اسلامیکال:انتشارپذیری

در اسلامیکال، انتشارپذیری محکی است که توسط ویرایشگران برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا یک موضوع می‌تواند مقالهٔ خودش را داشته باشد یا نه به کار می‌رود. اطلاعات روی اسلامیکال باید اثبات‌پذیر باشند؛ اگر هیچ منبع طرف سومی دربارهٔ موضوع یافت نمی‌شود، آنگاه آن موضوع نباید مقاله‌ای جداگانه داشته باشد. مفهوم انتشارپذیری در اسلامیکال بدین جهت استفاده می‌شود تا از ورود بی‌تأمل موضوعات جلوگیری کند. موضوع مقاله‌ها و فهرست‌ها باید انتشارپذیر و حائز اهمیت دانشنامه‌ای باشند. تشخیص انتشارپذیری، الزاماً به موضوعاتی نظیر شهرت، اهمیت یا آوازه بستگی ندارد، هرچند این موارد ممکن است به پذیرش موضوعی که با رهنمود شرح‌داده شده در زیر هم‌خوانی دارد کمک کنند.

هر موضوعی که با معیار عمومی انتشارپذیری، هم‌خوانی داشته باشد و از استثناهای اسلامیکال چه چیزی نیست نیز نباشد، شایستهٔ داشتن مقاله، فرض می‌شود. علاوه بر معیارهای عمومی، معیارهای تخصصی نیز وجود دارد که در تشخیص انتشارپذیری هر موضوع، متفاوت است.

داشتن معیارهای انتشارپذیری تضمین نخواهد کرد که موضوع مورد نظر حتماً مقاله و صفحه‌ای جداگانه خواهد داشت. کاربران ممکن است بر پایهٔ صلاحدید خود اقدام به ادغام یا گروه‌بندی دو یا چند موضوع مرتبط در یک مقالهٔ واحد کنند. رهنمودهای انتشارپذیری، تنها مشخص می‌کنند که یک «موضوع» تا چه حد برای داشتن یک مقاله یا فهرست مناسب است. این رهنمودها محدودیتی برای محتوای مقاله یا فهرست ایجاد نمی‌کنند.

معیار عمومی انتشارپذیری

معیار عمومی انتشارپذیری، دو معیار اصلی هستند:

1. اگر موضوعی پوشش قابل توجهی در منابع معتبر داشته باشد و این منابع معتبر، مستقل از موضوع باشند، فرض می‌شود که معیارهای لازم برای آمدن در اسلامیکال در قالب یک مقاله یا فهرست جداگانه را دارد. برخی نکات در اینباره:
   1. «پوشش قابل توجه» یعنی منبع باید مستقیماً و مشروحاً به موضوع بپردازد، به طوری که برای بدست آوردن محتوا، نیازی به تحقیق دست اول نباشد. پوشش قابل توجه چیزی بیشتر از یک نام بردن جزئی است اما لازم نیست موضوع اصلی مطلب منبع باشد.
   2. «معتبر» یعنی منابع باید دارای راست‌کرداری تحریریه (editorial integrity) باشند تا بتوان بر پایهٔ رهنمود منابع معتبر، تأییدپذیری و انتشارپذیری موضوع مقاله را ارزیابی کرد. منابع می‌توانند شامل آثار منتشرشده در هر شکلی از رسانه‌ها و به هر زبانی باشند. در دسترس بودن منابع ثانویه که موضوع را پوشش داده‌اند یک نشانهٔ خوب برای سنجش انتشارپذیری است.
   3. «منابعی» که برای اثبات انتشارپذیری استفاده می‌شوند، باید ثانویه باشند، زیرا منابع ثانویه عینی‌ترین مدرک برای اثبات انتشارپذیری هستند. اینکه به چه تعداد منابع معتبر نیاز است به ژرفای پوشش و کیفیت منابع بستگی دارد اما معمولاً از چندین منبع انتظار می‌رود. لازم نیست منابع حتماً برخط باشند یا حتماً به فارسی باشند. در تعیین انتشارپذیری، چندین اثر از یک نویسندهٔ یکسان یا سازمان معمولاً یک منبع در نظر گرفته می‌شوند.
   4. «مستقل از موضوع» یعنی نمی‌توان از محتوایی که توسط افراد وابسته به موضوع تولید شده‌است، استفاده کرد. برای نمونه تعریف از خود، تبلیغات، مطالب خود-منتشرکردهٔ شخص یا وب‌گاه او، خودزندگی‌نامه‌ها و اعلامیه‌های مطبوعاتی مستقل شمرده نمی‌شوند.
   5. «فرض می‌شود» بدین معناست که پوشش قابل توجه در منابع معتبر یک فرض ایجاد می‌کند اما تضمین نمی‌کند که موضوع برای گنجاندن در اسلامیکال مناسب باشد. ممکن است کاربران به این اجماع برسند که با وجود اینکه موضوع مقاله دارای این معیار است اما برای داشتن یک مقالهٔ جداگانه مناسب نیست. برای نمونه، چنان مقاله‌ای ممکن است نقض پال:نیست باشد که یکی از بندهای رایج آن «اسلامیکال مجموعه‌ای از اطلاعات درهم و برهم نیست» است.
   6. عبارت «یک یا چند اثر» در جملهٔ فوق یادآوری می‌کند که تعداد خاصی برای منابع مطرح نیست و تعداد منابع لازم برای تشخیص انتشارپذیری، به کیفیت هر منبع و مستقل بودن آن از بقیه منابع بستگی دارد.
   7. «معتبر» در جملهٔ فوق بر اساس سیاست منابع قابل اعتماد مطرح شده و به معنی آن است که منبع مورد نظر باید از درجات بالایی از یکپارچگی در ویراستاری و قابلیت استناد برخوردار باشد.
   8. اگر مقاله‌ای در زبان دیگری از اسلامیکال، انتشارپذیر تلقی شده‌است، در زبان‌های دیگر نیز انتشارپذیر است. به عبارت دیگر، انتشارپذیری، به زبان اختصاص ندارد.
2. اگر موضوعی، به طور مشخص درباره دین اسلام یا از اصطلاحات مربوط به این دین است، به شرط اثبات این معیار توسط منابع معتبر، قابلیت داشتن مقاله در اسلامیکال را دارد.

موضوعی که بر پایهٔ اجماع این معیار را داشته باشد، معمولاً درخور توجه است و معیارهای لازم برای داشتن مقالهٔ جداگانه در یک دانشنامه را دارد. واقعیت‌های اثبات‌پذیر و مطالبی که توسط چندین منبع معتبر مستقل پشتیبانی نشده‌اند، ممکن است برای گنجانیدن در یک مقالهٔ دیگر مناسب باشند.

هر یک از رهنمودهای موضوعی انتشارپذیری، به گسترش دادن موارد فوق و افزودن معیارهای موضوعی برای تشخیص انتشارپذیری می‌پردازند. در برخی موارد این رهنمودها جایگزینی برای برخی شرایط فوق ارائه می‌کنند که در نبود این شرایط استفاده شوند.

رهنمود انتشارپذیری به محتوای درون مقاله اعمال نمی‌شود

معیارهای اعمال شده به ایجاد/حفظ مقاله همان‌هایی نیستند که به محتوای مقاله اعمال می‌شوند. رهنمودهای انتشارپذیری، به محتوای مقاله یا فهرست اعمال نمی‌شوند (با استثنای این که برخی فهرست‌ها گنجانیده شدن را به سرفصل‌ها یا افراد سرشناس محدود می‌کنند). پوشش محتوا درون یک مقاله یا فهرست مشخص (یعنی این که چیزی به حد کافی قابل توجه هست که در مقاله یا فهرست ذکر بشود) بر اساس اصل اسلامیکال:دیدگاه بی‌طرف و دیگر رده:سیاست‌های محتوایی اسلامیکال تعیین می‌گردد.

انتشارپذیری موقتی نیست

انتشارپذیری، موقتی نیست؛ هرگاه موضوعی طبق رهنمود عمومی انتشارپذیری، سوژهٔ «پوشش گسترده» قرار بگیرد، نیازی به پوشش مداوم ندارد. با این که خود انتشارپذیری موقتی نیست، گاه به گاه، هر کاربری می‌تواند با یک اسلامیکال:نظرخواهی برای حذف ارزیابی مجدد شواهد انتشارپذیری یا مناسب بودن مقالات موجود را تقاضا کند، یا ممکن است شواهدی در خصوص مقالاتی به دست آید که پیشتر نامناسب پنداشته می‌شدند؛ بنابراین، می‌توان ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از بررسی اولیه مقالات را نامزد حذف یا احیا کرد.

همینطور، انتشارپذیری به یک زبان اختصاص ندارد؛ مثلا اگر مقاله آبخاز در پیش از اسلام در زبان انگلیسی اسلامیکال ساخته شده‌است و شرایط انتشارپذیری در آن زبان را احراز کرده‌باشد، می‌تواند در همه زبان‌ها با استناد به اینکه در یکی از زبان‌ها احراز انتشارپذیری را کرده‌است، ساخته شود. فقط باید اثبات شود که مقاله در آن زبان، از جهت انتشارپذیری بررسی شده‌است.

محتوای مقاله انتشارپذیری را تعیین نمی‌کند

اگر موضوعی بیرون اسلامیکال مورد پوشش قرار نگرفته (انتشارپذیری ذاتی ندارد)، ارتقای محتوای اسلامیکال یکدفعه آن موضوع را انتشارپذیر نمی‌کند. برعکس، اگر موضوع مورد نظر مورد پوشش قرار گرفته‌است (بذاته انتشارپذیر است)، هرچقدر متن و منبع‌گذاری درون مقالهٔ اسلامیکال ضعیف باشد، مقالهٔ اسلامیکال چیزی از انتشارپذیری موضوع نمی‌کاهد. انتشارپذیری ویژگی یک موضوع است و نه ویژگی یک مقالهٔ اسلامیکال. در نتیجه کاربرانی که یک مقاله را به دلیل عدم احراز انتشارپذیری نامزد حذف می‌کنند باید توجه داشته باشند که منابع معتبر برای آن قابل تهیه نباشد و پیش از نامزد کردن برای حذف اکیداً پیشنهاد می‌شود که در اینترنت جستجو کنند.

به این نکته باید توجه داشت که اسلامیکال یک متن کامل نیست و همیشه امکان ارتقاء و بهبود مطالبش ممکن است و کار مناسبی نیست که مقاله‌ای که موضوعش بذاته، انتشارپذیر است را به دلیل نبود منبع در اسلامیکال حذف کنیم.

انتشارپذیری نیازمند شواهد تأییدپذیر است

درون‌مایهٔ رایج رهنمودهای انتشارپذیری، این است که باید شواهد تأییدپذیرِ عینی موجود باشد که موضوع از منابع مستقل برای پشتیبانی ادعای انتشارپذیری توجه شایان توجه دریافت کرده‌است.

هیچ موضوعی به طور خودکار یا ذاتی صرفاً به این دلیل که وجود دارد، انتشارپذیر نیست: شواهد باید نشان دهند که موضوع پوشش یا به‌رسمیت‌شناسی شایان توجه کسب کرده، و این که این صرفاً علاقه‌ای کوتاه‌مدت، یا نتیجهٔ فعالیت ترویجی یا تبلیغات صرف نبوده، یا موضوع به هر دلیل دیگری نامناسب است. منابع شواهد عبارتند از انتشارات به رسمیت شناخته‌شدهٔ دارای بازبینی همتا، کتاب‌های معتبر، منابع رسانه‌ای قابل اطمینان، و به طور کلی دیگر منابع معتبر. دقت کنید که موضوعاتی که مستقیما در ارتباط با دین اسلام هستند، از این قاعده مستنثی هستند.

انتشارپذیری بر اساس وجود منابعِ مناسب است، نه وضعیت منبع‌گذاری در مقاله

نبود یادکردها در یک مقاله (و نه نبود منابع) نشان نمی‌دهد که موضوعی انتشارپذیر نیست. انتشارپذیری تنها نیازمندِ وجود منابع معتبر، مستقل مناسب و نه ارجاع مستقیم آنهاست. کاربران ارزیابی‌کنندهٔ انتشارپذیری نباید فقط منابعی را که فعلاً در مقاله از آنان نام برده شده، بلکه احتمال یا وجود منابع نشان‌دهندهٔ انتشارپذیری را که در حال حاضر در مقاله نامی از آنها برده نشده، در نظر بگیرند؛ بنابراین، پیش از پیشنهاد حذف زمان‌دار یا نظرخواهی برای حذفِ یک مقاله، یا دادن رأی در خصوص انتشارپذیری در یک اسلامیکال:نظرخواهی برای حذف، قویاً توصیه می‌شود کاربران تلاش کنند برای موضوعِ مورد پرسش منبع بیابند و اگر منابعی در جستجو یافت نشد، احتمال وجود منابع را در نظر بگیرند.

مقالات اسلامیکال نسخهٔ نهایی نیست و موضوع مقاله می‌تواند اگر منابعی یافت شد انتشارپذیر شود؛ حتی اگر هنوز از آنها نامی برده نشده باشد. اگر محتمل است که پوشش شایان توجه در منابع مستقل در خصوص موضوعی بتواند یافت شود، حذف بر اساس نبود انتشارپذیری نابجاست. به هر روی، زمانی که انتشارپذیری مقاله‌ای به چالش گرفته شود، صِرف ذکر این که منابعی ذکر نشده موجودند، به‌ندرت قانع‌کننده است؛ خصوصاً اگر زمان بگذرد و اثبات واقعی رو نشود.

لزوم ایجاد مقاله‌ای جداگانه

اطلاعات بیشتر: اسلامیکال:شیوه خلاصه‌نویسی، اسلامیکال:انشعاب محتوا، اسلامیکال:اندازه مقاله، و اسلامیکال:ادغام صفحه‌ها

ویرایشگران به‌هنگام ایجاد محتوای جدید پیرامون یک موضوع انتشارپذیر، باید بهترین راه برای کمک به درک آن توسط مخاطبان را مدنظر داشته‌باشند. در پاره‌ای مواقع، دقیق‌ترین درک از موضوع به‌واسطهٔ ارائهٔ محتوا در مقاله‌ای جداگانه و اختصاصی حاصل می‌شود، اما انجام چنین کاری الزامی نیست. در موارد بیشتری پیش می‌آید که بهتر است موضوعات انتشارپذیر که به‌وضوح باید در اسلامیکال گنجانده شوند را به‌عنوان بخشی از یک صفحهٔ بزرگ‌تر با موضوعی گسترده‌تر و زمینهٔ بیشتر پوشش دهیم. تصمیم بر پوشش یک موضوع انتشارپذیر در بخشی از یک صفحهٔ گسترده‌تر به‌هیچ عنوان اهمیت موضوع مورد نظر را انکار نمی‌کند. قضاوت ویرایش‌گران بر هر تصمیمی برای ایجاد یا عدم ایجاد صفحه‌ای جداگانه اعمال می‌شود، اما این تصمیم همواره باید بر مبنای ملاحظات خاص پیرامون چگونگی قابل درک ساختن موضوع اتخاذ شوند؛ نه صرفاً مطابق با علاقه یا عدم علاقهٔ شخصی. اسلامیکال یک دانشنامهٔ دیجیتال است و بنابراین حجم محتوا و جزئیات نباید به‌واسطهٔ نگرانی‌ها پیرامون در دسترس بودن فضای کافی با محدودیت روبرو شوند.

• آیا اطلاعات دیگر می‌توانند زمینهٔ مورد نیاز را فراهم کنند؟ بر بعضی مواقع یک موضوع انتشارپذیر می‌تواند به‌عنوان بخشی از یک مقالهٔ بزرگ‌تر، به‌نحو بهتری پوشش داده شود. چرا که در آن صفحهٔ بزرگ‌تر محتوای کامل‌تری می‌تواند موجود باشد که در صورت ایجاد یک صفحهٔ جداگانه ممکن است از دست برود. در مواقع دیگر، ایجاد صفحه‌های جداگانه کاملاً موجه است. وزن به‌حق یا ناحق را نیز باید به‌طور ویژه‌ای مد نظر داشت. به‌عنوان مثال، نظریه‌های حاشیه‌ای ممکن است شایستهٔ داشتن مقاله‌ای جداگانه باشند، اما درج آن‌ها در صفحه‌ای پیرامون یک مفهوم کلی‌تر، منجر به برهم‌خوردن وزن شود. (مثلا موضوع رجعت در باور شیعه دوازده‌امامی اگر در مقاله رجعت بارگزاری شود، باعث وزن نامطلوب مقاله به سمت دیدگاه یک فرقه اسلامی نسبت به باقی فرقه‌ها بشود. بنابراین مقاله‌ای جدا دارد.)
• آیا موضوعات مرتبط زمینهٔ مورد نیاز را ارائه می‌دهند؟ در برخی موارد، چندین موضوع مرتبط که هرکدام از آن‌ها به‌تنهایی انتشارپذیر است، می‌توانند در یک صفحهٔ واحد گردآوری شوند؛ در چنین صفحه‌ای ارتباط میان آن موضوع‌ها را می‌توان به شکل بهتری مورد توجه قرار داد تا در صفحه‌های جداگانه. در باقی موارد و هنگامی که موضوعات مشابه زیادی موجود هستند، گردآوری آن‌ها در یک صفحهٔ واحد عملاً شدنی نیست؛ چرا که مقاله‌ای که در نتیجهٔ این عمل ایجاد می‌شود می‌تواند بیش از اندازه سنگین باشد. در این صورت، مناسب‌ترین گزینه این است که یک فهرست یا ردهٔ جدید برای آن موضوع گسترده‌تر ایجاد شده و از داخل آن به هریک از مقاله‌ها پیوند داده‌شود (مانند رده:اصحاب اجماع یا فهرست فرقه‌های اسلامی).
• چه منابعی هم‌اکنون در دسترس هستند؟ در برخی مواقع و زمانی که یک موضوع از انتشارپذیری برخوردار است، اما به‌نظر نمی‌رسد که هرگز مطالب زیادی دربارهٔ آن برای نوشتن موجود باشد، ویرایشگران باید مزایا و معایب ایجاد یک مقالهٔ خرد دائم را در نظر بگیرند. از طرفی دیگر، در صورت وجود منابع متعدد هم ممکن است یک مقاله همچنان خرد باشد، اما هنوز مطالب آن‌ها به مقاله افزوده نشده‌باشد. چنین صفحه‌هایی که کوتاه هستند، بهتر است گسترش داده شوند تا اینکه در یک صفحهٔ بزرگ‌تر ادغام شوند. در بعضی مواقع که اطلاعات اندکی دربارهٔ یک رویداد آینده موجود است، شاید بهتر باشد که آن رویداد در مقاله‌ای بزرگ‌تر با محدودهٔ پوشش وسیع‌تری مورد اشاره قرار گیرد (برای اطلاعات بیشتر، اسلامیکال:پیشگویی را ببینید). در سایر موارد، نوشتن یک مقالهٔ جداگانه برای یک رویداد آینده، پیش از آن که به‌وقوع بپیوندد، به‌وضوح می‌تواند موجه باشد. با این حال، پیش از ایجاد چنین مقاله‌ای، مطمئن شوید که احتمال به‌وقوع پیوستن رویداد مورد نظر در آینده به‌طور معقولی مسلم است. برای مثال، سیاست انتشارپذیری فیلم در اسلامیکال قویاً توصیه می‌کند که تنها در صورتی یک مقالهٔ جداگانه برای یک فیلم جدید ایجاد شود که با استناد به منابعی معتبر، فرایند اولیهٔ تصویربرداری آن فیلم آغاز شده‌باشد؛ چرا که در این صورت، معمولاً تکمیل ساخت فیلم حتمی خواهد بود.

برخورد با مقالاتی که قابل توجه نیستند

عناوینی که با معیار انتشارپذیری سازگار نباشند، یا باید حذف شوند یا این که با مقاله‌ای دیگر ادغام شوند. اولین قدم در برخورد با مقاله‌ای که وضعیت انتشارپذیری‌اش مشخص نیست، آن است که در بالای مقاله برچسب {{انتشارپذیری}} اضافه شود، تا بقیهٔ ویرایشگران اسلامیکال نسبت به این ایراد مقاله آگاه باشند.

ادغام

گاهی پیش می‌آید که منابع متعدد و مستقل در مورد یک موضوع وجود دارد، اما این منابع فقط به طور جزئی به آن موضوع اشاره کرده‌اند، به طوری که اطلاعاتی که ارائه شده، ارزش این که یک مقالهٔ جداگانه در اسلامیکال به خود اختصاص بدهند را ندارند. (مثلاً اطلاعاتی که در مورد درمان دارویی یک بیماری هستند، نیازمند یک مقالهٔ جداگانه نیستند) در این موارد به جای آن که این اطلاعات از اسلامیکال حذف شوند، بهتر است که در مقالهٔ اصلی (در مثال فوق، مقاله‌ای که راجع به آن بیماری است) انتقال پیدا کنند. اگر مقالهٔ اصلی وجود ندارد، بهتر است که به صورت یک مقالهٔ خرد ایجاد شود، تا این که اطلاعات از اسلامیکال حذف شود.

حذف

وقتی که منابع متعدد و کافی و مستقل در مورد یک مطلب وجود ندارد، بنا بر این امکان نوشتن یک مقالهٔ مناسب و دانشنامه‌ای در اسلامیکال برای آن موضوع وجود ندارد. این مقالات معمولاً برای حذف شدن در اسلامیکال نامزد می‌شوند.

اساس نیاز به انتشارپذیری

سه دلیل مهم برای لزوم این که آنچه در اسلامیکال نوشته می‌شود از حد متعارفی از انتشارپذیری برخوردار باشد، چنین‌اند:

• برای این که اسلامیکال یک دانشنامهٔ قابل استناد باشد، مقالات آن باید راجع به موضوعاتی نوشته شوند که آن قدر قابل توجه بوده باشند، که قبلاً در مورد آن‌ها پژوهش و مطالعات مستند توسط منابع مختلف غیر وابسته انجام شده باشد.
• برای این که مقالات اسلامیکال دیدگاه بی‌طرفانه‌ای داشته باشند، باید محتوای مقالات از منابع مستقل و قابل اعتماد و بی‌طرف استنباط شده باشد.
• اسلامیکال یک فهرست از مشاغل و افراد نیست. اسلامیکال یک دانشنامه‌است.

آشنایی با انواع معیارهای انتشارپذیری

معمولاً برای تفسیر بیشتر و کمک به درک بهتر انتشارپذیری در اسلامیکال، موارد پرکاربرد و مناقشه برانگیز جداسازی شده و توضیحات بیشتری پیرامون آنها موجود است که در ادامه فهرست می‌شوند:

• اسلامیکال:انتشارپذیری (افراد)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (کتاب‌ها)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (موسیقی)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (سازمان‌ها و شرکت‌ها)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (وب)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (رویدادها)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (فیلم‌ها)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (جغرافیا)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (امامزاده‌ها)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (ادیان و فرق)
• اسلامیکال:انتشارپذیری (حوزه و مدارس علمیه)

معیارهای غلط

• تعداد بازدید یک مقاله در اسلامیکال، معیاری برای انتشارپذیری موضوع آن نیست.