عمرو بن قرظه انصاری
| عمرو بن قرظه انصاری | |
|---|---|
| متولد | عراق |
| وفات | عاشورای ۶۱ ه. ق کربلا، عراق |
| شناخته‌شده برای | حضور در نبرد کربلا |
| مخالف(ها) | بنی امیه |
| دین | اسلام |
عمرو بن قرظه انصاری، از افراد حاضر در سپاه حسین بن علی در روز عاشورا و از کشته‌شدگان نبرد کربلا در سال 61 قمری است.
زندگینامه
عَمرو بن قَرَظَة بن کعب خزرجی انصاری کوفی، از یاران پیامبر اسلام، علی بن ابیطالب و اصحاب حسین بن علی در نبرد کربلا است. پدرش قرظه بن کعب از یاران پیامبر اسلام و از راویان حدیثی بود که در جنگ‌های بدر و احد شرکت داشته است[۱]. پدرش از کسانی بود که در دوران خلافت علی بن ابیطالب دارای منصب‌های دولتی و در جنگ‌ها در کنار علی بن ابیطالب بود.[۲]
قرظه بن کعب دو پسر به نام‌های عمرو و زبیر داشت که در نبرد کربلا عمرو در سپاه حسین بن علی و زبیر در سپاه عمر بن سعد حضو داشت.[۳]
| از سلسله مقالات دربارهٔ |
 |
حضور در واقعه کربلا
روز ششم ماه محرم، عمرو بن قرظه به سپاه حسین بن علی پیوست و به همراه سعید بن عبدالله وظیفه پاسداری از جان حسین را به عهده گرفتند.
برادر عمرو
زبیر بن قرظه انصاری[۴] برادر عمرو در نبرد کربلا در سپاه عمر بن سعد حضور داشت. وقتی عمرو کشته شد رو به حسین بن علی کرد و گفت: «ای دروغگو! برادرم را گمراه کردی و فریب دادی تا او را کشتی!» حسین بن علی در پاسخ چنین گفت : «خدا برادرت را گمراه نساخت؛ بلکه او را هدایت، و تو را گمراه کرد.»
او گفت: «خدا مرا بکشد اگر تو را نکشم!» پس به سوی حسین حمله کرد اما با ضربه نافع بن هلال زخمی شد و بر زمین افتاد.[۵]
پیک امام حسین(ع) به سوی عمر سعد
حسین بن علی زمانی که رسیدن کمک‌های عمر بن سعد را دید، پیکی را برای دعوت به مذاکره با این پیام بسوی سپاه عمر سعد فرستاد[۱]؛ «من می‌خواهم چند کلمه‌ای با تو گفت‌وگو نمایم. بنابراین شب هنگام در محلی بین دو لشکر منتظر تو هستم»
عمرو بن قرظه انصاری وظیفه این پیام‌رسانی را بر عهده گرفت و بسوی لشگر دشمن رفت.
عمربن سعد نیز پذیرفت و شبانه با بیست نفر از سپاهیان خود و حسین بن علی نیز با بیست نفر از سپاهیان خود که عمرو بن قرظه نیز از آنان بود، حرکت کرد.[۶]
نبرد با دشمن
روز عاشورا عمرو بعد از اقامه نماز ظهر با اجازه از حسین بن علی به میدان نبرد رفت و چندین نفر را از پای درآورد[۷]، وی این چنین رجز می‌خواند[۸]:
| قَدْ عَلِمَت‌ْ کتیبَة‌ُ الانصارِ |
| ضَرْب‌َ غُلام‌ٍ غَیرَ نُکس‌ٍ شاری |
| اِنّی سَأحْمی حَوْزَة‌َ الذَّمارِ |
| دوُن‌َ حُسَین‌ٍ مُهجَتی وَ داری |
ترجمه: سپاه انصار دانسته‌اند که من از کسی که مسئولیت حفظ جانش با من است، حمایت و حفاظت می‌کنم. ضربه‌های من همانند ضربه‌های جوانی است که از صحنه نمی‌گریزد. جان و مال من فدای حسین باد!
شهادت
عمرو بن قرظه مدت زمانی را در میدان نبرد به مبارزه پرداخت و سرانجام با خون‌ریزی فراوان از میدان بازگشت و از حسین بن علی پرسید: «آیا وظیفه خود را بجا آورده‌ام ؟»
حسین بن علی گفت: «آری! سلام مرا به رسول الله (ص) برسان که من نیز به زودی در پیشگاه او حاضر خواهم شد.»
عمرو بن قرظه بعد از این گفتگو به کشته شد.[۹][۱۰]
نام او در زیارت‌نامه‌ها
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی این چنین سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی عَمرِو بنِ قُرَظَةِ اَو قُرطَةِ اَنصاری»
پی‌نوشت
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ الاصابه فی تمییز الصحابه،ج۵، ص۳۲۹.
- ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی،ج۳، ص۶۶۲.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص339.
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۲.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۳۴؛ وقعة الطف، أبو مخنف، ص۲۲۳.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص413؛ فرهنگ جامع سخنان امام حسین (ع) ترجمه موسوعة کلمات الامام الحسین (ع)، گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، به کوشش علی مؤیدی و دیگران. قم: نشر مشرقین، 1381 ش.، ص431.
- ↑ عبرات المصطفین فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق.، ج2، ص30.
- ↑ عبرات المصطفین فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق.، ج2، ص30.
- ↑ فرهنگ جامع سخنان امام حسین (ع) ترجمه موسوعة کلمات الامام الحسین (ع)، گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، به کوشش علی مؤیدی و دیگران. قم: نشر مشرقین، 1381 ش.، ص496-497.
- ↑ لهوف، ص۱۰۷-۱۰۸.
منبع
- الإصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، دار الكتب العلمیة، بیروت، اول، ۱۴۱۵ق.
- تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، شمس الدین ذهبی، دار الكتاب العربی، بیروت، دوم، ۱۴۰۹ق.
- تاریخ الأمم و الملوك، محمد بن جریر طبری، دار التراث، بیروت، دوم، ۱۳۸۷ ق.
- أنساب الأشراف، احمد بن یحیی بلاذری،دار الفکر، اول، بیروت،۱۴۱۷ق.
- وقعة الطف، ابومخنف كوفی، جامعه مدرسین، قم، سوم، ۱۴۱۷ق.
- مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۴۰۹-۴۱۲.