سعید بن عبدالله حنفی

سعید بن عبدالله حنفی
متولد	عراق
وفات	عاشورای ۶۱ ه.ق کربلا، عراق
شناخته‌شده برای	حضور در نبرد کربلا
مخالف(ها)	بنی امیه
دین	اسلام

سعید بن عبدالله حنفی یکی از یاران حسین بن علی بود و در روز عاشورا و هنگام نماز ظهر به همراه زهیر بن قین از حسین بن علی حفاظت کردند تا نماز بخواند و پس از اتمام نماز بر اثر جراحات ناشی از تیر باران کشته شد.

نام و تبار

نام او را سعید بن عبدالله حنفی گزارش کرده‌اند۔ در منابع دیگر از جمله زیارت ناحیه مقدسه، از نام سعد نیز برای اشاره به او استفاده شده است۔ در خصوص نسبتش، او را به حنیفة بن لجیم، شاخه‌ای از بکر بن وائل که قبیله‌ای عدنانی بودند، نسبت داده‌اند۔ او اهل کوفه بود۔

سرگذشت

در منابع تاریخی، از وی به عنوان یکی از مخالفان صلح حسن مجتبی با معاویه یاد شده است۔ او پس از گفتگویی که با حسین بن علی در خصوص صلح داشت، پذیرفت تا حسن با معاویه صلح کند۔

به گزارش طبری، در ماجرای دعوت حسین بن علی توسط کوفیان، سعید بن عبدالله، یکی از فرستادگان کوفیان بود۔ او همچنین پیام‌هایی از حسین بن علی به کوفه مخابره می‌کرد۔ طبری همچنین نقل می‌کند که او، از حمایت‌گران مسلم بن عقیل در کوفه بود۔ وی در جلسه اعلام حمایت عابس و حبیب از مسلم، شرکت کرد و اظهار حمایت خود را علنی نمود۔ کمی پس از دستگیری مسلم نیز، حامل پیغامی از جانب مسلم به حسین بن علی بود و پس از آن با کاروان حسین بن علی، به سمت کوفه در حرکت شد۔ او را جزء گروه سوم از نامه‌رسانان کوفی به حسین بن علی دانسته‌اند که نامه هفت تن از سران کوفه را در مکه به حسین رسانید۔

در نبرد کربلا، وی از محافظان نمازگزاران در برابر مهاجمان سپاه عمر سعد بود۔ تاریخ طبری و انساب الاشراف، شیوه کشته شدنش در نبرد را به جهت اصابت تیرهای متعدد دانسته‌اند که احتمالا به خاطر محافظت از جان حسین بن علی به وی اصابت کرده است۔ سنگسری او را از کشته‌شدگان نماز گزارش می‌کند۔ با این وجود، رجزی به او منسوب است که نشانه مشارکت او در نبرد تن به تن دارد۔ در همین خصوص گزارشی از نبرد او با سپاه عمر سعد توسط ابن‌شهر در کتاب مقتل الحسین خوارزمی، تعداد تیرهای اصابت کرده به بدن او، سیزده عدد گزارش شده است۔ سن او به هنگام کشته شدن، ۵۰ سال تخمین زده شده‌است۔

در منابع

این سخن که «اگر کشته شوم، دوباره زنده شوم و آنگاه سوزانده شده و خاکستر شوم، و هفتاد بار چنین شوم، باز از تو (حسین بن علی) جدا نخواهم شد تا مرگ را دیدار کنم۔» به وی منسوب است که در شب عاشورا در حمایت از حسین بن علی و پس از رخصت حسین به سپاهیانش برای ترک کربلا، گفته است۔ این عبارت در زیارت ناحیه مقدسه به او نسبت داده شده است۔ در این زیارت در خصوص او آمده است: «السَّلامُ عَلى‌ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَنَفِيِّ، الْقائِلِ لِلْحُسَيْنِ وَ قَدْ أَذِنَ لَهُ فِي الانْصِرافِ: لا وَ اللَّهِ لا نُخَلّيكَ حَتّى‌ يَعْلَمَ اللَّهُ أَنّا قَدْ حَفِظْنا غَيْبَةَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِيكَ، وَ اللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أَنِّي أُقْتَلُ ثُمَّ أُحْيا ثُمَّ احْرَقُ ثُمَّ أُذْرى‌، وَ يُفْعَلُ بِي ذلِكَ سَبْعِينَ مَرَّةً ما فارَقْتُكَ، حَتّى أَلْقى حِمامِي‌[4] دُونَكَ، وَ كَيْفَ لا افْعَلُ ذلِكَ وَ إِنَّما هِيَ مَوْتَةٌ اوْ قَتْلَةٌ واحِدَةٌ، ثُمَّ هِيَ بَعْدَها الْكَرامَةُ الَّتِي لَا انْقِضاءَ لَها ابَداً، فَقَدْ لَقِيتَ حِمامَكَ، وَ واسَيْتَ إِمامَكَ، وَ لَقِيتَ مِنَ اللَّهِ الْكَرامَةَ فِي دارِ الْمَقامَةِ، حَشَرَنَا اللَّهُ مَعَكُمْ فِي الْمُسْتَشْهَدِينَ، وَ رَزَقَنا مُرافَقَتَكُمْ فِي أَعْلى عِلِّيِّينَ.» همچنین عبیدالله بن عمرو کندی در وصف او چنین سروده‌است:

سَعيدَ بْنَ عَبْدِاللّهِ لا تَنْسِيَنَّهُ		ولاَ الْحُرَّ اِذْ اَّسى زُهَيْرًا عَلى قَسْرٍ
فَلَوْ وَقَفَتْ صَمُّ الْجِبالِ مَكانَهُمْ		لَمارَتْ عَلى سَهْلٍ وَ دَكَّتْ عَلى وَ عْرا
فَمِنْ قائم يَسْتَعْرِضُ النَّبْلَ وَجْهُهُ		وَ مِنْ مُقْدِم يَلْقَى الاَْ سِنَّةَ بِالصَدْرِ

از برای او رجزی گزارش کرده‌اند که به سوید بن عمرو نیز نسبت داده شده‌است۔ رجزی که به او نسبت داده شده است، چنین است:

اقْدِمْ حُسَیْنُ الیَوْمَ تَلْقَ أحْمَدا		وَشَیْخَکَ الْخَیْر عَلِیّاً ذَا النَّدی
وَحَسَناً کَالْبَدْرِ وَافَی الأسْعُدا

ترجمه: ای حسین، پیش آی که امروز احمد را دیدار می‌کنی، و علی آن پدر و راهبر بزرگوار و بخشنده‌ات را، و نیز حسن را که مانند بدر درخشان و از ستارگان برتر بود۔

پانویس

منابع

• سید بن طاووس، علی بن موسی (۱۳۷۶). الاقبال بالاعمال الحسنه (به عربی). به کوشش جواد قیومی اصفهانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (رده)