بدون جعبه اطلاعات
بدون تصویر

کتاب‌شناسی محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بصریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:Medina Grab des Propheten.JPG|انگشتدان|[[مسجد النبی]]، شهر [[مدینه]]. آرامگاه منسوب به محمد در آن واقع شده‌است. (نقاشی متعلق به قرن نوزدهم م)]]'''کتابشناسی محمد'''، شامل آثاری است که در موضوع [[محمد]]، پیامبر اسلام نوشته شده باشند. بیشتر این آثار در زمینه تاریخ زندگانی محمد نوشته شده‌اند. تاریخ محمد، عموما از [[قرآن]] استنباط می‌شود. پس از آن تاریخ او در [[سیره|سیره‌ها]] به صورت شفاهی و سپس کتبی گزارش شده‌است. هرچند کمتر مورد اعتبار قرار گرفته‌اند اما عموم مسلمانان فهم خود از تاریخ محمد را از دو روش قرآن و [[سنت]] ([[حدیث|احادیث]]) کسب کرده‌اند.
[[پرونده:Medina Grab des Propheten.JPG|انگشتدان|[[مسجد النبی]]، شهر [[مدینه]]. آرامگاه منسوب به محمد در آن واقع شده است. (نقاشی متعلق به قرن نوزدهم م)]]'''کتابشناسی محمد'''، شامل آثاری است که در موضوع [[محمد]]، پیامبر اسلام نوشته شده باشند. بیشتر این آثار در زمینه تاریخ زندگانی محمد نوشته شده‌اند. تاریخ محمد، عموماً از [[قرآن]] استنباط می‌شود. پس از آن تاریخ او در [[سیره]]‌ها به صورت شفاهی و سپس کتبی گزارش شده است. هرچند کمتر مورد اعتبار قرار گرفته‌اند اما عموم مسلمانان فهم خود از تاریخ محمد را از دو روش قرآن و [[سنت]] ([[حدیث|احادیث]]) کسب کرده‌اند.


== منابع دست اول ==
== منابع دست اول ==
{{محمد۲}}
{{محمد۲}}
[[منبع دست اول|منابع دست اول]] شناخت زندگانی محمد عبارت است از قرآن، گفته‌های محمد در قالب [[حدیث]] و آنچه از کردار وی به صورت [[سنت]] ثبت شده‌است. همچنین زندگی‌نامه‌هایی تحت عنوان [[سیره نبوی]] در سده‌های دوم و سوم هجری (۸ و ۹ میلادی) نگاشته شده‌است.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref> قرآن نسبت به کتب تاریخی مسلمانان، اطلاعات کمتری از محمد را منعکس کرده‌است و تنها چهار مرتبه از او یاد کرده‌است. در قرآن اطلاعات دقیقی از محل تولد، [[درگذشت محمد|مرگ]]، [[همسران محمد|همسران]] و [[فرزندان محمد]] گزارش نشده‌است،<ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref> اما با این وجود، قابل‌اطمینان‌ترین منبع برای بازسازی زندگی محمد، قرآن عنوان شده‌است.<ref>{{پک|Buhl|Welch|1993|ف=Muḥammad|ک=Encyclopaedia of Islam|زبان=en}}</ref> قرآن اشاراتی اندک<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Anthony|۲۰۲۰|ک=Muhammad and the empires of faith|زبان=en|ص=۲۵}}</ref> و غیر منسجم<ref>{{پک|Zeitlin|2007|ک=The historical Muhammad|ص=1–2|زبان=en}}</ref> دربارهٔ زندگی محمد دارد، اما در مواجهه با رخدادهای تاریخی متغیر روزگار محمد، تصویری باثبات و صریح از او به دست داده و دربرگیرندهٔ اطلاعات نهان فراوانی از زندگانی محمد است.<ref>{{پک|Buhl|Welch|1993|ف=Muḥammad|ک=Encyclopaedia of Islam|زبان=en}}</ref> [[مصحف عثمان]]، قرآنی که هم‌اکنون در دسترس است، عموماً در محافل آکادمیک به عنوان همان کلام خارج‌شده از زبان محمد، در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا تلاش‌ها برای یافتن آنچه متن دست‌نخورده و اولیهٔ قرآن، متنی که تفاوتی پراهمیت نسبت به متن امروزی قرآن داشته‌باشد، ناموفق بوده‌است.<ref>{{پک|Peters|1991|ک=The Quest for Historical Muhammad|ص=291–315|زبان=en}}</ref>
[[منبع دست اول|منابع دست اول]] شناخت زندگانی محمد عبارت است از قرآن، گفته‌های محمد در قالب [[حدیث]] و آنچه از کردار وی به صورت [[سنت]] ثبت شده است. همچنین زندگی‌نامه‌هایی تحت عنوان [[سیره نبوی]] در سده‌های دوم و سوم هجری (۸ و ۹ میلادی) نگاشته شده است.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref> قرآن نسبت به کتب تاریخی مسلمانان، اطلاعات کمتری از محمد را منعکس کرده است و تنها چهار مرتبه از او یاد کرده است. در قرآن اطلاعات دقیقی از محل تولد، [[درگذشت محمد|مرگ]]، [[همسران محمد|همسران]] و [[فرزندان محمد]] گزارش نشده است،<ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref> اما با این وجود، قابل‌اطمینان‌ترین منبع برای بازسازی زندگی محمد، قرآن عنوان شده است.<ref>{{پک|Buhl|Welch|1993|ف=Muḥammad|ک=Encyclopaedia of Islam|زبان=en}}</ref> قرآن اشاراتی اندک<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Anthony|۲۰۲۰|ک=Muhammad and the empires of faith|زبان=en|ص=۲۵}}</ref> و غیر منسجم<ref>{{پک|Zeitlin|2007|ک=The historical Muhammad|ص=1–2|زبان=en}}</ref> دربارهٔ زندگی محمد دارد، اما در مواجهه با رخدادهای تاریخی متغیر روزگار محمد، تصویری باثبات و صریح از او به دست داده و دربرگیرندهٔ اطلاعات نهان فراوانی از زندگانی محمد است.<ref>{{پک|Buhl|Welch|1993|ف=Muḥammad|ک=Encyclopaedia of Islam|زبان=en}}</ref> [[مصحف عثمان]]، قرآنی که هم‌اکنون در دسترس است، عموماً در محافل آکادمیک به عنوان همان کلام خارج‌شده از زبان محمد، در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا تلاش‌ها برای یافتن آنچه متن دست‌نخورده و اولیهٔ قرآن، متنی که تفاوتی پراهمیت نسبت به متن امروزی قرآن داشته‌باشد، ناموفق بوده است.<ref>{{پک|Peters|1991|ک=The Quest for Historical Muhammad|ص=291–315|زبان=en}}</ref>


برای کشف و فهم تاریخی رویدادهای زندگی محمد، در درجهٔ دوم، آثار تاریخی مورخان در قرن سوم و چهارم هجری در دنیای اسلام است<ref>{{پک|Watt|1953|ک=Muhammad at Mecca|ص=14|زبان=en}}</ref> که شامل زندگی‌نامه‌های سنتی نوشته‌شده توسط [[مسلمانان]] و گفتارهای منسوب به اوست.<ref>{{پک|Reeves|2003|ک=Muhammad in Europe|ص=6–7|زبان=en}}</ref> تاریخ زندگانی محمد، عموماً از جانب منابع اولیه اسلامی گزارش شده‌است. این منابع در ابتدا منابعی شفاهی بودند که کمی بعد، به صورت مکتوب درآمدند.<ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Anthony|۲۰۲۰|ک=Muhammad and the empires of faith|زبان=en|ص=۱۲۹}}</ref> به گزارش [[حسین نصر|نصر]]، دربارهٔ زندگانی محمد، گزارش‌های فراوان و روشنی در متون تاریخی آمده‌است، ولی مانند هر شخصیت تاریخی پیش از دنیای مدرن، تمام جزئیات زندگی او مشخص نیست. از این‌روی که محمد از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ است، زندگانی، اعمال و افکار او طی قرن‌ها بین موافقان و مخالفانش مورد بحث بوده‌است و این سبب شده تا نگاشتن یک زندگی‌نامهٔ صریح از او دشوار باشد. برای این منظور هم فهم اسلامی از وی به عنوان یک پیامبر و هم فهم دانشمندان غربی بر مبنای [[فلسفه جدید|فلسفه‌های مدرن]] باید در نظر گرفته شود.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref> قدیمی‌ترین زندگی‌نامه از محمد، نوشتهٔ [[ابن اسحاق]] با عنوان «زندگی رسول خدا» — نوشته‌شده در ۱۲۰ تا ۱۳۰ سال پس از درگذشت محمد — است که متن اصلی آن از بین رفته‌است،<ref>{{پک|Zeitlin|2007|ک=The historical Muhammad|ص=1–2|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref> ولی بخش‌هایی از آن در آثار نوشته‌شده توسط تاریخ‌نگاران بعدی همانند [[ابن هشام]] و [[محمد بن جریر طبری|طبری]] برجای مانده‌است.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Donner|1998|ک=Narratives of Islamic Origins|ص=132|زبان=en}}</ref> بسیاری، گرچه نه همهٔ محققان، درستی و صحت این زندگی‌نامه‌های قدیمی را پذیرفته‌اند، با این وجود میزان صحت آن‌ها قابل تعیین نیست.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref> همچنین گزارش‌های سیره‌نویس‌ها، در بیان تاریخ محمد در پیش از بعثت، بسیار کمتر از تاریخ او پس از [[بعثت]] است.<ref>{{پک|پاکتچی|۱۳۸۸|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=اسلام}}</ref> به نوشته [[برنارد لوئیس]] در درجهٔ آخر اهمیت، مجموعهٔ [[حدیث|احادیث]] — شامل گزارش‌هایی از گفتارها و رفتارهای محمد — هستند که چندین قرن پس از درگذشت محمد نگاشته شده‌است و اکنون در دسترس‌اند<ref>{{پک|Lewis|1993|ک=The Arabs in History|ص=33–34|زبان=en}}</ref> که می‌توان به آن‌ها به عنوان آنچه که در حافظهٔ طولانی‌مدت جامعهٔ مسلمانان با انگیزهٔ تقلید و پیروی از محمد باقی مانده‌است، نگریست.<ref>{{پک|Sayeed|۲۰۱۰|ک=Encyclopedia Britannica|ف=Hadith|زبان=en}}</ref>
برای کشف و فهم تاریخی رویدادهای زندگی محمد، در درجهٔ دوم، آثار تاریخی مورخان در قرن سوم و چهارم هجری در دنیای اسلام است<ref>{{پک|Watt|1953|ک=Muhammad at Mecca|ص=14|زبان=en}}</ref> که شامل زندگی‌نامه‌های سنتی نوشته‌شده توسط [[مسلمانان]] و گفتارهای منسوب به اوست.<ref>{{پک|Reeves|2003|ک=Muhammad in Europe|ص=6–7|زبان=en}}</ref> تاریخ زندگانی محمد، عموماً از جانب منابع اولیه اسلامی گزارش شده است. این منابع در ابتدا منابعی شفاهی بودند که کمی بعد، به صورت مکتوب درآمدند.<ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Anthony|۲۰۲۰|ک=Muhammad and the empires of faith|زبان=en|ص=۱۲۹}}</ref> به گزارش [[حسین نصر|نصر]]، دربارهٔ زندگانی محمد، گزارش‌های فراوان و روشنی در متون تاریخی آمده است، ولی مانند هر شخصیت تاریخی پیش از دنیای مدرن، تمام جزئیات زندگی او مشخص نیست. از این‌روی که محمد از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ است، زندگانی، اعمال و افکار او طی قرن‌ها بین موافقان و مخالفانش مورد بحث بوده است و این سبب شده تا نگاشتن یک زندگی‌نامهٔ صریح از او دشوار باشد. برای این منظور هم فهم اسلامی از وی به عنوان یک پیامبر و هم فهم دانشمندان غربی بر مبنای [[فلسفه جدید|فلسفه‌های مدرن]] باید در نظر گرفته شود.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref> قدیمی‌ترین زندگی‌نامه از محمد، نوشتهٔ [[ابن اسحاق]] با عنوان «زندگی رسول خدا» — نوشته‌شده در ۱۲۰ تا ۱۳۰ سال پس از درگذشت محمد — است که متن اصلی آن از بین رفته است،<ref>{{پک|Zeitlin|2007|ک=The historical Muhammad|ص=1–2|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Faizer|۲۰۰۳|ف=MUHAMMAD|ک=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|زبان=en}}</ref> ولی بخش‌هایی از آن در آثار نوشته‌شده توسط تاریخ‌نگاران بعدی همانند [[ابن هشام]] و [[محمد بن جریر طبری|طبری]] برجای مانده است.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Donner|1998|ک=Narratives of Islamic Origins|ص=132|زبان=en}}</ref> بسیاری، گرچه نه همهٔ محققان، درستی و صحت این زندگی‌نامه‌های قدیمی را پذیرفته‌اند، با این وجود میزان صحت آن‌ها قابل تعیین نیست.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref> همچنین گزارش‌های سیره‌نویس‌ها، در بیان تاریخ محمد در پیش از بعثت، بسیار کمتر از تاریخ او پس از [[بعثت]] است.<ref>{{پک|پاکتچی|۱۳۸۸|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=اسلام}}</ref> به نوشته [[برنارد لوئیس]] در درجهٔ آخر اهمیت، مجموعهٔ [[حدیث|احادیث]] — شامل گزارش‌هایی از گفتارها و رفتارهای محمد — هستند که چندین قرن پس از درگذشت محمد نگاشته شده است و اکنون در دسترس‌اند<ref>{{پک|Lewis|1993|ک=The Arabs in History|ص=33–34|زبان=en}}</ref> که می‌توان به آن‌ها به عنوان آنچه که در حافظهٔ طولانی‌مدت جامعهٔ مسلمانان با انگیزهٔ تقلید و پیروی از محمد باقی مانده است، نگریست.<ref>{{پک|Sayeed|۲۰۱۰|ک=Encyclopedia Britannica|ف=Hadith|زبان=en}}</ref>


== منابع غیر اسلامی ==
== منابع غیر اسلامی ==
تعداد اندکی از منابع نگاشته‌شده توسط غیرمسلمانان نیز موجود است که به گفتهٔ نیگوسیان وجود تاریخی محمد را تأیید کرده و برای تقویت صحت آنچه توسط مورخان مسلمان نوشته شده‌است، سودمندند.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref> دسته دیگری از منابع، نوشته‌های [[مسیحی]] [[قرون وسطی|سده‌های میانه]] است که با شیوه جدلی محمد را به عنوان خارج از دین یا حتی [[ضدمسیح]] تصویر کرده‌است. به نوشته نصر، آثار محققان غربی مدرن که از سده ۱۸ به بعد تألیف شده‌است دسته دیگری از آثار است که رویکردی تاریخی‌تر به موضوع دارند، متأثر از مکاتب فلسفی و کلامی مدرن غرب هستند و پیامبری محمد را رد می‌کنند. این نوشته‌ها بیشتر بر جنبه‌ها و عوامل انسانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی توجه دارند نه امور دینی، اعتقادی و روحانی. تنها در اواخر سده بیستم نویسندگان غربی روش‌های علمی مدرن غربی را با یکدلی نسبت به موضوع مطالعه تلفیق کردند و به‌خصوص به واقعیت‌های دینی و روحانی درگیر در مطالعه زندگی محمد توجه کردند.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref>
تعداد اندکی از منابع نگاشته‌شده توسط غیرمسلمانان نیز موجود است که به گفتهٔ نیگوسیان وجود تاریخی محمد را تأیید کرده و برای تقویت صحت آنچه توسط مورخان مسلمان نوشته شده است، سودمندند.<ref>{{پک|Nigosian|2004|ک=Islam: Its History|ص=6|زبان=en}}</ref> دسته دیگری از منابع، نوشته‌های [[مسیحی]] [[قرون وسطی|سده‌های میانه]] است که با شیوه جدلی محمد را به عنوان خارج از دین یا حتی [[ضدمسیح]] تصویر کرده است. به نوشته نصر، آثار محققان غربی مدرن که از سده ۱۸ به بعد تألیف شده است دسته دیگری از آثار است که رویکردی تاریخی‌تر به موضوع دارند، متأثر از مکاتب فلسفی و کلامی مدرن غرب هستند و پیامبری محمد را رد می‌کنند. این نوشته‌ها بیشتر بر جنبه‌ها و عوامل انسانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی توجه دارند نه امور دینی، اعتقادی و روحانی. تنها در اواخر سده بیستم نویسندگان غربی روش‌های علمی مدرن غربی را با یکدلی نسبت به موضوع مطالعه تلفیق کردند و به‌خصوص به واقعیت‌های دینی و روحانی درگیر در مطالعه زندگی محمد توجه کردند.<ref>{{پک|Nasr|2005|ف=Muhammad|ک=Britannica|زبان=en}}</ref>


از مهم‌ترین دشواری‌ها در نوشتن زندگی‌نامه محمد، نبود منابع کافی و ابهامات پیرامون عربستان پیش از اسلام است که امکان مطالعه تطبیقی و بررسی فضایی که اسلام به آن پاسخ می‌داد را سلب می‌کند. هیچ تاریخ‌نگاری برای شرح فضای سیاسی رایج و هیچ متن مقدسی برای شرح فضای دینی و هیچ طوماری برای شرح اختلافات فرقه‌ای، در پیش از اسلام، موجود نیست. به جای آن مقادیر معتنابهی شعر وجود دارد که استفاده و بررسی صحت آن‌ها دشوار است.<ref>{{پک|Peters|1991|ک=The Quest for Historical Muhammad|ص=291–293|زبان=en}}</ref> به نوشته [[چیز رابینسون|چِیس رابینسون]] تقریباً اطلاعات معتبر تاریخی دربارهٔ تولد، کودکی و آغاز بزرگسالی محمد در دست نیست و نسل نخستین مسلمانان توجهی به زندگی محمد قبل از پیامبری نداشته‌اند و داستان‌های موجود در طی دو سده بعدی ساخته شده‌اند.<ref>{{پک|Robinson|2011|ک=The New Cambridge History of Islam|زبان=en|ص=183}}</ref> حتی به نوشته [[رسول جعفریان]] تعیین تاریخ دقیق تحولات ابتدای دوره پیامبری دشوار است زیرا وقایع به دقت ثبت نشده‌است و همچنین اشتباهات غیرعمدی و اغراض قبیله‌ای و سیاسی دخالت در نقل وقایع آن دخالت داشته‌است.<ref>{{پک|جعفریان|۱۳۸۲|ک=تاریخ سیاسی اسلام|ج=۱|ص=}}</ref>
از مهم‌ترین دشواری‌ها در نوشتن زندگی‌نامه محمد، نبود منابع کافی و ابهامات پیرامون عربستان پیش از اسلام است که امکان مطالعه تطبیقی و بررسی فضایی که اسلام به آن پاسخ می‌داد را سلب می‌کند. هیچ تاریخ‌نگاری برای شرح فضای سیاسی رایج و هیچ متن مقدسی برای شرح فضای دینی و هیچ طوماری برای شرح اختلافات فرقه‌ای، در پیش از اسلام، موجود نیست. به جای آن مقادیر معتنابهی شعر وجود دارد که استفاده و بررسی صحت آن‌ها دشوار است.<ref>{{پک|Peters|1991|ک=The Quest for Historical Muhammad|ص=291–293|زبان=en}}</ref> به نوشته [[چیز رابینسون|چِیس رابینسون]] تقریباً اطلاعات معتبر تاریخی دربارهٔ تولد، کودکی و آغاز بزرگسالی محمد در دست نیست و نسل نخستین مسلمانان توجهی به زندگی محمد قبل از پیامبری نداشته‌اند و داستان‌های موجود در طی دو سده بعدی ساخته شده‌اند.<ref>{{پک|Robinson|2011|ک=The New Cambridge History of Islam|زبان=en|ص=183}}</ref> حتی به نوشته [[رسول جعفریان]] تعیین تاریخ دقیق تحولات ابتدای دوره پیامبری دشوار است زیرا وقایع به دقت ثبت نشده است و همچنین اشتباهات غیرعمدی و اغراض قبیله‌ای و سیاسی دخالت در نقل وقایع آن دخالت داشته است.<ref>{{پک|جعفریان|۱۳۸۲|ک=تاریخ سیاسی اسلام|ج=۱|ص=}}</ref>
==پانویس==
===یادداشت‌ها===
{{پانویس|گروه=یادداشت|اندازه=کوچک|۲}}


===ارجاعات===
== پانویس ==
=== یادداشت‌ها ===
{{پانویس|گروه=یادداشت|اندازه=کوچک|۲}}
 
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}


===منابع===
=== منابع ===
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=پاکتچی|نام=احمد|مقاله=اسلام|دانشنامه=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/12293/11/300/عربستان}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=پاکتچی|نام=احمد|مقاله=اسلام|دانشنامه=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/12293/11/300/عربستان}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=جعفریان|نام=رسول|پیوند نویسنده=رسول جعفریان|عنوان=تاریخ سیاسی اسلام|جلد=یکم|عنوان جلد=سیرهٔ رسول خدا|سال=۱۳۸۲|ناشر=دلیل ما|مکان=قم|شابک=964-7528-42-6}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=جعفریان|نام=رسول|پیوند نویسنده=رسول جعفریان|عنوان=تاریخ سیاسی اسلام|جلد=یکم|عنوان جلد=سیرهٔ رسول خدا|سال=۱۳۸۲|ناشر=دلیل ما|مکان=قم|شابک=964-7528-42-6}}
خط ۲۴: خط ۲۵:
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Nasr|نام=Seyyed Hossein|مدخل=Muhammad|دانشنامه=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britanica]]|پیوند مدخل=http://www.britannica.com:80/biography/Muhammad|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160329151530/http://www.britannica.com:80/biography/Muhammad|تاریخ بایگانی=29 March 2016|سال=2005|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Nasr|نام=Seyyed Hossein|مدخل=Muhammad|دانشنامه=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britanica]]|پیوند مدخل=http://www.britannica.com:80/biography/Muhammad|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160329151530/http://www.britannica.com:80/biography/Muhammad|تاریخ بایگانی=29 March 2016|سال=2005|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Faizer|مکان=New York|ناشر=Thomson Gale|سال=۲۰۰۳|دانشنامه=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|نام=Rizwi|نام ویراستار۱=Richard C.|نام خانوادگی ویراستار۱=Martin|مقاله=MUHAMMAD|entry-url-access=subscription|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Faizer|مکان=New York|ناشر=Thomson Gale|سال=۲۰۰۳|دانشنامه=Encyclopedia of Islam & the Muslim World|نام=Rizwi|نام ویراستار۱=Richard C.|نام خانوادگی ویراستار۱=Martin|مقاله=MUHAMMAD|entry-url-access=subscription|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام=Frants|نام خانوادگی=Buhl|نام خانوادگی۲=Welch|نام۲=Alford T.|پیوند نویسنده=فرانس بوهل|پیوند نویسنده۲=آلفورد ولش|مقاله=Muḥammad|سال=1993|دانشنامه=[[دانشنامه اسلام|Encyclopaedia of Islam]]|ویرایش=2nd|جلد=7|ناشر=[[انتشارات بریل|E. J. Brill]]|مکان=Leiden|شابک=9004094199|زبان=en|پیوند مقاله=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/muhammad-COM_0780}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام=Frants|نام خانوادگی=Buhl|نام خانوادگی۲=Welch|نام۲=Alford T.|پیوند نویسنده=فرانس بوهل|پیوند نویسنده۲=آلفورد ولش|مقاله=Muḥammad|سال=1993|دانشنامه=[[دانشنامه اسلام|Encyclopaedia of Islam]]|ویرایش=2nd|جلد=7|ناشر=[[انتشارات بریل|E. J. Brill]]|مکان=Leiden|شابک=9004094199|زبان=en|پیوند مقاله=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/muhammad-COM_0780}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Nigosian|نام=S. A.|عنوان=Islam: Its History, Teaching, and Practices|سال=2004|ناشر=Indiana University Press|شابک=0-253-21627-3|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Nigosian|نام=S. A.|عنوان=Islam: Its History, Teaching, and Practices|سال=2004|ناشر=Indiana University Press|شابک=0-253-21627-3|زبان=en}}
خط ۳۴: خط ۳۴:
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Donner|نام=Fred|عنوان=Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing|سال=1998|ناشر=Darwin Press|شابک=0-87850-127-4|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Donner|نام=Fred|عنوان=Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing|سال=1998|ناشر=Darwin Press|شابک=0-87850-127-4|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Lewis|نام=Bernard|عنوان=The Arabs in History|سال=1993|ناشر=Oxford University Press|شابک=0-19-280310-7|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Lewis|نام=Bernard|عنوان=The Arabs in History|سال=1993|ناشر=Oxford University Press|شابک=0-19-280310-7|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Sayeed|نام=Asma|دانشنامه=Encyclopædia Britannica|مقاله=Ḥadīth|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/251132/Hadith|تاریخ بازبینی=July 27, 2010|سال=2010|زبان=en}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Sayeed|نام=Asma|دانشنامه=Encyclopædia Britannica|مقاله=Ḥadīth|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/251132/Hadith|تاریخ بازبینی=July 27, 2010|سال=2010|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Robinson|نام=Chase F.|پیوند نویسنده=چیز رابینسون|عنوان=The New Cambridge History of Islam, Volume 1|جلد=1|سال=2011|ناشر=Cambridge University Press|شابک=9780521515368|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Robinson|نام=Chase F.|پیوند نویسنده=چیز رابینسون|عنوان=The New Cambridge History of Islam, Volume 1|جلد=1|سال=2011|ناشر=Cambridge University Press|شابک=9780521515368|زبان=en}}
{{محمد}}
{{محمد}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}
[[رده:کتاب‌شناسی اسلام]]
[[رده:کتاب‌شناسی اهل سنت]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعه]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعه]]
[[رده:کتاب‌شناسی اهل سنت]]
[[رده:کتاب‌شناسی مسلمانان]]
[[رده:محمد]]
[[رده:محمد]]
[[رده:کتاب‌شناسی مسلمانان]]
[[رده:میراث بر پایه فرد]]
[[رده:کتاب‌شناسی اسلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۹

مسجد النبی، شهر مدینه. آرامگاه منسوب به محمد در آن واقع شده است. (نقاشی متعلق به قرن نوزدهم م)

کتابشناسی محمد، شامل آثاری است که در موضوع محمد، پیامبر اسلام نوشته شده باشند. بیشتر این آثار در زمینه تاریخ زندگانی محمد نوشته شده‌اند. تاریخ محمد، عموماً از قرآن استنباط می‌شود. پس از آن تاریخ او در سیره‌ها به صورت شفاهی و سپس کتبی گزارش شده است. هرچند کمتر مورد اعتبار قرار گرفته‌اند اما عموم مسلمانان فهم خود از تاریخ محمد را از دو روش قرآن و سنت (احادیث) کسب کرده‌اند.

منابع دست اول

محمد
Muhammad
سیره نبوی
اقدامات
معجزات
جانشینی محمد
ستایش
دیدگاه
مرتبط

منابع دست اول شناخت زندگانی محمد عبارت است از قرآن، گفته‌های محمد در قالب حدیث و آنچه از کردار وی به صورت سنت ثبت شده است. همچنین زندگی‌نامه‌هایی تحت عنوان سیره نبوی در سده‌های دوم و سوم هجری (۸ و ۹ میلادی) نگاشته شده است.[۱] قرآن نسبت به کتب تاریخی مسلمانان، اطلاعات کمتری از محمد را منعکس کرده است و تنها چهار مرتبه از او یاد کرده است. در قرآن اطلاعات دقیقی از محل تولد، مرگ، همسران و فرزندان محمد گزارش نشده است،[۲] اما با این وجود، قابل‌اطمینان‌ترین منبع برای بازسازی زندگی محمد، قرآن عنوان شده است.[۳] قرآن اشاراتی اندک[۴][۵] و غیر منسجم[۶] دربارهٔ زندگی محمد دارد، اما در مواجهه با رخدادهای تاریخی متغیر روزگار محمد، تصویری باثبات و صریح از او به دست داده و دربرگیرندهٔ اطلاعات نهان فراوانی از زندگانی محمد است.[۷] مصحف عثمان، قرآنی که هم‌اکنون در دسترس است، عموماً در محافل آکادمیک به عنوان همان کلام خارج‌شده از زبان محمد، در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا تلاش‌ها برای یافتن آنچه متن دست‌نخورده و اولیهٔ قرآن، متنی که تفاوتی پراهمیت نسبت به متن امروزی قرآن داشته‌باشد، ناموفق بوده است.[۸]

برای کشف و فهم تاریخی رویدادهای زندگی محمد، در درجهٔ دوم، آثار تاریخی مورخان در قرن سوم و چهارم هجری در دنیای اسلام است[۹] که شامل زندگی‌نامه‌های سنتی نوشته‌شده توسط مسلمانان و گفتارهای منسوب به اوست.[۱۰] تاریخ زندگانی محمد، عموماً از جانب منابع اولیه اسلامی گزارش شده است. این منابع در ابتدا منابعی شفاهی بودند که کمی بعد، به صورت مکتوب درآمدند.[۱۱][۱۲] به گزارش نصر، دربارهٔ زندگانی محمد، گزارش‌های فراوان و روشنی در متون تاریخی آمده است، ولی مانند هر شخصیت تاریخی پیش از دنیای مدرن، تمام جزئیات زندگی او مشخص نیست. از این‌روی که محمد از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ است، زندگانی، اعمال و افکار او طی قرن‌ها بین موافقان و مخالفانش مورد بحث بوده است و این سبب شده تا نگاشتن یک زندگی‌نامهٔ صریح از او دشوار باشد. برای این منظور هم فهم اسلامی از وی به عنوان یک پیامبر و هم فهم دانشمندان غربی بر مبنای فلسفه‌های مدرن باید در نظر گرفته شود.[۱۳] قدیمی‌ترین زندگی‌نامه از محمد، نوشتهٔ ابن اسحاق با عنوان «زندگی رسول خدا» — نوشته‌شده در ۱۲۰ تا ۱۳۰ سال پس از درگذشت محمد — است که متن اصلی آن از بین رفته است،[۱۴][۱۵] ولی بخش‌هایی از آن در آثار نوشته‌شده توسط تاریخ‌نگاران بعدی همانند ابن هشام و طبری برجای مانده است.[۱۶][۱۷] بسیاری، گرچه نه همهٔ محققان، درستی و صحت این زندگی‌نامه‌های قدیمی را پذیرفته‌اند، با این وجود میزان صحت آن‌ها قابل تعیین نیست.[۱۸] همچنین گزارش‌های سیره‌نویس‌ها، در بیان تاریخ محمد در پیش از بعثت، بسیار کمتر از تاریخ او پس از بعثت است.[۱۹] به نوشته برنارد لوئیس در درجهٔ آخر اهمیت، مجموعهٔ احادیث — شامل گزارش‌هایی از گفتارها و رفتارهای محمد — هستند که چندین قرن پس از درگذشت محمد نگاشته شده است و اکنون در دسترس‌اند[۲۰] که می‌توان به آن‌ها به عنوان آنچه که در حافظهٔ طولانی‌مدت جامعهٔ مسلمانان با انگیزهٔ تقلید و پیروی از محمد باقی مانده است، نگریست.[۲۱]

منابع غیر اسلامی

تعداد اندکی از منابع نگاشته‌شده توسط غیرمسلمانان نیز موجود است که به گفتهٔ نیگوسیان وجود تاریخی محمد را تأیید کرده و برای تقویت صحت آنچه توسط مورخان مسلمان نوشته شده است، سودمندند.[۲۲] دسته دیگری از منابع، نوشته‌های مسیحی سده‌های میانه است که با شیوه جدلی محمد را به عنوان خارج از دین یا حتی ضدمسیح تصویر کرده است. به نوشته نصر، آثار محققان غربی مدرن که از سده ۱۸ به بعد تألیف شده است دسته دیگری از آثار است که رویکردی تاریخی‌تر به موضوع دارند، متأثر از مکاتب فلسفی و کلامی مدرن غرب هستند و پیامبری محمد را رد می‌کنند. این نوشته‌ها بیشتر بر جنبه‌ها و عوامل انسانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی توجه دارند نه امور دینی، اعتقادی و روحانی. تنها در اواخر سده بیستم نویسندگان غربی روش‌های علمی مدرن غربی را با یکدلی نسبت به موضوع مطالعه تلفیق کردند و به‌خصوص به واقعیت‌های دینی و روحانی درگیر در مطالعه زندگی محمد توجه کردند.[۲۳]

از مهم‌ترین دشواری‌ها در نوشتن زندگی‌نامه محمد، نبود منابع کافی و ابهامات پیرامون عربستان پیش از اسلام است که امکان مطالعه تطبیقی و بررسی فضایی که اسلام به آن پاسخ می‌داد را سلب می‌کند. هیچ تاریخ‌نگاری برای شرح فضای سیاسی رایج و هیچ متن مقدسی برای شرح فضای دینی و هیچ طوماری برای شرح اختلافات فرقه‌ای، در پیش از اسلام، موجود نیست. به جای آن مقادیر معتنابهی شعر وجود دارد که استفاده و بررسی صحت آن‌ها دشوار است.[۲۴] به نوشته چِیس رابینسون تقریباً اطلاعات معتبر تاریخی دربارهٔ تولد، کودکی و آغاز بزرگسالی محمد در دست نیست و نسل نخستین مسلمانان توجهی به زندگی محمد قبل از پیامبری نداشته‌اند و داستان‌های موجود در طی دو سده بعدی ساخته شده‌اند.[۲۵] حتی به نوشته رسول جعفریان تعیین تاریخ دقیق تحولات ابتدای دوره پیامبری دشوار است زیرا وقایع به دقت ثبت نشده است و همچنین اشتباهات غیرعمدی و اغراض قبیله‌ای و سیاسی دخالت در نقل وقایع آن دخالت داشته است.[۲۶]

پانویس

یادداشت‌ها

ارجاعات

  1. ↑ Nasr, “Muhammad”, Britannica.
  2. ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
  3. ↑ Buhl and Welch, “Muḥammad”, Encyclopaedia of Islam.
  4. ↑ Nigosian, Islam: Its History, 6.
  5. ↑ Anthony, Muhammad and the empires of faith, 25.
  6. ↑ Zeitlin, The historical Muhammad, 1–2.
  7. ↑ Buhl and Welch, “Muḥammad”, Encyclopaedia of Islam.
  8. ↑ Peters, The Quest for Historical Muhammad, 291–315.
  9. ↑ Watt, Muhammad at Mecca, 14.
  10. ↑ Reeves, Muhammad in Europe, 6–7.
  11. ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
  12. ↑ Anthony, Muhammad and the empires of faith, 129.
  13. ↑ Nasr, “Muhammad”, Britannica.
  14. ↑ Zeitlin, The historical Muhammad, 1–2.
  15. ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
  16. ↑ Nigosian, Islam: Its History, 6.
  17. ↑ Donner, Narratives of Islamic Origins, 132.
  18. ↑ Nigosian, Islam: Its History, 6.
  19. ↑ پاکتچی، «اسلام»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  20. ↑ Lewis, The Arabs in History, 33–34.
  21. ↑ Sayeed, “Hadith”, Encyclopedia Britannica.
  22. ↑ Nigosian, Islam: Its History, 6.
  23. ↑ Nasr, “Muhammad”, Britannica.
  24. ↑ Peters, The Quest for Historical Muhammad, 291–293.
  25. ↑ Robinson, The New Cambridge History of Islam, 183.
  26. ↑ جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام، ۱.

منابع

  • پاکتچی، احمد (۱۳۸۸). «اسلام». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  • جعفریان، رسول (۱۳۸۲). تاریخ سیاسی اسلام. ج. یکم. قم: دلیل ما. شابک ۹۶۴-۷۵۲۸-۴۲-۶.
  • Nasr, Seyyed Hossein (2012). "ʿAlī". Encyclopædia Britanica (به انگلیسی). Retrieved 22 January 2019.
  • Nasr, Seyyed Hossein (2005). "Muhammad". Encyclopædia Britanica (به انگلیسی). Archived from the original on 29 March 2016.
  • Faizer, Rizwi (2003). "MUHAMMAD". In Martin, Richard C. (ed.). Encyclopedia of Islam & the Muslim World (به انگلیسی). New York: Thomson Gale. {{cite encyclopedia}}: |entry-url-access= requires |entry-url= (help)
  • Buhl, Frants; Welch, Alford T. (1993). "Muḥammad". Encyclopaedia of Islam (به انگلیسی). Vol. 7 (2nd ed.). Leiden: E. J. Brill.
  • Nigosian, S. A. (2004). Islam: Its History, Teaching, and Practices (به انگلیسی). Indiana University Press.
  • Anthony, Sean W (2020). Muhammad and the empires of faith (به انگلیسی). Oakland: University of California Press.
  • Zeitlin, Irving M (2007). The historical Muhammad (به انگلیسی). Polity.
  • Peters, Francis Edward (1991). The Quest for Historical Muhammad (به انگلیسی). International Journal of Middle East Studies.
  • Watt, William Montgomery (1953). Muhammad at Mecca (به انگلیسی). Oxford University Press.
  • Reeves, Minou (2003). Muhammad in Europe: A Thousand Years of Western Myth-Making (به انگلیسی). NYU Press.
  • Donner, Fred (1998). Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing (به انگلیسی). Darwin Press.
  • Lewis, Bernard (1993). The Arabs in History (به انگلیسی). Oxford University Press.
  • Sayeed, Asma (2010). "Ḥadīth". Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Retrieved July 27, 2010.
  • Robinson, Chase F. (2011). The New Cambridge History of Islam, Volume 1 (به انگلیسی). Vol. 1. Cambridge University Press.
برگرفته از «https://www.islamical.org/w/index.php?title=کتاب‌شناسی_محمد&oldid=85657»