اشعث بن قیس
اشعث بن قیس | |
|---|---|
| زاده | حضرموت |
| درگذشته | ۶۶۱ کوفه |
| وفاداری | خلافت راشدین (۶۳۲–۶۴۱) |
| شاخه نظامی | ارتش خلفای راشدین |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | نبرد قادسیه (۶۳۶) فتح مدائن (۶۳۷) نبرد جلولا (۶۳۷) نبرد نهاوند (۶۴۲) نبرد صفین (۶۵۷) نبرد نهروان |
| خویشاوندان | محمد بن اشعث (پسر) جعده بنت اشعث (دختر) حسن بن علی (داماد) عبدالرحمن بن محمد (نوه) کنده (قبیله) |
| کارهای دیگر | حاکم آذربایجان حاکم موصل |
اشعث بن قیس بن معدی‌کرب کندی (۲۳ ه.ق - ۴۰ ه.ق) که نام اصلیش را معدی‌کرب گزارش کرده‌اند، در سال ۱۰ ه.ق با ۶۰ نفر از اهالی قبیله کنده، به مدینه آمده و مسلمان شدند. آنان سپس به قبیله خود بازگشتند. او پس از درگذشت محمد، از اسلام برگشت و ابوبکر که خلافت را عهده‌دار بود، سپاهی را به جنگ با او فرستاد. اشعث دستگیر شد و به مدینه آورده شد. اشعث از ابوبکر درخواست کرد که او را آزاد ساخته و خواهرش را به عقد وی درآورد و در عوض، اشعث تعهد نماید که یاری‌رسان خلیفه باشد. از آنجا که اشعث به شجاعت شناخته می‌شد، ابوبکر پذیرفت و خواهرش ام‌فروه را به عقد ازدواج اشعث درآورد. اشعث به عهد خود وفا کرد و در دوران خلفای راشدین در جنگ‌هایی چون یرموک، قادسیه، مدائن و جلولا شرکت کرد. او بعدتر به کوفه رفت و در آنجا زندگی می‌کرد. اشعث توسط عثمان به ولایت آذربایجان منصوب شد و پس از قتل عثمان، به همراهی علی پرداخت و در جنگ صفین در سپاه علی بن ابی‌طالب بود. منابع شیعی گزارش کردند که اشعث در سپاه علی، با مطرح کردن مسائلی چون برادرکشی و عرب‌کشی اختلاف افکند. پس از ماجرای قرآن بر سر نیزه شدن در این جنگ، موضوع حکمیت مطرح شد و علی که با حکمیت مخالف بود، با اعتراض اشعث و یارانش مواجه شد. اشعث، علی را تهدید کرد که اگر حکمیت را نپذیرد، با او خواهد جنگید. منابع شیعی گزارش کرده‌اند که اشعث، پیشنهاد داد تا ابوموسی اشعری نماینده علی در حکمیت باشد و همو بعدا بر علی اعتراض کرد که نباید حکمیت را می‌پذیرفت و یا ابوموسی را به نمایندگی قبول می‌کرد. این مسائل در نهایت به پدید آمدن گروه خوارج انجامید. دختر اشعث، جعده نام داشت که با حسن مجتبی، فرزند بزرگتر علی بن ابی‌طالب ازدواج کرده بود. بعدها سخن‌هایی در خصوص دست داشتن اشعث در قتل علی بن ابی‌طالب و همینطور دست داشتن دخترش در قتل حسن مجتبی در منابع شیعی منتشر شد. محمد، پسر اشعث نیز در نبرد کربلا، از سپاهیان عمر سعد بود که در کشتن حسین بن علی مشارکت داشت.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «اشعث بن قیس». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.