادق علیه السلام) در یک جلد چاپ شده است. | |||
* ترجمه «علی اصغر فقیهی». این کتاب برای استفاده دانش آموزان تلخیص و ساده سازی شده است. | |||
* ترجمه نجفعلی میرزایی با عنوان «شگفتیهای آفرینش از زبان امام صادق» | |||
* ترجمه احمد بانپور با عنوان «شگفتی های آفرینش از دیدگاه امام صادق» | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶: | خط ۲۷: | ||
===منابع=== | ===منابع=== | ||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مدرسی|نام=سید حسین|عنوان=میراث مکتوب شیعه در سه قرن نخستین هجری|سال=۱۳۸۶|مکان=قم|ناشر=اعتماد|ترجمه=[[رسول جعفریان]] و سید رسول قرائی|پیوند=https://ebookshia.com/books/view/2110/میراث+مکتوب+شیعه+از+سه+قرن+نخستین+هجری|دوره=اول}} | *{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مدرسی|نام=سید حسین|عنوان=میراث مکتوب شیعه در سه قرن نخستین هجری|سال=۱۳۸۶|مکان=قم|ناشر=اعتماد|ترجمه=[[رسول جعفریان]] و سید رسول قرائی|پیوند=https://ebookshia.com/books/view/2110/میراث+مکتوب+شیعه+از+سه+قرن+نخستین+هجری|دوره=اول}} | ||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش|تاریخ=1377|ناشر=موسسه انتشارات هجرت|مکان=قم|نام خانوادگی۱=جعفربن محمد|نام۱=امام ششم|مترجم=نجفعلی میرزایی}} | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه توحید مفضل از سخنان امام صادق|تاریخ=1361|ناشر=کتابفروشی اسلامیه|مکان=تهران|نام خانوادگی۱=سید فاطمی|نام۱=جواد}} | |||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=پاکتچی|نام=احمد|عنوان=تاریخ حدیث|سال=۱۳۸۴|مکان=تهران|پیوند نویسنده=احمد پاکتچی|کوشش=محسن رجبی قدسی}} | *{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=پاکتچی|نام=احمد|عنوان=تاریخ حدیث|سال=۱۳۸۴|مکان=تهران|پیوند نویسنده=احمد پاکتچی|کوشش=محسن رجبی قدسی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۰۷
توحید مفضل، اثری است منسوب به جعفر صادق، امام ششم شیعیان دوازده‌امامی. در انتساب این کتاب مناقشاتی وجود دارد و گروهی این اثر را مربوط به قرن چهارم و تألیف شده توسط فرقه اسماعیلیه دانسته‌اند که بعدها از حوزه اسماعیلیه به حوزه امامیه منتقل گردید.[۱] حجم این اثر ۳ صفحه چاپی عنوان شده است.[۲] این کتاب را می توان در چهار فصل دسته بندی کرد. فصل اول درباره شگفتیهای آفرینش انسان است. فصل دوم درباره شگفتیهای آفرینش حیوان است. فصل سوم درباره شگفتیهای آفرینش طبیعت و فصل آخر درباره ناملایمات و مصائب است.[۳]
نویسنده کتاب
نامش «مفضّل» فرزند عمر و کنیه اش ابومحمد، و در اواخر قرن اول هجری و اوایل قرن دوم هجری در شهر کوفه به دنیا آمده است. مفضل بن عمر از اصحاب خاص جعفر صادق و موسی کاظم و وکیل آنها در کوفه بوده است. در زمان جعفر صادق ماموریت داشت با اموالی که از طرف امام یا شیعیان به او می رسید بین مردم اصلاح کند و اختلافها را بردارد.[۴]
سبب پیدایش کتاب
منابع اسلامی گزارش داده‌اند که مفضل بن عمر روزی در کنار آرامگاه پیامبر اسلام بود که سخنان ابن ابی‌العوجاء، یک دهری‌مسلک، درباره انکار خدا و نبوت محمد را شنید. مفضل به شدت اعتراض کرد، اما ابن ابی‌العوجاء پاسخ داد که جعفر صادق این بحث‌ها را با متانت شنیده و جواب داده است. مفضل به نزد جعفر صادق رفت و ماجرا را بیان کرد. جعفر به او وعده داد که خصوصی درباره حکمت آفرینش توضیح دهد. این جلسات چهار درس بود که در آن، جعفر صادق علاوه بر توحید، به برخی مباحث علوم طبیعی نیز پرداخت.[۵]
شرح ها و ترجمه ها
توحید مفضل برای نخستین بار در ۱۲۸۷ش در ایران به چاپ رسید. از آن پس تاکنون، متن و ترجمه‌ها و شروح متعددی از توحید مفضّل در مصر، عراق و ایران چاپ شده‌است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:[۶]
- شرح «مولی باقرین مولی اسماعیل کجوری تهرانی». این شرح در سی مجلس با عنوانهای «ای مفضل!» در قالب بیست هزار بیت، نگاشته شده است.
- شرح فارسی «مولی فاضل فخر الدین ماوراء النهری»
- شرح و ترجمه محمد باقر مجلسی در کتاب بحارالانوار. اشکال این ترجمه این است شرح و اضافات علامه از کلام امام قابل تمیز نیست.
- تحقیق «کاظم مظفر» با مقدمه و پاورقی هایی که به شرح این کتاب کمک می کند.
- «اسماعیل بن حسین تبریزی» با تخلص «تائب» این کتاب را در دو هزار بیت منظوم کرده است.
- ترجمه «مولی محمد صالح بن محمد باقر قزوینی روغنی»
- ترجمه «شیخ فخر الدین ترکستانی ماوراءالنهری»
- ترجمه «زین العابدین کاظمی خلخالی». این ترجمه به همراه ترجمه ای دیگر از این مترجم(اخلاق نزد امام صادق علیه السلام) در یک جلد چاپ شده است.
- ترجمه «علی اصغر فقیهی». این کتاب برای استفاده دانش آموزان تلخیص و ساده سازی شده است.
- ترجمه نجفعلی میرزایی با عنوان «شگفتیهای آفرینش از زبان امام صادق»
- ترجمه احمد بانپور با عنوان «شگفتی های آفرینش از دیدگاه امام صادق»
پانویس
ارجاعات
- ↑ پاکتچی، تاریخ حدیث، ۱۸۳.
- ↑ مدرسی، میراث مکتوب شیعه، ۴۰۳.
- ↑ جعفربن محمد، توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش، ۲۶-۲۵.
- ↑ میرزایی، توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش، ۱۴-۱۳.
- ↑ میرزایی، توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش، ۴۲-۴۰.
- ↑ میرزایی، توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش، ۳۶-۳۳.
منابع
- مدرسی، سید حسین (۱۳۸۶). میراث مکتوب شیعه در سه قرن نخستین هجری. ج. اول. ترجمهٔ رسول جعفریان و سید رسول قرائی. قم: اعتماد.
- جعفربن محمد، امام ششم (۱۳۷۷). توحید مفضل، شگفتیهای آفرینش. ترجمهٔ نجفعلی میرزایی. قم: موسسه انتشارات هجرت.
- سید فاطمی، جواد (۱۳۶۱). ترجمه توحید مفضل از سخنان امام صادق. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
- پاکتچی، احمد (۱۳۸۴). تاریخ حدیث. به کوشش محسن رجبی قدسی. تهران.