ابن‌مسکویه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوعلی مسکویه''' یا به نقلی '''ابوعلی مشکویه'''، با نام کامل '''احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه''' از نویسندگان [[مسلمان]] سده پنجم ه.ق است. | |||
'''احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه''' که به گزارش برخی منابع '''مشکویه''' نیز گزارش شده است، از پزشکان معروف در دربار [[معزالدوله دیلمی]] بود. او مکنی به ابوعلی و معروف به '''ابن‌مسکویه''' بود. وی را متوفی در سال ۴۲۱ هجری گزارش کرده‌اند. او پس از درگذشت معزالدوله، به دربار ابن‌عمید و پسرش ابوالفتح ذوالکفایتین وزیر [[رکن‌الدوله بویهی]] وارد شد. ابن‌مسکویه معاصر [[ابوعلی سینا]] بود. مذهب او از حیث تشیع و [[سنی|تسنن]] نامعلوم است. میرداماد به [[شیعه|تشیع]] او معتقد بوده و قبرش را در [[اصفهان]] گزارش و زیارت می‌کرده است. از جمله آثار او که در رشته ریاضیات و طبیعیات و الهیات و دیگر فنون نوشته شده‌اند عبارتند از: ''الفوز الاکبر''، ''الفوز الاصغر''، ''جاویدان خرد'' و ''الطهارة فی علم الاخلاق''.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابن مسکویه}}</ref> | '''احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه''' که به گزارش برخی منابع '''مشکویه''' نیز گزارش شده است، از پزشکان معروف در دربار [[معزالدوله دیلمی]] بود. او مکنی به ابوعلی و معروف به '''ابن‌مسکویه''' بود. وی را متوفی در سال ۴۲۱ هجری گزارش کرده‌اند. او پس از درگذشت معزالدوله، به دربار ابن‌عمید و پسرش ابوالفتح ذوالکفایتین وزیر [[رکن‌الدوله بویهی]] وارد شد. ابن‌مسکویه معاصر [[ابوعلی سینا]] بود. مذهب او از حیث تشیع و [[سنی|تسنن]] نامعلوم است. میرداماد به [[شیعه|تشیع]] او معتقد بوده و قبرش را در [[اصفهان]] گزارش و زیارت می‌کرده است. از جمله آثار او که در رشته ریاضیات و طبیعیات و الهیات و دیگر فنون نوشته شده‌اند عبارتند از: ''الفوز الاکبر''، ''الفوز الاصغر''، ''جاویدان خرد'' و ''الطهارة فی علم الاخلاق''.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابن مسکویه}}</ref> | ||
== نام و نسب == | |||
ابوعلی مسکویه یا به نقلی ابوعلی مشکویه، با نام کامل احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه در منابع از او یاد شده است. جد او یعقوب، خازن [[ری]] بود.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوعلی مسکویه}}</ref> | |||
== سرگذشت == | |||
ابوعلی مسکویه از نزدیکان [[ابومحمد مهلبی]]، وزیر [[معزالدوله دیلمی]]، و خازن کتب او بود و پس از او نزد [[ابن‌العمید]] و پسرش [[ابوالفتح ذوالکفایتین]]، وزیر [[رکن‌الدوله بویهی]]، از خواص به شمار می‌رفت. پس از کشته‌شدن ابوالفتح، او به خدمت [[عضدالدوله دیلمی|عضدالدوله]] درآمد و و سمت منادمت و خازنی او را یافت. در خصوص [[دین]] و [[مذهب]] او گفته شده است که وی در ابتدا [[مجوسی]] بود و سپس [[مسلمان]] شد.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوعلی مسکویه}}</ref> | |||
قفطی گزارش کرده‌است که ابوعلی تا سال ۴۲۰ ه.ق حیات داشت و [[حاجی خلیفه]] و نیز [[یحیی بن منده]]، به نقل از [[یاقوت حموی|یاقوت]]، درگذشت او را در سال ۴۲۱ ه.ق نوشته‌اند. برخی گفته‌اند که قبر ابوعلی در [[اصفهان]] و در محله خواجو است.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوعلی مسکویه}}</ref> | |||
از جمله آثار منسوب کتاب ''تجارب الامم و تعاقب الهمم'' است که در موضوع تاریخ است و حوادث تا پیش از سال ۳۷۲ ه.ق را گزارش کرده‌است. گفته شده است که این کتاب، از نفیس‌ترین کتب تاریخی است. دیگر کتاب او ''تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق'' است که در علم اخلاق می‌باشد. این اثر توسط خواجه نصیرالدین طوسی ترجمه و تلخیص شده است و نام ''اخلاق ناصری'' گرفته است. دیگر کتاب او، ''جاویدان خرد'' است که بر اسلوب جاویدان خرد هوشنگ تألیف شده است. کتاب ''آداب العرب و الفرس''، ''ترتیب السعادة'' یا ''ترتیب العادات''، ''کتاب السیاسة''، ''ندیم الفرید'' یا ''انس الفرید''، ''الفوز الاکبر''، ''الفوز الاصغر''، ''کتاب الجامع''، ''مختار الاشعار''، ''مجموعهٔ الخواطر''، ''المستوفی'' و ''کتاب السیر'' از جمله دیگر آثار اوست.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوعلی مسکویه}}</ref> | |||
== جایگاه علمی == | |||
ابن ابی اصیبعه او را به فضل در علم و حکمت و طب ستوده است. او را یکی از شاگردان و هم‌درسان [[ابن‌سینا|ابوعلی سینا]] گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ابوعلی مسکویه}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۷: | خط ۲۲: | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابن مسکویه|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابن مسکویه|دانشنامه=[[دایرةالمعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابوعلی مسکویه|دانشنامه=[[دایره‌المعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایره‌المعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
{{فلسفه اسلامی}} | |||
{{تاریخ فلسفه و حکمت ایران}} | |||
{{تاریخ‌نگاران دوره اسلامی}} | |||
{{کیمیاگری و شیمی اسلامی}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=بله|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | {{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=بله|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | ||
| خط ۱۴: | خط ۳۴: | ||
[[رده:درگذشتگان ۴۲۱ (قمری)]] | [[رده:درگذشتگان ۴۲۱ (قمری)]] | ||
[[رده:مدفونان در اصفهان]] | [[رده:مدفونان در اصفهان]] | ||
[[رده:اسلام‌شناسان]] | |||
[[رده:اهالی ایران در سده ۱۰ (میلادی)]] | |||
[[رده:اهالی ایران در سده ۱۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:اهالی ری]] | |||
[[رده:ایرانیان قرون وسطی]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران اهل ایران]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران سده ۱۰ (میلادی)]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران سده ۱۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:تاریخ‌نگاران مسلمان]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۰۳۰ (میلادی)]] | |||
[[رده:روحانیان شیعه اهل ایران]] | |||
[[رده:روحانیان شیعه دوازده‌امامی]] | |||
[[رده:زادگان ۹۳۲ (میلادی)]] | |||
[[رده:شیعیان]] | |||
[[رده:عالمان شیعه]] | |||
[[رده:فقیهان اهل ایران]] | |||
[[رده:فیلسوفان اسلامی]] | |||
[[رده:فیلسوفان اهل ایران]] | |||
[[رده:فیلسوفان فارسی‌زبان قرون وسطی]] | |||
[[رده:فیلسوفان فارسی‌زبان]] | |||
[[رده:فیلسوفان مسلمان]] | |||
[[رده:کیمیاگران قرون وسطی اسلام]] | |||
[[رده:نام‌های ایرانی با پسوند ویه]] | |||
[[رده:نویسندگان عربی سده ۱۰ (میلادی)]] | |||
[[رده:نویسندگان عربی سده ۱۱ (میلادی)]] | |||
نسخهٔ ۲۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۴۰
ابوعلی مسکویه یا به نقلی ابوعلی مشکویه، با نام کامل احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه از نویسندگان مسلمان سده پنجم ه.ق است.
احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه که به گزارش برخی منابع مشکویه نیز گزارش شده است، از پزشکان معروف در دربار معزالدوله دیلمی بود. او مکنی به ابوعلی و معروف به ابن‌مسکویه بود. وی را متوفی در سال ۴۲۱ هجری گزارش کرده‌اند. او پس از درگذشت معزالدوله، به دربار ابن‌عمید و پسرش ابوالفتح ذوالکفایتین وزیر رکن‌الدوله بویهی وارد شد. ابن‌مسکویه معاصر ابوعلی سینا بود. مذهب او از حیث تشیع و تسنن نامعلوم است. میرداماد به تشیع او معتقد بوده و قبرش را در اصفهان گزارش و زیارت می‌کرده است. از جمله آثار او که در رشته ریاضیات و طبیعیات و الهیات و دیگر فنون نوشته شده‌اند عبارتند از: الفوز الاکبر، الفوز الاصغر، جاویدان خرد و الطهارة فی علم الاخلاق.[۱]
نام و نسب
ابوعلی مسکویه یا به نقلی ابوعلی مشکویه، با نام کامل احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه در منابع از او یاد شده است. جد او یعقوب، خازن ری بود.[۲]
سرگذشت
ابوعلی مسکویه از نزدیکان ابومحمد مهلبی، وزیر معزالدوله دیلمی، و خازن کتب او بود و پس از او نزد ابن‌العمید و پسرش ابوالفتح ذوالکفایتین، وزیر رکن‌الدوله بویهی، از خواص به شمار می‌رفت. پس از کشته‌شدن ابوالفتح، او به خدمت عضدالدوله درآمد و و سمت منادمت و خازنی او را یافت. در خصوص دین و مذهب او گفته شده است که وی در ابتدا مجوسی بود و سپس مسلمان شد.[۳]
قفطی گزارش کرده‌است که ابوعلی تا سال ۴۲۰ ه.ق حیات داشت و حاجی خلیفه و نیز یحیی بن منده، به نقل از یاقوت، درگذشت او را در سال ۴۲۱ ه.ق نوشته‌اند. برخی گفته‌اند که قبر ابوعلی در اصفهان و در محله خواجو است.[۴]
از جمله آثار منسوب کتاب تجارب الامم و تعاقب الهمم است که در موضوع تاریخ است و حوادث تا پیش از سال ۳۷۲ ه.ق را گزارش کرده‌است. گفته شده است که این کتاب، از نفیس‌ترین کتب تاریخی است. دیگر کتاب او تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق است که در علم اخلاق می‌باشد. این اثر توسط خواجه نصیرالدین طوسی ترجمه و تلخیص شده است و نام اخلاق ناصری گرفته است. دیگر کتاب او، جاویدان خرد است که بر اسلوب جاویدان خرد هوشنگ تألیف شده است. کتاب آداب العرب و الفرس، ترتیب السعادة یا ترتیب العادات، کتاب السیاسة، ندیم الفرید یا انس الفرید، الفوز الاکبر، الفوز الاصغر، کتاب الجامع، مختار الاشعار، مجموعهٔ الخواطر، المستوفی و کتاب السیر از جمله دیگر آثار اوست.[۵]
جایگاه علمی
ابن ابی اصیبعه او را به فضل در علم و حکمت و طب ستوده است. او را یکی از شاگردان و هم‌درسان ابوعلی سینا گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ اختری، «ابن مسکویه»، دایرةالمعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوعلی مسکویه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوعلی مسکویه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوعلی مسکویه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوعلی مسکویه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ اختری، «ابوعلی مسکویه»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن مسکویه». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوعلی مسکویه». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- افراد در دوره آلبویه
- پزشکان مسلمان
- درگذشتگان ۴۲۱ (قمری)
- مدفونان در اصفهان
- اسلام‌شناسان
- اهالی ایران در سده ۱۰ (میلادی)
- اهالی ایران در سده ۱۱ (میلادی)
- اهالی ری
- ایرانیان قرون وسطی
- تاریخ‌نگاران اهل ایران
- تاریخ‌نگاران سده ۱۰ (میلادی)
- تاریخ‌نگاران سده ۱۱ (میلادی)
- تاریخ‌نگاران مسلمان
- درگذشتگان ۱۰۳۰ (میلادی)
- روحانیان شیعه اهل ایران
- روحانیان شیعه دوازده‌امامی
- زادگان ۹۳۲ (میلادی)
- شیعیان
- عالمان شیعه
- فقیهان اهل ایران
- فیلسوفان اسلامی
- فیلسوفان اهل ایران
- فیلسوفان فارسی‌زبان قرون وسطی
- فیلسوفان فارسی‌زبان
- فیلسوفان مسلمان
- کیمیاگران قرون وسطی اسلام
- نام‌های ایرانی با پسوند ویه
- نویسندگان عربی سده ۱۰ (میلادی)
- نویسندگان عربی سده ۱۱ (میلادی)