احمد بن موسی

احمد ابن موسی
متولد	مدینه
وفات	۲۰۲ (قمری)
مدفن	حرم شاهچراغ، شیراز، ایران
محل زندگی	مدینه
دیگر نام‌ها	احمد ابن موسی، شاهچراغ
همسر(ها)	حوران بنت اسحاق بن جعفر (عموزاده)
فرزندان	محمد، جعفر
والدین	موسی کاظم (پدر) ام‌احمد (مادر)
خویشاوندان	علی بن موسی الرضا (برادر) فاطمه معصومه (خواهر)
خانواده	بنی‌هاشم

احمد بن موسی کاظم، مشهور به شاه‌چراغ یکی از فرزندان موسی کاظم و یکی از شخصیت‌های مورد احترام نزد شیعیان دوازده‌امامی است. به همین جهت بعد از درگذشت پدر او، گروهی موسوم به فرقه احمدیه، به امامت او باور پیدا کردند که پس از درگذشت او، از این عقیده برگشتند.

تبار

پدربزرگ احمد بن موسی، ابوعبدالله جعفر بن محمد صادق (۱۷ ربیع‌الاول ۸۳–۲۵ شوال ۱۴۸) است که به رئیس مذهب جعفری شناخته می‌شود. پدر وی، موسی بن جعفر (۲۰ ذی الحجه ۱۲۸ – ۲۵ رجب ۱۸۳ ه‍.ق) ملقب به موسی کاظم و امام هفتم شیعیان امامیه است. مادر او اُمّ‌احمد نام داشت که موسی کاظم به او اعتماد بسیاری داشت.

زندگی

احمد بن موسی کاظم، مشهور به شاه‌چراغ یکی از فرزندان موسی کاظم و یکی از شخصیت‌های مورد احترام نزد شیعیان دوازده‌امامی است. موسی کاظم در زمان حیاتش، باغ خود موسوم به یسره را به وی بخشید. گفته‌اند که احمد بن موسی بندگان بسیاری را آزاد کرده بود. او جایگاه ویژه‌ای نزد شیعیان مدینه داشت و تا جایی که پس از درگذشت موسی کاظم، شیعیان برای بیعت با او، اقدام کردند ولی وی، آنان را به امامت برادرش علی بن موسی رهنمود کرد. او پس از عزیمت برادرش علی بن موسی الرضا برای پذیرش ولایتعهدی مأمون به مرو، خود نیز قصد مرو کرد. او وقتی به محله خان زنیان، هشت فرسخی شیراز، رسید، عده‌ای از شیعیان به او پیوستند و چون جمعیت آنان بسیار بود، حاکم شیراز، لشکری را به مقابله با آنان فرستاد. قتلغ خان، استاندار مأمون بر شیراز، خود نیز به نزد آنان رفت و به آنان خبر درگذشت علی بن موسی الرضا در مرو را داد. همراهان احمد بن موسی با شنیدن این خبر از گرد او پراکنده شدند و خود احمد نیز به شیراز وارد شد.

درگذشت و مدفن

گفته شده که او مدتی را در شیراز مخفیانه زندگی کرد و سرآخر در خفا درگذشت. به گزارش امین در فرهنگ‌نامه فرقه‌های اسلامی، چون خبر درگذشت علی بن موسی الرضا به برادرش احمد رسید، وی در شیراز حاضر بود و قصد خراسان کرد که توسط حاکم شیراز از سفر منع شد و پس از درگیری میان او حاکم شیراز، ابتدا نزدیکانش و پس از آن خود او به قتل رسید.

سالها قبر او مخفی بود تا در زمان اتابک سعد زنگی، یکی از وزرای او به نام مقرب‌الدین مسعود بن بدرالدین، جسد سالمی را یافت که به وی منسوب بود. به دستور سعد بر مزار او، بنایی ساخته شد. این مزار امروزه به نام حرم شاهچراغ مشهور است.

فرقه احمدیه

برخی منابع از فرقه احمدیه یاد کردند که به پیروان احمد بن موسی اشاره دارد. گفته شده که پیروان او، به امامت وی باور داشتند و پس از درگذشت او، این فرقه از بین رفت.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ام‌احمد». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «احمد بن موسی». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «احمدیه». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
• الامین، شریف یحیی (۱۳۸۷). فرهنگ‌نامه فرقه‌های اسلامی. ترجمهٔ موحدی، محمدرضا. تهران: باز. شابک ۹۶۴-۹۹۷۸۰-۱-۵.نگهداری یادکرد:خطاهای شابک چشم‌پوشی‌شده (رده)
• جعفریان، رسول (۱۳۸۱). حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام. یازدهم. قم: انصاریان.
• Gleave, Robert (2008). JAʿFAR AL-ṢĀDEQ i. Life (به انگلیسی). Encyclopaedia Iranica.
• Jaffer, Masuma (2003). Lady Fatima Masuma (a) of Qum (به انگلیسی). Qum: Jami‘at al-Zahra.