انسان کامل: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
(− 6 رده، + 3 رده، ± 2 رده (هات‌کت)، ابرابزار) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
=== ارجاعات === | === ارجاعات === | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۴: | ||
* {{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = مایل هروی | نام = نجیب | پیوند نویسنده = نجیب مایل هروی | ویراستار = [[سید محمد کاظم موسوی بجنوردی|سید محمدکاظم موسوی بجنوردی]] | مقاله = انسان کامل | دانشنامه = [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] | جلد = دهم | عنوان جلد = البیری–باباطاهر | سال = ۱۳۸۰ | ناشر = [[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] | مکان = تهران | شابک = 964-7025-05-X}} | * {{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = مایل هروی | نام = نجیب | پیوند نویسنده = نجیب مایل هروی | ویراستار = [[سید محمد کاظم موسوی بجنوردی|سید محمدکاظم موسوی بجنوردی]] | مقاله = انسان کامل | دانشنامه = [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] | جلد = دهم | عنوان جلد = البیری–باباطاهر | سال = ۱۳۸۰ | ناشر = [[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] | مکان = تهران | شابک = 964-7025-05-X}} | ||
[[رده:اصطلاحات اسلامی]] | [[رده:اصطلاحات اسلامی]] | ||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات عرفانی]] | ||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات فلسفی]] | ||
[[رده: | [[رده:باورها، سنت‌ها و جنبش‌های دینی]] | ||
[[رده: | [[رده:عقاید اسلامی]] | ||
[[رده: | [[رده:نظریه‌های فلسفی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۴:۲۱
انسان کامل یک آرمان است که رسیدن به آن به عنوان هدفی برای انسان در نظر گرفته شده است. انسان کامل مضمونی است که در دیدگاه‌های فلسفی، عرفانی و تصوفی از اهمیت برخوردار است.
معنای اصطلاحی
گستردگی نظریات مختلف در این‌باره مانع از تعریفی جامع برای انسان کامل شده است.[۱] در همه فرهنگ‌ها، آیین‌ها، مذهب‌ها و مکتب‌های فکری و فلسفی بحث انسان کامل وجود دارد. بودا، کنفوسیوس، عیسی، محمد، زرتشت، افلاطون، نیچه و مارکس و متصوفه و عرفاً همگی از انسان کامل سخن گفته‌اند.[۲] انسان کامل، در عرفان اسلامی، آینه تمام نما و مظهر ذات و صفات الهی است.[۳] از دیدگاه ادیان ابراهیمی قابلیت خدای گونه شدن در انسان وجود دارد.[۴]
پیشینه
مفهوم انسان کامل دارای سرچشمه‌ای اسلامی است. اما باید شباهت آن با نظام گنوسی را مورد توجه قرار داد. مفاهیم انسان نخستین در آیین مزدکی، انسان قدیم در اندیشهٔ اهل قباله و انسان قدیم یا انسان ازلی در آیین مانوی نمونه‌هایی از شکل‌های دیگر این مفهوم هستند. انسان نخستین در عرفان ایرانی به انسان کامل در عرفان اسلامی شبیه است. به‌باور شدر پیشینهٔ انسان کامل ریشه در عرفان ایرانی دارد. آیین مانی با عنوان «باشندهٔ ازلی» از انسان نخستین نام برده که در جایگاه انسان کامل پنداشته می‌شود. تور آندره معتقد است که تکوین اندیشهٔ انسان کامل در اسلام با موضوع امامت در شیعه ارتباط دارد. برخی پژوهشگران معاصر مانند ماسینیون اعتقاد دارند که مفهوم انسان کامل در عرفان اسلامی دارای ریشه‌ای سامی است که با موضوعاتی مانند امامت و مهدویت ارتباط دارد. در قرآن و متون سده‌های اولیه اسلام عبارت انسان کامل وجود ندارد. اما ریشه‌های این مفهوم در قرآن و تفاسیر و برخی احادیث قدسی دیده می‌شود. محیی‌الدین بن عربی نخستین کسی است که عبارت انسان کامل را به‌صورت مکتوب در اواخر سدهٔ ششم هجری قمری استفاده کرده، هرچند پیش از او نیز در برخی دیگر از آثار اسلامی به‌چشم می‌خورد.[۵]
پانویس
ارجاعات
- ↑ مایل هروی، «انسان کامل»، دائرةالمعارف اسلامی، ۱۰: ۳۷۳–۳۷۴.
- ↑ علی نقی امیری. «کمال انسان و انسان کامل». پرتال جامع علوم انسانی.
- ↑ محمد خدادادی، آینه روی دوست: انسان کامل در عرفان نظری و ادبیات عرفانی، انتشارات اطلاعات، 1397.
- ↑ محمدکاظم شاکر، فاطمه سادات موسوی (زمستان ۱۳۸۹). «قرائتی بین ادیانی از انسان کامل با رویکرد عرفانی». نشریه: الهیات تطبیقی زمستان ۱۳۸۹, دوره ۱, شماره ۴; از صفحه ۱۹ تا صفحهٔ ۳۸.[پیوند مرده]
- ↑ مایل هروی، «انسان کامل»، دائرةالمعارف اسلامی، ۱۰: ۳۷۳–۳۷۴.
منابع
- مایل هروی، نجیب (۱۳۸۰). «انسان کامل». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. دهم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۶۴-۷۰۲۵-۰۵-X.