غلام احمد قادیانی
میرزا غلام احمد قادیانی (۱۲۵۵–۱۳۲۶ ه.ق / ۱۸۳۵–۱۹۰۸) بنیانگذار فرقه احمدیه بود. وی مردی روحانی اهل منطقه قادیان از شهرستان گرداسپور پنجاب در هند بود او در پنجاه سالگی با استفاده از توجیه و تفسیر بعضی از احادیث شیعی، که زمان ظهور مهدی موعود را در قرن چهاردهم ه.ق پیشبینی کرده است، مدعی مهدویت شد و خود را مظهر رجعت مسیح دانست. سپس در روز چهارم مارس ۱۸۸۹ م ادعا کرد که وحی بر او نازل شده و پیامبر است. چون مردی عالم و زباندان بود، جمعی از مردم قادیان را به خود جلب کرد و آنان را به بیعت مجاب کرد. پیروان این مذهب تازه را قادیانی یا میرزائی و بطوری که خودشان مینویسند احمدی نام نهادند.[۱]
آثار
غلام احمد در اثبات ادعای خود کتابهای متعددی تألیف کرد که مهمترین آنها قصاید احمدیه (المسیح الموعود و المهدی الموعود)، مواهب الرحمن، حمامة البشری الی اهل مکه و صلحاء ام القری است. او همچنین یک مجله ماهیانه به زبان انگلیسی از سال ۱۹۰۲ م در قادیان منتشر نمود که ارگان رسمی قادیانیها بود و بعد از او نیز مرتباً انتشار مییافت.[۲]
جانشین
پس از درگذشت غلام احمد، میرزا نورالدین به عنوان خلیفه اول او انتخاب شد و بعد از او در سال ۱۹۱۴ م میرزا بشیرالدین محمد احمد، پسر غلام احمد با سمت خلیفه دوم به پیشوائی فرقه احمدیه برگزیده شد. بعد از مرگ نورالدین بین فرقه احمدیه انشعاب پیدا شد. گروهی به ریاست مولانا محمدعلی عقیده پیدا کردند که غلام احمد نبی یا مهدی یا مسیح نبوده بلکه مبشّر و مجدّد اسلام بوده است. این گروه انجمنی به نام انجمن اشاعت اسلامی احمدیه تشکیل دادند و به اعضای انجمن لاهور و مجدّدی معروف شدند. در مقابل، اکثریت قادیانیها به ریاست میرزا بشیرالدین بر عقیده نبوّت و مهدویّت و مسیحیت غلام احمد باقی ماندند.[۳]