علی‌اکبر: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بصریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات افراد | نام = علی‌اکبر | نام_تصویر = Moharram(173)-shohada.jpg | جایگزین تصویر = نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد | توضیح_تصویر = ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین...» ایجاد کرد)
برچسب‌ها: ویرایشگر بصری پیوندهای ابهام‌زدایی
 
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر بصری پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۱۴: خط ۱۴:


'''علی‌اکبر'''، فرزند [[حسین بن علی]] و [[لیلا دختر ابی مره|لیلی دختر ابی مرة بن عروة]] بود. او یکی از یاران [[حسین بن علی]] در [[نبرد کربلا]] بود که در روز [[عاشورا]] کشته شد. او را اولین کشته شده [[بنی‌هاشم]] در نبرد کربلا دانسته‌اند. سن او به هنگام کشته شدن 27 سال و قاتل او، [[منقذ بن مرّه|منقذ بن مرّه عبدی]] گزارش شده است. از او در زیارت [[ناحیه مقدسه]] نام برده شده است.<ref>{{پک|بینش|مقیمی فرد|رحمتی|جمشیدی|۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۲۶۳–۲۶۸}}{{سخ}}{{پک|سنگری|۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۱۰۲۲–۱۰۲۳|ج=۲}}</ref>
'''علی‌اکبر'''، فرزند [[حسین بن علی]] و [[لیلا دختر ابی مره|لیلی دختر ابی مرة بن عروة]] بود. او یکی از یاران [[حسین بن علی]] در [[نبرد کربلا]] بود که در روز [[عاشورا]] کشته شد. او را اولین کشته شده [[بنی‌هاشم]] در نبرد کربلا دانسته‌اند. سن او به هنگام کشته شدن 27 سال و قاتل او، [[منقذ بن مرّه|منقذ بن مرّه عبدی]] گزارش شده است. از او در زیارت [[ناحیه مقدسه]] نام برده شده است.<ref>{{پک|بینش|مقیمی فرد|رحمتی|جمشیدی|۱۳۸۵|ک=پژوهشی پیرامون شهدای کربلا|ص=۲۶۳–۲۶۸}}{{سخ}}{{پک|سنگری|۱۳۸۶|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۱۰۲۲–۱۰۲۳|ج=۲}}</ref>
== زندگی ==
علی اکبر پسر حسین بود. به اعتقاد شیعه، این جوان بسیار شبیه به پدربزرگ پدر خود [[محمد|محمد، پیامبر اسلام]] بود، تا جایی که [[حسین بن علی]] اغلب می‌گفت: «هرگاه دلم برای پدربزرگ مادری تنگ می‌شود، به چهره علی اکبر نگاه می‌کنم.» علی اکبر در ۱۰ محرم ۶۱ هجری قمری در [[نبرد کربلا|جنگ کربلا]] توسط مرره بن منقد کشته شد.<ref>{{پک|مطهری|ک=مجموعه آثار مرتضی مطهری|ج=۱۷}}</ref>
در این‌که سن او هنگام کشته شدن چقدر بوده‌است بین ۱۸، ۱۹، ۲۳ و ۲۵ سال اختلاف وجود دارد،<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref> اما از آنجا که [[سجاد]] در [[کربلا]] ۲۳ سال سن داشت و علی اکبر از او بزرگ‌تر بوده می‌توان گفت علی اکبر در سن ۲۵ سالگی کشته شده‌است؛ بنابراین نقل تاریخی چون [[نبرد کربلا|واقعه کربلا]] در سال ۶۱ هجری قمری بود می‌توان گفت او در سال ۳۶ هجری قمری متولد شده‌است.<ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref>
== کشته شدن ==
[[پرونده:شبیه_علی‌اکبر،_عمل_صنیع‌الملک،_۱۲۷۹.jpg|بندانگشتی|«شبیه علی‌اکبر»، اثر [[صنیع‌الملک]]، ۱۲۷۹ق.]]
منابع شیعه روایت کرده‌اند از آنجایی که [[یزید]] با علی‌اکبر نسبت خویشاوندی داشت، به او امان داد ولی علی‌اکبر قبول نکرد و در پاسخ گفت: «قرابت با رسول خدا با ارزش‌تر است».<ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref> به گفته این منابع، علی‌اکبر در مقابل چشمان پدرش نزدیک به ده مرتبه به میدان نبرد رفت و هر بار نزدیک به دو یا سه نفر را کشت. او در حالی که خسته و تشنه شده بود نزد پدرش بازگشت و در خواست آب کرد،<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|=en}}</ref> می‌گویند پدرش به او گفت: «پسرم! ببین دهان من از دهان تو خشک‌تر است، اندکی پیکار کن که به‌زودی از دست جدت [[محمد|رسول خدا]] سیراب خواهی شد»<ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref><ref>{{پک|مطهری|ک=مجموعه آثار مرتضی مطهری|ج=۱۷}}</ref> سپس او به میدان جنگ بازگشت. زمانی که به میدان برگشت مردی به نام مر بن سعد {{به عربی|مُرَّ بن سَعد}}<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> یا مره بن منقذ عبدی {{به عربی|مُرَّة بن مُنْقِذ عَبدى}}<ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref> از پشت به او ضربه‌ای وارد کرد که باعث شد او از اسب به زمین بیفتد؛ حسین که تا آن‌هنگام با گریه دیده نمی‌شد با دیدن سقوط پسرش شروع به گریه کرد. بعد از سقوط او دشمن او را احاطه و بدنش را قطعه قطعه کردند.<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> [[مرتضی مطهری]] در اینجا می‌گوید:
{{گفتاورد|شخصی با نیزه محکمی آن‌چنان به علی اکبر زد که دیگر توان از او گرفته شد به طوری که دستهایش را به گردن اسب انداخت، چون خودش نمی‌توانست تعادل خود را حفظ کند. در اینجا فریاد کشید: پدر جان! الآن دارم جد خودم را به چشم دل می‌بینم و شربت آب می‌نوشم. اسب، حضرت علی‌اکبر (ع) را در میان لشکر دشمن برد و آن‌ها با شمشیر بدنش را تکه‌تکه کردند.|مرتضی مطهری|<ref>{{پک|مطهری|ک=مجموعه آثار مرتضی مطهری|ج =۱۷}}</ref>}}
علی‌اکبر در حالی که ۲۵ سال سن (طبق نقل صحیح) داشت، اولین کشته روز [[عاشورا]] از قبیله [[بنی‌هاشم]] بود.<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|علی‌میر|۱۳۸۷|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=علی بن حسین}}</ref>
== آرامگاه ==
سر او به همراه دیگر کشته شدگان سپاه حسین ابتدا به نزد [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] در [[کوفه]] و بعد از آن به نزد [[یزید]] در [[دمشق]] فرستاده شد و در نهایت طبق عقیده رایج توسط بانو آزرا از قبیله بنی‌اسد در [[قبرستان باب‌الصغیر]] به خاک سپرده شد.<ref>{{پک|Calmard|2011|ف=ʿALĪ AKBAR|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> [[سید محسن امین]] یکی از محققان معاصر نیز بر این باور است که سر علی اکبر همراه با [[عباس بن علی]] و [[حبیب بن مظاهر]] در قبرستان باب‌الصغیر دفن شده‌است.<ref>{{پک|رنجبر|۱۳۸۹|ف=پژوهشی دربارهٔ فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین و سرهای دیگر شهدا|ص=۷۹–۹۸}}</ref> در مقابل برخی می‌گویند سر او به همراه دیگر سرهای کشته شدگان سپاه حسین به کربلا آورده و در کنار بدنشان دفن شدند. این نظر در میان شیعه و [[سنی]] شهرت دارد.<ref>{{پک|رنجبر|۱۳۸۹|ف=پژوهشی دربارهٔ فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین و سرهای دیگر شهدا|ص=۷۹–۹۸}}</ref>
== تبار ==
{{شجره‌نامه حسین بن علی}}


==پانویس==
==پانویس==
خط ۲۵: خط ۴۲:
{{پایان پانویس}}
{{پایان پانویس}}


{{واقعه کربلا}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=علی‌میر|نام=محمد|پیوند نویسنده=|مقاله=علی بن حسین|دانشنامه=[[دانشنامه جهان اسلام]]|ویرایش=|جلد=|سال=۱۳۸۷|ناشر=|مکان=|شابک=|صفحه=|پیوند مقاله=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5907|تاریخ بازبینی=۱۶ تیر ۱۳۹۳|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20140413140850/http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5907|تاریخ بایگانی=۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۳}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=مجموعه آثار مرتضی مطهری|سال=|پیوند=http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/4210|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|پیوند نویسنده=مرتضی مطهری|ناشر=صدرا|جلد=۱۷|صفحه=|شابک=|تاریخ بایگانی=۲۹ بهمن ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی=۱۷ تیر ۱۳۹۳|مکان=|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20130117074905/http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/4210}}
 
* {{یادکرد ژورنال|سال=۱۳۸۹|دوره=|شماره=۲|تاریخ بازبینی=۱۷ تیر ۱۳۹۳|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20140708170235/http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=804264|تاریخ بایگانی=۱۷ تیر ۱۳۹۳|نام=محسن|نام خانوادگی=رنجبر|عنوان=پژوهشی دربارهٔ فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین و سرهای دیگر شهدا|صفحه=۷۹–۹۸|ژورنال=علمی-تخصصی|doi=|مکان=قم|ناشر=[[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]]|پیوند=http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=804264}}
{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Calmard|نام=J|پیوند نویسنده=|مقاله=ʿALĪ AKBAR|دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|ویرایش=|جلد=|سال=2011|ناشر=|مکان=|شابک=|صفحه=|پیوند مقاله=http://www.iranicaonline.org/articles/ali-akbar-imam-hosayns-eldest-son|تاریخ بازبینی=۷ ژوئیه ۲۰۱۴|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20130516235037/http://www.iranicaonline.org/articles/ali-akbar-imam-hosayns-eldest-son|تاریخ بایگانی=۱۶ مه ۲۰۱۴|زبان=en}}
{{پایان}}{{واقعه کربلا}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}{{حسین بن علی-افقی}}{{سوگواری محرم}}
[[رده:آزاردیدگان توسط مسلمانان]]
[[رده:آزاردیدگان توسط مسلمانان]]
[[رده:افراد مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]]
[[رده:افراد مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]]

نسخهٔ ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۰۸

علی‌اکبر
نمایی از ضریحی در حرم امام حسین که به محل دفن کشتگان نبرد کربلا اختصاص دارد
ضریح کشتگان نبرد کربلا نصب شده در حرم امام حسین که نام کشتگان بر بالای آن حکاکی شده است.
وفات۱۰ محرم ۶۱ ه‍.ق
کربلا، عراق
آرامگاهحرم امام حسین
دیگر نام‌هاابوالحسن
دیناسلام
مذهبشیعه
والدین
  • حسین بن علی (پدر)

علی‌اکبر، فرزند حسین بن علی و لیلی دختر ابی مرة بن عروة بود. او یکی از یاران حسین بن علی در نبرد کربلا بود که در روز عاشورا کشته شد. او را اولین کشته شده بنی‌هاشم در نبرد کربلا دانسته‌اند. سن او به هنگام کشته شدن 27 سال و قاتل او، منقذ بن مرّه عبدی گزارش شده است. از او در زیارت ناحیه مقدسه نام برده شده است.[۱]

زندگی

علی اکبر پسر حسین بود. به اعتقاد شیعه، این جوان بسیار شبیه به پدربزرگ پدر خود محمد، پیامبر اسلام بود، تا جایی که حسین بن علی اغلب می‌گفت: «هرگاه دلم برای پدربزرگ مادری تنگ می‌شود، به چهره علی اکبر نگاه می‌کنم.» علی اکبر در ۱۰ محرم ۶۱ هجری قمری در جنگ کربلا توسط مرره بن منقد کشته شد.[۲]

در این‌که سن او هنگام کشته شدن چقدر بوده‌است بین ۱۸، ۱۹، ۲۳ و ۲۵ سال اختلاف وجود دارد،[۳][۴] اما از آنجا که سجاد در کربلا ۲۳ سال سن داشت و علی اکبر از او بزرگ‌تر بوده می‌توان گفت علی اکبر در سن ۲۵ سالگی کشته شده‌است؛ بنابراین نقل تاریخی چون واقعه کربلا در سال ۶۱ هجری قمری بود می‌توان گفت او در سال ۳۶ هجری قمری متولد شده‌است.[۵]

کشته شدن

پرونده:شبیه علی‌اکبر، عمل صنیع‌الملک، ۱۲۷۹.jpg
«شبیه علی‌اکبر»، اثر صنیع‌الملک، ۱۲۷۹ق.

منابع شیعه روایت کرده‌اند از آنجایی که یزید با علی‌اکبر نسبت خویشاوندی داشت، به او امان داد ولی علی‌اکبر قبول نکرد و در پاسخ گفت: «قرابت با رسول خدا با ارزش‌تر است».[۶] به گفته این منابع، علی‌اکبر در مقابل چشمان پدرش نزدیک به ده مرتبه به میدان نبرد رفت و هر بار نزدیک به دو یا سه نفر را کشت. او در حالی که خسته و تشنه شده بود نزد پدرش بازگشت و در خواست آب کرد،[۷][۸] می‌گویند پدرش به او گفت: «پسرم! ببین دهان من از دهان تو خشک‌تر است، اندکی پیکار کن که به‌زودی از دست جدت رسول خدا سیراب خواهی شد»[۹][۱۰] سپس او به میدان جنگ بازگشت. زمانی که به میدان برگشت مردی به نام مر بن سعد (به عربی: مُرَّ بن سَعد)[۱۱] یا مره بن منقذ عبدی (به عربی: مُرَّة بن مُنْقِذ عَبدى)[۱۲] از پشت به او ضربه‌ای وارد کرد که باعث شد او از اسب به زمین بیفتد؛ حسین که تا آن‌هنگام با گریه دیده نمی‌شد با دیدن سقوط پسرش شروع به گریه کرد. بعد از سقوط او دشمن او را احاطه و بدنش را قطعه قطعه کردند.[۱۳] مرتضی مطهری در اینجا می‌گوید:

شخصی با نیزه محکمی آن‌چنان به علی اکبر زد که دیگر توان از او گرفته شد به طوری که دستهایش را به گردن اسب انداخت، چون خودش نمی‌توانست تعادل خود را حفظ کند. در اینجا فریاد کشید: پدر جان! الآن دارم جد خودم را به چشم دل می‌بینم و شربت آب می‌نوشم. اسب، حضرت علی‌اکبر (ع) را در میان لشکر دشمن برد و آن‌ها با شمشیر بدنش را تکه‌تکه کردند.

— مرتضی مطهری، [۱۴]

علی‌اکبر در حالی که ۲۵ سال سن (طبق نقل صحیح) داشت، اولین کشته روز عاشورا از قبیله بنی‌هاشم بود.[۱۵][۱۶]

آرامگاه

سر او به همراه دیگر کشته شدگان سپاه حسین ابتدا به نزد ابن زیاد در کوفه و بعد از آن به نزد یزید در دمشق فرستاده شد و در نهایت طبق عقیده رایج توسط بانو آزرا از قبیله بنی‌اسد در قبرستان باب‌الصغیر به خاک سپرده شد.[۱۷] سید محسن امین یکی از محققان معاصر نیز بر این باور است که سر علی اکبر همراه با عباس بن علی و حبیب بن مظاهر در قبرستان باب‌الصغیر دفن شده‌است.[۱۸] در مقابل برخی می‌گویند سر او به همراه دیگر سرهای کشته شدگان سپاه حسین به کربلا آورده و در کنار بدنشان دفن شدند. این نظر در میان شیعه و سنی شهرت دارد.[۱۹]

تبار

پانویس

ارجاعات

  1. ↑ بینش و دیگران، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۲۶۳–۲۶۸.
    سنگری، آینه‌داران آفتاب، ۲:‎ ۱۰۲۲–۱۰۲۳.
  2. ↑ مطهری، مجموعه آثار مرتضی مطهری، ۱۷.
  3. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  4. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  5. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  6. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  7. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  8. ↑ Calmard، «ʿALĪ AKBAR»، Iranica.
  9. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  10. ↑ مطهری، مجموعه آثار مرتضی مطهری، ۱۷.
  11. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  12. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  13. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  14. ↑ مطهری، مجموعه آثار مرتضی مطهری، ۱۷.
  15. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  16. ↑ علی‌میر، «علی بن حسین»، دانشنامه جهان اسلام.
  17. ↑ Calmard, “ʿALĪ AKBAR”, Iranica.
  18. ↑ رنجبر، «پژوهشی دربارهٔ فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین و سرهای دیگر شهدا»، ۷۹–۹۸.
  19. ↑ رنجبر، «پژوهشی دربارهٔ فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین و سرهای دیگر شهدا»، ۷۹–۹۸.

منابع

  • بینش، عبدالحسین؛ مقیمی فرد، سیدعلی؛ رحمتی، رضا؛ جمشیدی، سعید؛ شاکر، ابوالقاسم (۱۳۸۵). پژوهشی پیرامون شهدای کربلا. قم: زمزم هدایت.
  • سنگری، محمدرضا (۱۳۸۶). آیینه‌داران آفتاب، پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۲۵۱-۶.
  • Calmard, J (2011). "ʿALĪ AKBAR". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Archived from the original on 16 May 2014. Retrieved 7 July 2014.
برگرفته از «https://www.islamical.org/w/index.php?title=علی‌اکبر&oldid=95227»