آسیه

زنان مقدس آسیه
آسِیَة
نام بومی	آسِیَة
همسر(ها)	فرعون
فرزندان	موسی (فرزند خوانده)
والدین	مزاحم (پدر)

آسیه بنت مزاحم همسر فرعون و از زنان برجسته تاریخ بود که نام او در قرآن به صراحت نیامده و تنها از او با عنوان «امرأة فرعون» یاد شده است. در دین اسلام، از زنان برگزیده عالم و اهل بهشت محسوب می‌شود.

نام و نسب

آسیه از زنان بنی اسرائیل و همسر رامسس دوم فرعون زمان موسی بود که به پیامبری موسی ایمان آورد ولی ایمان خود را از همسرش پنهان می‌داشت. نام پدرش در برخی منابع، «مزاحم‌ بن عبید بن ریّان بن ولید قبطى» آمده است. در منابع درباره اینکه او قبطی بوده یا از بنی اسرائيل گزارش‌های مختلفی وجود دارد. در مجمع البیان طبرسی، او از زنان بنی اسرائیل و نسل پیامبران گزارش شده است؛ در حالیکه گروهی دیگر او را از قبطیان دانسته اند.

سرگذشت

بر اساس نقلی از تاریخ طبری، آسیه ابتدا همسر «قابوس‌ بن مصعب‌ بن معاویه» بوده است و در زمان پیامبری موسی، پس از درگذشت قابوس، با برادر او «ولید» ازدواج می‌کند. طبق این گزارش فرعونِ زمان کودکی موسی با فرعونی که غرق شد، تفاوت خواهد داشت. اگرچه بر اساس گزارش قرآن، فرعون غرق شده در نیل، همان فرعون زمان کودکى موسى است. یکی از وقایع مهم زندگی آسیه، نقش او در نجات موسی از رود نیل است. بر اساس آیات قرآن، مادر موسی از ترس کشته شدن فرزندش، او را به رودخانه نیل سپرد تا اینکه آب صندوق حامل موسی را به قصر فرعون برد. زمانیکه موسی را از آب گرفتند و به نزد فرعون آوردند؛ آسیه حاضر بود و فرعون را از کشتن موسی منصرف کرد. همچنین او به فرعون پیشنهاد داد که موسی را به فرزندی خود قبول کنند. بدین ترتیب موسی در قصر فرعون باقی ماند و چون به پیامبری رسید، یکی از کسانی که به او گروید؛‌ همسر فرعون بود. آسیه ایمان خود را از همسرش مخفی می‌کرد. سرانجام در اثر پيشامدی که فرعون از ایمان او آگاه شد، از وی خواست تا از پرستش خدا و ایمان به موسی دست بردارد؛ اما آسیه نپذیرفت. فرعون نیز دستور داد که او را شکنجه کنند و آسیه در زیر شکنجه‌ها درگذشت.

آسیه در قرآن و روایات

در دو جای قرآن، از آسیه با عنوان «زن فرعون» ذکر شده و او را از زنان بهشتی و نمونه ایمان برای مومنان معرفی کرده است. قرآن در آیه ۹ سوره قصص، داستان کودکی موسی و نقش همسر فرعون در نجات او را بیان می‌کند. در آیه دیگری از سوره تحریم، از آسیه به نیکی یاد می‌شود و او را مَثَل و الگوی اهل ایمان می‌داند. در این آیات، خداوند پس از نام بردن از زنان نوح و لوط و سرزنش آنان به خاطر سرپیچی از همسرانشان و عدم ایمان،‌ آسیه را مثال می‌زند. همسر فرعون در اینجا، به دلیل ایمان و پرهیزکاریش با اینکه در محیطی کفرآلود زندگی می‌کرده است، مورد ستایش قرار می‌گیرد.

در روایتی از پیامبر اسلام، آسيه در كنار فاطمه، خديجه و مریم از بهترين زنان بهشت شمرده شده است. بر اساس حدیث دیگری، در دوران پيش از اسلام، سه نفر هرگز کافر نشدند؛ مؤمن آل فرعون، علی بن ابی‌طالب و آسيه همسر فرعون.

پانویس

منابع

• دشتی، سید محمود (۱۳۹۵). «آسیه». دایرة المعارف قرآن کریم. قم: بوستان کتاب.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
• مولوی، محمدعلی (۱۳۸۸). «آسیه». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.