عمرو بن جناده انصاری
| عمرو بن جناده انصاری | |
|---|---|
| متولد | عراق |
| وفات | عاشورای ۶۱ ه. ق کربلا، عراق |
| شناخته‌شده برای | حضور در نبرد کربلا |
| مخالف(ها) | بنی امیه |
| دین | اسلام |
عَمرو بن جُناده انصاری از یاران حسین بن علی و کشته‌شدگان نبرد کربلا در روز عاشوراست.
زندگینامه
پدرش جناده بن حرث انصاری از کشته‌شدگان واقعه کربلا و از یاران پیامبر اسلام و جز یاران علی بن ابیطالب در جنگ صفین بوده[۱] و مادرش بحریه دختر مسعود خزرجی از زنانی است که در کربلا حضور داشت[۲].
| از سلسله مقالات دربارهٔ |
 |
حضور در واقعه کربلا
عمرو به همراه پدر و مادرش از مکه تا کربلا همراه حسین بن علی بودند[۳]و در روز عاشورا بعد از کشته شدن پدرش با امر مادر و اجازه حسین بن علی به میدان نبرد با سپاه دشمن رفت.
عمرو هنگامی که برای اذن میدان نزد حسین بن علی رفت، حسین به او اجازه نداد و گفت: «این پسر پدرش کشته شده و شاید مادرش میدان رفتن او را رضایت نداشته باشد». عمرو در جواب گفت:«ای فرزند رسول خدا، مادرم مرا امر کرده شما را یاری کنم و خود، لباس جنگ بر تنم پوشانده است».[۴]
او هنگام حضور در کربلا ۲۱ ساله[۵] و به نقل دیگری ۱۱ یا ۹ ساله[۶] بوده است.
نام وی در زیارت ناحیه مقدسه هم آمده‌است.[۷]
رجزخوانی در میدان نبرد
هنگامی که عمرو بن جناده وارد میدان نبرد شد و در برابر سپاه دشمن قرار گرفت؛ این چنین رجزخوانی کرد[۸]:
| اَمیری حُسَین‌ٌ وَ نِعْم‌َ اْلاَمیر | سُرُورُ فُوأدِ الْبَشیرِ الْنَّذیر |
| عَلِی‌ٌّ وَ فاطِمَة‌ُ والِداهُ | وَ هَل‌ْ تَعْلَمُون‌َ لَه‌ُ مِنْ نَظیرٍ |
| لَه‌ُ طَلْعَة‌ٌ مِثْل‌ُ شَمس‌ِ الضُّحی' | لَه‌ُ غُرَّة‌ٌ مِثل‌ُ بَدرٍ مُنیرٍ |
امیر من حسین و چه خوب امیری است
او مایه شادی دل پیامبر، بشارت دهنده و انذار کننده
آیا نظیری برای او سراغ دارید؟
او چهره‌ای همچون خورشید و پیشانی‌ای چون ماه دارد
به نقلی دیگر وی اینگونه رجزخوانی کرد:[۹]
| اضِقُ الخِناقَ مِنَ ابْنِ هِنْدٍ وَ ارْمِهِ | فی عَتْرِهِ بِفَوارِسِ الانْصارِ |
|---|---|
| و مُهاجرینَ مُخَضِّبینَ رِماحَهُمْ | تَحْتَ الْعِجاجَةِ مِنْ دَمِ الْکفَّارِ |
| خُضِبَتْ عَلی عَهْدِ النَّبِی محمّدٍ | فَالْیومَ تُخْضَبُ مِنْ دَمِ الْفُجّارِ |
| وَالْیوْمَ تُخْضَبُ مِنْ دِماء مَعاشِرٍ | رَفَضُوا الْقُرآنَ لِنُصْرَةِ الاشْرارِ |
| طَلَبُوا بِثارِهِمْ بِبَدرٍ وَانْثَنُوا | بِالْمُرْهِفاتِ وَبالْقَنَا الْخَطّارِ |
| وَالله رَبّی لا ازالُ مُضارباً | لِلْفاسقینَ بِمُرْهَفٍ بَتَّارِ |
| هذا عَلی الْیوْمَ حَقَّ واجِبٌ | فی کلِّ یوْمٍ تعانُقٌ وَحَوارِ |
راه نفس را بر پسر هند تنگ می‌کنم و تیر به گلوی او می‌زنم، به کمک سواران انصار و مهاجرانی که نیزه‌هاشان را در زیر گرد و غبار -میدان جنگ- از خون کافران رنگین کردند؛در زمان پیامبر خدا محمد (ص) -نیزه‌ها- رنگین شد و امروز –نیز- از خون فاسقان رنگین می‌شود؛امروز از خون جماعتی رنگین می‌شود که قرآن را برای یاری اشرار رها کردند؛ و در صدد انتقام خون‌های ریخته شده‌شان در -جنگ- بدر هستند و آن را در زیر شمشیرهای بران و نیزه‌های برافراشته پنهان کردند به خدا سوگند پیوسته فاسقان را با شمشیر تیز و بُران خواهم زد امروز این کار بر من حق و واجب است؛در هر روزی، رو به رو شدن و یاری کردنی است.
نحوه کشته شدن و قاتل
سرِ عمرو بن جناده توسط مالک بن نسر بدی از بدن جدا و به سوی سپاه حسین بن علی پرتاب شده است. مادرش سر فرزندش را برداشته و به سوی یکی از افراد سپاه دشمن پرتاب نمود و این شعر را خواند:
| انَا عَجُوزٌ فِی النِّساء ضَعیفَةٌ | بالِیةٌ خاویةٌ نَحیفَةٌ |
| اضْرِبُکمْ بِضَرْبَةٍ عَنیفَةٍ | دُونَ بَنی فاطِمَةِ الشَّریفَةِ |
من در میان زنان، ضعیف و پیر هستم، اما در راه دفاع از فرزندان فاطمه شریف ضربه محکم بر شما می‌زنم.[۱۰]
مادرش سپس عمود خیمه خود را کشید و قصد میدان نبرد کرد که حسین او را برگرداند و برای او و فرزندش دعا نمود.[۱۱]
پی‌نوشت
- ↑ رسولی محلاتی، زندگانی امام حسین علیه‌السلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۴۵۲- ۴۵۳.
- ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، نجف، ج۲، ص۳۲۷.
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۵۹.
- ↑ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، انتشارات زمزم هدایت، ج۱، ص۴۳۵.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین علیه‌السلام، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۵۳.
- ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، نجف، ج۲، ص۳۲۷.
- ↑ تنقیح المقال، مامقانى، ج ۲، ص ۳۲۷.
- ↑ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، انتشارات زمزم هدایت، ج۱، ص۴۳۵.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین علیه‌السلام، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۲۵.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین علیه‌السلام، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۲۶.
- ↑ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، انتشارات زمزم هدایت، ج۱، ص۴۳۵.
منبع
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصارالحسین، قم، دانشگاه شهید محلاتی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، زندگانی امام حسین علیه‌السلام، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- مامقانی، عبداللّه، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی نجف، ۱۳۴۹-۱۳۵۲ق.
- مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین (ع)، ترجمه: محمد مهدی عزیز الهی کرمانی، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۱ش.
- حسینی حائری شیرازی، عبد المجید بن محمدرضا، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین علیه‌السلام و أصحابه، تحقیق باقر دُرْیاب نجفی، قم، زمزم هدایت، بی‌تا.
- خوارزمی، محمد بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۳ق.
- مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۳۷۳-۳۷۵.