سیف‌الدین خان مکری

از اسلامیکال
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سیف الدین خان مکری
پرونده:Saif ad-Din Mukri.jpg
مأمور دولتی، حاکم
پیش ازعزیزخان مکری
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۴۲ شمسی (۱۲۸۰ قمری)
بوکان، ایران
سردار مکری
درگذشته۱۲۷۰ شمسی (۱۳۰۸ قمری)
تبریز، ایران
فرزندانطوبی
زهرا
صغرا
محمد حسین
خویشاوندانعزیزخان مکری
پاشاخان مکری
فرخ‌خان مکری
دیناسلام سنی شافعی

سیف الدین خان مکری (۱۲۴۲ بوکان – ۱۲۷۰ تبریز) فرزند عزیزخان مکری از شخصیت‌های سیاسی در دورهٔ ناصرالدین شاه قاجار بود. او حکمرانی ولایت ساوجبلاغ مکری را مدتی به عهده داشت. سیف‌الدین‌خان دومین سردار بوکان و پاشاخان مکری از خویشاوندان او به‌شمار می‌رفت.

سفرنامهٔ ژاک دو مورگان

در کتاب خاطرات و سفرنامه مرگان نسخهٔ ۱۸۹۰ به جزئیات بیشتری در مورد سیف الدین خان پرداخته است که از این قرار است: پیش از این گفته‌ام تمامی کُردها عشایر بودند تا کم‌کم با الگوبرداری از ایرانی‌ها و مسیحیان آذربایجان دست به ساخت روستاهایی زدند. بسیار دشوار است برآورد اینکه چه زمانی این دگرگونی آغاز شده یا حتی پیش از گسترش شهریت توسط امیرخان سردار. سیف الدین والی مکری و حاکم آذربایجان در سرزمین‌های موروثی‌اش در آنجا سردارآباد را بنا نهاد و اهمیّت بوکان را افزایش داد و کُردها را تشویق به ایجاد دهات در زمین‌هایشان کرد. در این شرایط تعجب‌آور نیست یافتن موارد مشترک در میان دهات کُرد و آذربایجان.[۱] این خانه‌ها و بناهای خشتی پوشیده از تراس، راه‌های باریک و پر پیچ‌وخم که امکان عبور را فراهم می‌کنند و انبوه خاک رس در کنار درب خانه‌ها انباشته شده است.[۲]

در تمام روز هوا وحشتناک است، باران و تگرگ است و باد شدید و سرد. پنج فرسخ (۳۳ کیلومتر) را پیمودیم تا به دِه کوچیک رسیدیم. مالک کوچیک دو ارمنی توریس هستند که در آنجا سکنی دارند. آن‌ها بسیار دوست داشتنی هستند و از ما به بهترین روش ممکن استقبال کردند اما در کشور به عنوان راهزنان خطرناکی شناخته شده‌اند. آن‌ها به شکل کُردها لباس می‌پوشند تا بتوانند کارهایشان را آسانتر انجام دهند. در آنجا خبر مرگ ژنرال سیف الدین خان، حاکم کردستانِ مکری به ما رسید. او بیست و نه ساله بود و شاه او را بتازگی به سمت مارشال منصوب کرده بود. سیف الدین خان مدت زمانی را دور از پدرش گذراند. وی تنها هفت سال داشت زمانی که مارشال، حاکم آذربایجان درگذشت. مادرش از جوانی وی استفاده کرد و در جهت منافع خود ثروت عظیمی را که در کنترل داشت از بین برد. او از طرف گماشتگان قبلی سردار (عزیزخان) مورد حمایت قرار گرفت و زمانی که سیف الدین به سن بلوغ عقلی رسید از صد و هشت دِه و قلمرو وسیعی که پدرش در تصاحب داشت تنها دِه بوکان بجا مانده بود، همانجایی که در جریانِ شورش مکری، در برابر شورشیان استقامت کرد.[۳]

سیف الدین خان استعداد خارق‌العاده‌ای داشت و به‌صورت تحسین‌برانگیزی زبان‌های شرقی مانند ترکی، فارسی، عربی، کردی و فرانسوی و کمی انگلیسی و آلمانی را از برداشت. او خود به تنهایی آموخته بود و قدرت جذب باورنکردنی‌اش وی را بزودی برتر از تمام ایرانیانی قرار داد که در اروپا دانش‌آموخته بودند. به‌جز این سیف الدین خان در مشکلات یک مدیر خوب و شجاع بود. در چندین مورد صلح را در کردستان مکری برقرار کرد. مرگ وی خسارت بزرگی بود برای حکومت ایران (یادداشت ۲۰ نوامبر ۱۸۹۰). بعدها دانستم که سیف الدین خان توسط همسرش که دختر یک آقای کردستانِ مکری بود مسموم شد.[۴]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • Morgan, J. de (1895). Mission scientifique en Perse / par J. de Morgan (به انگلیسی). Retrieved 26 Oct 2021.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)