نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

نهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
نشان جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
اهداء برای	کتاب‌های برگزیده به زبان فارسی
پشتیبان مالی	معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
تاریخ	۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۷۱
محل برگزاری	مجموعه سعدآباد، تهران
کشور	ایران
نام پیشین	جایزه سلطنتی کتاب سال
پاداش(ها)	سکه بهار آزادی لوح تقدیر از طرف ریاست جمهوری
نخستین دوره	۱۳۶۳
مجموع جوایز	۲۵ اثر
کل دریافت‌کنندگان	۳۷ نفر (نویسنده) ۱۱ نفر (مترجم) ۶ نفر (مصحح) ۲۱ مؤسسه (انتشارات)
وبگاه	ketabsal.ir

مراسم نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بهمن ۱۳۷۱ در تهران برگزار شد. در این دوره از جشنواره، ۱۴۸ اثر در شاخه کلیات، ۱۲۱ اثر در شاخه فلسفه و عرفان، ۴۳۶ اثر در شاخه دین، ۳۷۸ اثر در شاخه علوم اجتماعی، ۸۷ اثر در شاخه زبان، ۱۷۶ اثر در شاخه علوم خالص، ۴۵۱ اثر در شاخه علوم عملی، ۱۰۵ اثر در شاخه هنر، ۹۹۰ اثر در شاخه ادبیات و ۲۰۸ اثر در شاخه تاریخ و جغرافیا شرکت کردند. از مجموع شرکت‌کنندگان، ۲۵ اثر اعم از ۳۷ نویسنده، ۱۱ مترجم، ۶ مصحح و ۲۱ موسسه انتشاراتی، برنده جایزه کتاب سال شدند. در این دوره همچنین از ۳۰ اثر تقدیر به عمل آمد.

جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین رویداد فرهنگی در حوزه فرهنگ مکتوب در دوره جمهوری اسلامی ایران است که نخستین دوره آن در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی برگزار شده است. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، از سال ۱۳۳۴ هجری شمسی، جایزه‌ای تحت عنوان کتاب سال برگزار می‌شد. این جشنواره تا سال ۱۳۵۶ ادامه داشت اما در آن سال به جهت اتفاقات سیاسی در ایران، به تعویق افتاد و دیگر اجرا نشد. در اواخر سال ۱۳۶۱ موضوع گزینش بهترین کتاب‌های سال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد و در شهریور سال بعد آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. بر اساس این آیین‌نامه، بهترین کتاب‌های چاپ شد در موضوعات مختلف پس از بررسی استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، انتخاب و طی مراسم به‌خصوصی در ایام مشهور به دهه فجر (۱۲ تا ۲۲ بهمن)، معرفی شوند. هر سال وزارت ارشاد از ناشران و مؤلفین تقاضا می‌کند تا نسخه‌ای از آثاری که نخستین بار در سال اخیر به چاپ رسانده‌اند را برای این جشنواره ارسال نمایند. مدیرعامل این جشنواره نیکنام حسینی‌پور، معاون فرهنگی آن سید سعید میرمحمدصادق و مدیر جشنواره، علی علی‌محمدی است. دبیری این جشنواره در طول ۳۶ دوره ابتدایی آن را آقایان علی اوجبی (سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۸۵–۱۳۸۴)، سید محمود یوسف‌ثانی (۱۳۷۸–۱۳۶۸)، محمدرضا سرشار (۱۳۸۹)، محمدعلی رمضانی فرانی (۱۳۸۷)، منوچهر اکبری (۱۳۸۶)، محمدعلی مهدوی راد (۱۴۰۱–۱۳۹۳)، نجفقلی حبیبی (۱۳۹۲) و مجید حمیدزاده (۱۳۹۱–۱۳۹۰) عهده‌دار بوده‌اند. هیئت داوران نیز از میان استادان دانشگاه و حوزه علمیه و همین‌طور متخصصان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، از سوی دبیرخانه جشنواره انتخاب می‌شوند.

شیوه داوری این جشنواره، در سه مرحله تدوین شده است. در مرحله نخست، تمام آثار ارسالی به جشنواره، مورد ارزیابی اولیه توسط هیئت داوری گروه‌های مربوط قرار می‌گیرد و پس از آن، آثار با رای اکثریت به مرحله دوم مسابقه ارسال خواهند شد. در مرحله دوم، آثار توسط حداقل سه تن از داوران انتخابی از جانب هیئت داوری که در هر موضوع مشخص، معین می‌شوند بررسی می‌گردند و نتایج ارزیابی در کاربرگ‌های ویژه‌ای درج می‌گردد. کتاب‌هایی که موفق به کسب حداقل ۸۰ امتیاز از مجموع ۱۰۰ امتیاز مندرج در کاربرگ بشوند، به مرحله نهایی داوری راه می‌یابند. در مرحله نهایی، کاربرگ‌ها توسط هیئت داوران مورد بررسی قرار خواهند گرفت و در نهایت آثار برگزیده به هیئت علمی جشنواره معرفی می‌گردند. در نهایت آثاری که رای سه نفر از داوران یک اثر از میان آثار در بخش تألیف و تصحیح به شرط اتخاذ ۹۰ امتیاز یا بیشتر و در بخش ترجمه، ۹۵ امتیاز و بیشتر، به عنوان اثر برگزیده معرفی می‌شود. تا پیش از دوره چهاردهم این جشنواره، داوران از جانب هیئت علمی معرفی نمی‌شدند و پس از آن نیز در قالب کاربرگ‌ها نام برخی از داوران مشخص می‌شد. در این داوری سه نکته اساسی همواره مورد اهتمام قرار خواهد گرفت: ارتقاء بخشیدن به سطح علمی و فرهنگی کشور؛ سلیس بودن زبان اثر و رعایت قواعد دستور زبان فارسی و داشتن کیفیت مطلوب از نظر طبع و نکات فنی چاپ. در پایان جشنواره، برندگان جایزه کتاب سال، در طی مراسمی به میزبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موفق به کسب لوح تقدیر از ریاست جمهوری و همین‌طور جوایزی عموماً سکه طلا بهار آزادی می‌شوند.

کتاب آینه دوران که در چهلمین سال پیروزی جمهوری اسلامی برای جمع‌آوری برندگان، داوران و شایستگان تقدیر این جشنواره تهیه و منتشر شده است. این اثر در بهمن ۱۳۹۷ توسط مؤسسه خانه کتاب تهیه شده است. از مؤلفین این اثر می‌توان به علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان اشاره کرد.

آثار برگزیده

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار برگزیده در نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
کلیات	نقد و تصحیح متون	۱	مراحل نسخه‌شناسی و شیوه‌های تصحیح نسخه‌های خطی فارسی	نجیب مایل هروی	ن/م	ن/م	مشهد	بنیاد پژوهش‌های اسلامی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۵۰۴	?
	دایرةالمعارف‌ها و فرهنگنامه‌ها	۲	دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (ج ۳)	کاظم بجنوردی	ن/م	ن/م	تهران	مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی	۱۳۶۹ه‍.ش	۳	?	?
فلسفه	فلسفه اسلامی	۳	شرح مبسوط منظومه، درس‌های مرتضی مطهری	مرتضی مطهری	ن/م	ن/م	تهران	حکمت	۱۳۶۹ه‍.ش	۴	?	?
دین	حدیث	۴	رسالة ابی‌غالب الزراری، الی ابن ابنه فی ذکر آل‌اعین و ملحقاتها	عبدالله الغضائری	ن/م	محمدرضا الحسینی	قم	مکتب الاعلام الاسلامی، مرکز البحوث و التحقیقات الاسلامیة	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۳۵۶	?
	فقه و اصول	۵	الاسیر فی الاسلام	علی احمدی میانجی	ن/م	ن/م	قم	دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	?	?
علوم اجتماعی	کلیات	۶	آگاهی و جامعه	ه استیوارت	عزت‌الله فولادوند	ن/م	تهران	سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۴۰۸	?
	حقوق	۷	نهادهای روابط بین‌الملل	کلود آلبر کلییار	هدایت‌الله فلسفی	هدایت‌الله فلسفی	تهران	نو	۱۳۶۸ه‍.ش	۱	?	?
علم خاص	فیزیک	۸	تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیک‌دانان معاصر	مهدی گلشنی	ن/م	ن/م	تهران	امیر کبیر	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۲۸۸	?
	زمین‌شناسی	۹	زمین‌شناسی فیزیکی	لیت	فرید مر	ن/م	تهران	دانشگاه شیراز	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				جودسون
				کافمن
	زیست‌شناسی	۱۰	فیزیولوژی گیاهی	حسن ابراهیم‌زاده	ن/م	ن/م	تهران	مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۱۱	میکروب‌شناسی مقدماتی	ژولیالوی	فریدون ملک‌زاده	علی فرازمند	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				ژاک کمبل
				هنری بلک برن
علوم عملی	پزشکی	۱۲	فن آسیب‌شناسی و روش‌های رنگ‌آمیزی	مسلم بهادری	ن/م	ن/م	تهران	مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۱۳	اطلاعات و کاربرد بالینی داروهای ژنریک ایران	رضا ابوفاضلی و دیگران	ن/م	ن/م	تهران	بخش بررسی‌های علمی شرکت داروپخش	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	مواد معدنی	۱۴	متالوژی مکانیکی	جورج ای. دیتر	شهره شهیدی	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	برق	۱۵	روش‌های کامپیوتری تحلیل و طرح مدار	ج. ولش	پرویز جبه‌دار مالانی	ن/م	تهران	مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				ک. سینگهال
	عمران	۱۶	طرج، آنالیز و اجرای سازه‌ها توریسنگی (کابیون)	محمود جوان	ن/م	ن/م	تهران	معاونت امور آب جهاد سازندگی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۷۰۲	?
				مهدی فرشاد
				ناصر طالب بیدختی
				پرهام جواهری
		۱۷	دینامیک سازه‌ها	ری کلاف جوزف پنزین	علی‌اکبر گل‌افشانی	ن/م	تهران	واحد انتشارات بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	?	?
					سهیل مهری
	کشاورزی	۱۸	مبانی علمی پرورش درختان میوه	عباسعلی منیعی	ن/م	جلیل خسروشاهی	تهران	فنی ایران	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	?	?
		۱۹	آب زیرزمینی و نشت	میلتون ادواردهار	فریدون کاوه	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	?	?
هنر	هنرهای نمایشی	۲۰	سرزمین ما ایران	نصرالله کسرائیان	ن/م	ن/م	تهران	نصرالله کسرائیان	۱۳۷۰ه‍.ش	۱	۲۰۲	?
				زیبا عرشی
	موسیقی	۲۱	تاریخ جامع موسیقی	الک رابرتسون	بهزاد باشی	ن/م	تهران	آگاه	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				دنیس استیونس
ادبیات	متون قدیم	۲۲	مقالات شمس تبریزی	شمس‌الله محمد تبریزی	ن/م	محمدعلی موحد	تهران	خوارزمی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۴۲۵	?
	ادبیات زبان‌های دیگر	۲۳	انه‌اید	ویرژیل	میرجلال‌الدین کزازی	ژ.ب فوشه	تهران	مرکز	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	ادبیات کودکان و نوجوانان	۲۴	برگ زرد پاییزی	حسن تهرانی	ن/م	ن/م	تهران	کتاب مریم	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				نقاشی: زهره صفدری
تاریخ و جغرافیا	جغرافیای طبیعی و انسانی	۲۵	جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا	الاسدیر درایسدل	دره میرحیدر (مهاجرانی)	ن/م	تهران	وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی	۱۳۶۹ه‍.ش	۱	۴۸۳	?
				جرالداچ. بلیک

آثار شایسته تقدیر

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار شایسته تقدیر در نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
کلیات		۱	فرهنگ زندگی‌نامه‌ها (جلد اول)	حسن انوشه و دیگران	ن/م	ن/م	تهران	رجا	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
فلسفه و روان‌شناسی	روان‌شناسی	۲	درآمدی به روان‌شناسی (جلد اول)	ریتا آتکین سون	حسن مرندی	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۸ه‍.ش	?	?	?
				ریچارد آتکین سون
				ارنست هیلگارد
دین	حدیث و رجال	۳	معجم احادیث الامام المهدی	گروهی از نویسندگان	ن/م	ن/م	قم	مؤسسه المعارف الاسلامیة قم	۱۳۶۹ه‍.ش	۴	?	?
		۴	کتاب الغیبة	حسن بن زین‌الدین	ن/م	فاضل جواهری	تهران	مکتبة آیت‌الله مرعشی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۵	التحریر طاووسی	حسن بن زین‌الدین	ن/م	فاضل جواهری	تهران	کتابخانه آیت‌الله مرعشی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
علوم اجتماعی	اقتصاد	۶	روش‌های اقتصادسنجی	م. داتا	ابوالقاسم هاشمی	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	حساب‌داری	۷	اصول حسابداری (جلد دوم)	فنس ونیس ونگر	مهدی تقوی	ن/م	تهران	سازمان حسابرسی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
					نیک نژاد
		۸	استفاده از تکنیک‌های آماری حسابرسی	مرکز تحقیقات حسابدری و حسابرسی	ن/م	ن/م	تهران	سازمان حسابرسی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
علوم خاص	فیزیک	۹	پیل‌های خورشیدی از اصول ساده تا سیستم‌های پیشرفته	چنمینگ هو ریچاردام. وایت	سیدی نوقابی	ن/م	مشهد	آستان قدس رضوی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۱۰	فیزیک پلاسما و همجوشی کنترل شده	اف. چن	صمد سبحانیان	ن/م	تبریز	ذوقی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	زیست‌شناسی	۱۱	کورموفیت‌های ایران (جلد اول)	احمد قهرمان	ن/م	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
علوم کاربردی	برق	۱۲	مقدمه‌ای بر سیگنال‌ها و سیستم‌ها	بهزاد قهرمان	ن/م	ن/م	تهران	یغما	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				مجتبی محدث
	مواد معدنی	۱۳	تولید فولاد و چدن از آهن اسفنجی	ناصر توحیدی	ن/م	ن/م	اهواز	مجتمع فولاد اهواز	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	پزشکی	۱۴	اصول و تفسیر آزمایش‌های سرولوژی بالینی	پرویز پاکزاد	ن/م	ن/م	تهران	جهاد دانشگاهی (دانشکده علوم پزشکی)	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				علی شوشتری
		۱۵	بیماری‌های گوش	نعمت‌الله مختاری	ن/م	ن/م	مشهد	جهاد دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	کشاورزی	۱۶	اصول زهرشناسی	تدلویس	میر ستاری	ن/م	تهران	مرکز انتشارات و چاپ دانشگاه تهران	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
					طاهره مشیری
		۱۷	پرورش زنبور عسل	رحیم عبادی	ن/م	ن/م	?	مؤلف	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
				علی‌اصغر احمدی
		۱۸	فیزیولوژی گیاهان زراعی	ل.ت. ایوانز	محمد شبستری	ن/م	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
					مسعود مجتهدی
هنر	هنرهای نمایشی	۱۹	باد هر جا بخواهد می‌وزد	بابک احمدی	ن/م	ن/م	تهران	فیلم	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۲۰	نشانه‌ها و معنا در سینما	پیترورین	عبدالله تربیت	ن/م	تهران	سروش	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	عکسی	۲۱	تکنیک نورپردازی در تلویزیون و سینما	جرالد میلرسون	حمید احمدی لاری	ن/م	تهران	سروش	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
					فؤاد نجف‌زاده
		۲۲	در جستجوی زبان نو	روئین پاکباز	ن/م	ن/م	تهران	نگاه	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	نقاشی	۲۳	نقاشی قهوه‌خانه	هادی سیف	ن/م	ن/م	تهران	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، اداره کل موزه‌ها	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
ادبیات	ادبیات زبان‌های دیگر	۲۴	شناختی از کافکا	بهرام مقدادی	ن/م	ن/م	?	گفتار	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	شعر معاصر	۲۵	سرود آرزو	فخر الدین مزارعی	ن/م	ن/م	?	پاژنگ	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	متون قدیم	۲۶	در شبستان عرفان	?	ن/م	نجید مایل هروی	?	گفتار	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
	تاریخ و نقد	۲۷	فروسی و شاهنامه	منوچهر مرتضوی	ن/م	ن/م	تهران	مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
		۲۸	کاروان هند	احمد گلچین معانی	ن/م	ن/م	مشهد	آستان قدس رضوی	۱۳۶۹ه‍.ش	۲	?	?
تاریخ و جغرافیا	تاریخ	۲۹	تاریخ تمدن	هنری لوکاس	عبدالحسین آذرنگ	ن/م	تهران	کیهان	۱۳۶۹ه‍.ش	۲	?	?
	جغرافیا	۳۰	اشکال ناهمواری در نواحی خشک	ژان تریکار	مهدی صدیقی	ن/م	مشهد	آستان قدس رضوی	۱۳۶۹ه‍.ش	?	?	?
					محسن پورکرمانی

پانویس

منابع

• جمعی از مولفین (۱۳۹۷). آینه دوران: دفتر اول (دوره یکم تا بیستم). به کوشش علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان. تهران: موسسه خانه کتاب. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۲۲-۴۸۸-۰.
• فرهادی، بهارک (۱۳۸۷). «کلیات در بیست و پنج دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» (PDF). کتاب ماه (کلیات) (۱۳۴).