خدا
| بخشی از سلسله مقالات در مورد: |
| خداباوری |
|---|
خدا مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان توحیدی ابراهیمی است. درباره خدا از منظرهای مختلف بحث‌های کلامی شکل گرفته و رویکردهای مختلفی را شکل داده است. خدا یکی از مهم‌ترین مفاهیم در تاریخ فلسفه و تأملات فلسفی بوده است و از آغاز پیدایش فلسفه و حتی فلاسفه پیش از سقراط تا به امروز، بحث درباره آن ادامه یافته و در این باره گاه رویکردهای جدید مطرح شده است.[۱]
الله
«الله» در زبان عربی به معنی خداوند در زبان فارسی است. مسلمانان الله را تنها خدای عالم می‌دانند. این واژه توسط عرب‌زبانان مسیحی و یهودی نیز در اشاره به خدا به کار می‌رود؛ ولی در مغرب‌زمین، این واژه به علت استفادهٔ مسلمانان از آن شهرت یافته است.[۲][۳] هرچند اعراب مسیحی جز «الله» واژهٔ دیگری برای اشاره به خدا ندارند.[۴] در حقیقت الله به عنوان نامی خاص در نظر گرفته نمی‌شود و عبارتی است برای توصیف خداوند با تمام صفاتش.[۵] از دیدگاه ایزوتسو، کلمه «الله» با نام یونانی «هوتئوس» به معنای خداوند، اتحاد ساختمانی صوری دارد. آنطور که از شواهد برمی‌آید، «الله» در میان تمام قبایل عرب پیش از اسلام نیز به معنای خداوند برتر و والا استفاده می‌شده است.[۶]
در اسلام، «الله» خدای یکتا و قادر متعال و تنها ایزد و آفریدگار گیتی است و برابر با خدا در ادیان ابراهیمی است.[۷][۸] «الله» رایج‌ترین واژه برای اشاره به خدا در اسلام است[۹][۱۰][۱۱] و تسلیم بودن در برابر اراده و دستورهایش، شالودهٔ اعتقاد اسلامی را تشکیل می‌دهد.[۱۲] او خدای یکتا، آفریدگار گیتی و قاضی روز قیامت است.[۱۳][۱۴] او احد (یگانه)، واحد (ذاتاً یکتا)، رحمن، و قادر متعال است. قرآن دربارهٔ حقیقت الله، ذات رازآلودِ دست نیافتنی‌اش، نام‌های او و کارهایش در مورد مخلوقاتش سخن می‌گوید.[۱۵] فارغ از ریشه و ارتباط این نام با بت‌های پیش از اسلام، پس از دوره اسلام این نام برای خداوند یگانه کاربرد پیدا کرده است.[۱۶] برخی محققان بر این باورند که «الله» واژه‌ای بود که پیامبر اسلام از آن برای اشاره به خدا در مقابل هم عرب‌های مشرک و هم مسیحیان و یهودیان استفاده کرد تا فهم مشترکی در مورد نامی برای خدا ایجاد کند. هرچند گرهارد بوورینگ در مورد این نظریه ابراز تردید کرده، زیرا طبق نظر او در اسلام، برخلاف اعتقادات عرب‌های مشرک، خدا هیچ شریک و همراهی ندارد، و رابطهٔ خویشاوندی نیز بین خدا و جنیان وجود ندارد.[۱۷] فرانسیس ادواردز پیترز در اینباره می‌نویسد: «قرآن تأکید می‌کند، مسلمانان اعتقاد دارند، و مورخان تأیید می‌کنند که محمد و پیروان او همان خدای یهودیان را پرستش می‌کنند. «الله» در قرآن همان آفریدگار هستی است که با ابراهیم عهد بست.» پیترز نیز گزارش می‌کند که قرآن، «الله» را قدرتمندتر و منزه‌تر (غیرقابل تصور و دسترس) از «یهوه» توصیف می‌کند، خدایی که برای همهٔ جهانیان است برعکس یهوه که همراهی نزدیکی با اسرائیلیان دارد.[۱۸]
پانویس
ارجاعات
- ↑ هاشمی، «خدا»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ Afsaruddin, “Allah”, Encyclopedia Britannica.
- ↑ Blankinship, “Allah”, Contemporary American Religion.
- ↑ Holt, Lambton and Lewis, The Cambridge History of Islam, 1: 32.
- ↑ Böwering, “God and his Attributes”, Encyclopaedia of the Qurʾān.
- ↑ عباسی و پورافخم، «مفهوم الله از نگاه ایزوتسو»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث.
- ↑ GARDET, “ALLAH”, Encyclopaedia of Islam.
- ↑ Afsaruddin, “Allah”, Encyclopedia Britannica.
- ↑ Alexander, “Allah”, Encyclopedia of the Modern Middle East.
- ↑ GARDET, “ALLAH”, Encyclopaedia of Islam.
- ↑ Böwering, “God and his Attributes”, Encyclopaedia of the Qurʾān.
- ↑ Afsaruddin, “Allah”, Encyclopedia Britannica.
- ↑ Peterson, “Allah”, Encyclopedia of Islam and the Muslim World.
- ↑ Afsaruddin, “Allah”, Encyclopedia Britannica.
- ↑ Afsaruddin, “Allah”, Encyclopedia Britannica.
- ↑ Brown, “Who is Allah”, International Journal of Frontier Missions.
- ↑ Böwering, “God and his Attributes”, Encyclopaedia of the Qurʾān.
- ↑ Peters, Islam, 3_4.
منابع
- هاشمی، محمدمنصور (۱۳۸۸). «خدا». دانشنامه بزرگ اسلامی. به کوشش موسوی بجنوری، محمدکاظم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
