ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

ششمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
نشان جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
اهداء برای	کتاب‌های برگزیده به زبان فارسی
پشتیبان مالی	معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
تاریخ	۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۶۸
محل برگزاری	مجموعه سعدآباد، تهران
کشور	ایران
نام پیشین	جایزه سلطنتی کتاب سال
پاداش(ها)	سکه بهار آزادی لوح تقدیر از طرف ریاست جمهوری
نخستین دوره	۱۳۶۳
مجموع جوایز	۱۹ اثر
کل دریافت‌کنندگان	۲۳ نفر (نویسنده) ۱۲ نفر (مترجم) ۹ نفر (مصحح) ۱۵ مؤسسه (انتشارات)
وبگاه	ketabsal.ir

مراسم ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بهمن ۱۳۶۸ در تهران برگزار شد.

جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین رویداد فرهنگی در حوزه فرهنگ مکتوب در دوره جمهوری اسلامی ایران است که نخستین دوره آن در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی برگزار شده است. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، از سال ۱۳۳۴ هجری شمسی، جایزه‌ای تحت عنوان کتاب سال برگزار می‌شد. این جشنواره تا سال ۱۳۵۶ ادامه داشت اما در آن سال به جهت اتفاقات سیاسی در ایران، به تعویق افتاد و دیگر اجرا نشد. در اواخر سال ۱۳۶۱ موضوع گزینش بهترین کتاب‌های سال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد و در شهریور سال بعد آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. بر اساس این آیین‌نامه، بهترین کتاب‌های چاپ شد در موضوعات مختلف پس از بررسی استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، انتخاب و طی مراسم به‌خصوصی در ایام مشهور به دهه فجر (۱۲ تا ۲۲ بهمن)، معرفی شوند. هر سال وزارت ارشاد از ناشران و مؤلفین تقاضا می‌کند تا نسخه‌ای از آثاری که نخستین بار در سال اخیر به چاپ رسانده‌اند را برای این جشنواره ارسال نمایند. مدیرعامل این جشنواره نیکنام حسینی‌پور، معاون فرهنگی آن سید سعید میرمحمدصادق و مدیر جشنواره، علی علی‌محمدی است. دبیری این جشنواره در طول ۳۶ دوره ابتدایی آن را آقایان علی اوجبی (سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۸۵–۱۳۸۴)، سید محمود یوسف‌ثانی (۱۳۷۸–۱۳۶۸)، محمدرضا سرشار (۱۳۸۹)، محمدعلی رمضانی فرانی (۱۳۸۷)، منوچهر اکبری (۱۳۸۶)، محمدعلی مهدوی راد (۱۴۰۱–۱۳۹۳)، نجفقلی حبیبی (۱۳۹۲) و مجید حمیدزاده (۱۳۹۱–۱۳۹۰) عهده‌دار بوده‌اند. هیئت داوران نیز از میان استادان دانشگاه و حوزه علمیه و همین‌طور متخصصان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، از سوی دبیرخانه جشنواره انتخاب می‌شوند.

شیوه داوری این جشنواره، در سه مرحله تدوین شده است. در مرحله نخست، تمام آثار ارسالی به جشنواره، مورد ارزیابی اولیه توسط هیئت داوری گروه‌های مربوط قرار می‌گیرد و پس از آن، آثار با رای اکثریت به مرحله دوم مسابقه ارسال خواهند شد. در مرحله دوم، آثار توسط حداقل سه تن از داوران انتخابی از جانب هیئت داوری که در هر موضوع مشخص، معین می‌شوند بررسی می‌گردند و نتایج ارزیابی در کاربرگ‌های ویژه‌ای درج می‌گردد. کتاب‌هایی که موفق به کسب حداقل ۸۰ امتیاز از مجموع ۱۰۰ امتیاز مندرج در کاربرگ بشوند، به مرحله نهایی داوری راه می‌یابند. در مرحله نهایی، کاربرگ‌ها توسط هیئت داوران مورد بررسی قرار خواهند گرفت و در نهایت آثار برگزیده به هیئت علمی جشنواره معرفی می‌گردند. در نهایت آثاری که رای سه نفر از داوران یک اثر از میان آثار در بخش تألیف و تصحیح به شرط اتخاذ ۹۰ امتیاز یا بیشتر و در بخش ترجمه، ۹۵ امتیاز و بیشتر، به عنوان اثر برگزیده معرفی می‌شود. تا پیش از دوره چهاردهم این جشنواره، داوران از جانب هیئت علمی معرفی نمی‌شدند و پس از آن نیز در قالب کاربرگ‌ها نام برخی از داوران مشخص می‌شد. در این داوری سه نکته اساسی همواره مورد اهتمام قرار خواهد گرفت: ارتقاء بخشیدن به سطح علمی و فرهنگی کشور؛ سلیس بودن زبان اثر و رعایت قواعد دستور زبان فارسی و داشتن کیفیت مطلوب از نظر طبع و نکات فنی چاپ. در پایان جشنواره، برندگان جایزه کتاب سال، در طی مراسمی به میزبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موفق به کسب لوح تقدیر از ریاست جمهوری و همین‌طور جوایزی عموماً سکه طلا بهار آزادی می‌شوند.

کتاب آینه دوران که در چهلمین سال پیروزی جمهوری اسلامی برای جمع‌آوری برندگان، داوران و شایستگان تقدیر این جشنواره تهیه و منتشر شده است. این اثر در بهمن ۱۳۹۷ توسط مؤسسه خانه کتاب تهیه شده است. از مؤلفین این اثر می‌توان به علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان اشاره کرد.

آثار برگزیده

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار برگزیده در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
علوم و معارف اسلامی	علوم قرآنی	۱	دراسات فنیه فی قصص القرآن	محمود باستانی	ننن	ننن	مشهد	مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۷۴۹	و
	حدیث	۲	مفاخر اسلام	علی دوانی	ننن	ننن	تهران	امیرکبیر	۱۳۶۶ه‍.ش	۲	؟	و
	فقه و اصول	۳	دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة	حسینعلی منتظری	ننن	ننن	قم	مرکز جهانی بررسی‌های اسلامی	۱۳۶۶ه‍.ش	۲	؟	و
		۴	جامع المقاصد فی شرح القواعد	علی بن حسین کرکی	ننن	مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث	قم	مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث	۱۳۶۶ه‍.ش	۲	؟	و
تاریخ و جغرافیا	تاریخ اسلام	۵	پیکار صفین	نصر بن مزاحم منقری	پرویز اتابکی	ننن	تهران	سازمان انتشارات و آموزش اسلامی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۸۱۹	و
	جغرافیا	۶	از آستارا تا استارباد	منوچهر ستوده	ننن	ننن	تهران	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (اداره کل انتشار و تبلیغات)	۱۳۶۶ه‍.ش	۴	۱۲۶۴	و
ادبیات و هنر	تاریخ و نقد ادبی	۷	حافظ‌نامه	بهاءالدین خرمشاهی	ننن	کامران فانی	تهران	شرکت انتشارات علمی و فرهنگی سروش	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	؟	و
		۸	شیوه‌های نقد ادبی	دیوید دیچز	غلامحسین یوسفی	ننن	تهران	علمی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۶۳۷	و
					محمدتقی صدقیانی
	هنر و ادبیات کودکان و نوجوانان	۹	چوپان پیر	جک شفر	حوری بختیاری	ننن	تهران	خانه ادبیات و هنر کودکان و نوجوانان	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۱۰۰	ر
	موسیقی	۱۰	جامع الالحان	عبدالقادر غیبی مراغی	ننن	تقی بینش	تهران	مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۳۹۸	و
علوم و فنون	ریاضی	۱۱	اصول آنالیز حقیقی	ربرت جی بارتل	جعفر زعفرانی	منوچهر وصال	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۶۴۴	و
	زمین‌شناسی	۱۲	اصول پی‌جویی، اکتشاف و ارزیابی ذخایر معدنی	حسن مدنی	ننن	ننن	تهران	شرکت انتشارات ایران ارشاد	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۸۱۶	و
	پزشکی	۱۳	بیماری سل	علی‌اکبر ولایتی	ننن	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۸۵۲	و
		۱۴	اصول مقدماتی بیماری‌های روماتیسمی	رادنولد جرارد	جعفر فرقانی‌زاده	ننن	تهران	بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۷۶۲	ر
				اسکومکر اج رالف
				زویفلر ج ناپتان
	فنی و مهندسی	۱۵	تحلیل سازه‌ها	محمدرضا اخوان لیل‌آبادی	ننن	ننن	تهران	جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی امیرکبیر	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۸۲۴	و
				شاپور طاحونی
		۱۶	سیستم‌های کنترل نوین	ریچارد سی دورف	پرویز جبه‌دار مالانی	علی کافی	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۵۷۳	و
	کشاورزی	۱۷	جنبه‌های فیزیولوژیکی زراعت دیم	یو اس گوپتا	غلامحسین سرمدنیا	ننن	تهران	جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۴۲۴	و
					عوض کوچکی
علوم و مباحث اجتماعی	جامعه‌شناسی	۱۸	مقدمه‌ای بر شناخت ایل‌ها، چادرنشین‌ها و طوایف عشایری ایران	ایرج افشار سیستانی	ننن	ننن	بی‌جا	مؤلف	۱۳۶۶ه‍.ش	۲	؟	و
فلسفه و منطق و روان‌شناسی	منطق	۱۹	قلمرو و مرزهای منطق صوری	ریچارد جفری	پرویز پیر	ننن	تهران	انتشارات علمی و فرهنگی (وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی)	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۲۶۴	و
	روان‌شناسی	۲۰	رگرسیون چندمتغیری در پژوهش‌های رفتاری	الازار جی پدهازور	حسن سرایی	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۲	؟	و
				فرد ان کرلینگر
کلیات		۲۱	فرهنگ گیل و دیلم	محمود پاینده لنگرودی	ننن	ننن	تهران	امیرکبیر	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۷۸۶	ر
		۲۲	مدخل تاریخ شرق اسلامی	ژان سواژه	نوش‌آفرین انصاری	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱	۴۷۳	و

آثار شایسته تقدیر

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار شایسته تقدیر در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
دین		۱	شرح التعرف لمذهب التصوف نورالمریدین و فضیحه المدعین	اسماعیل بن محمد مستملی بخاری		محمد روشن	تهران	اساطیر	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
		۲	اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید	محمد بن منور		محمدرضا شفیعی کدکنی	قم	آگاه	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
		۳
	عقاید و کلام		آموزش زبان عربی	آذرتاش آذرنوش				مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
	فقه و اصول	۴	تاریخ ایران کمبریج از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان	ریچارد نلسون فرای	حسن انوشه			امیرکبیر	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
	ریاضی	۵	شیمی خاک	هاینریش بومهن، اوکانر مک نیل Heinrich Boumhen, O'Connor McNeal	حسام مجللی			مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
		۶	توزیع لنگر	جیمز ام گر James M. Gere	محمدرضا اخوان لیل‌آبادی			مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
علوم و فنون		۷	نیروگاه‌های آبی	مجید عباس‌پور				دانشگاه آزاد اسلامی	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
	زمین‌شناسی	۸	آفات و بیماری‌های درختان و درختچه‌های جنگلی و گیاهان زینتی ایران	ابراهیم بهداد				ابراهیم بهداد	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و
		۹	نزهت‌المجالس	جمال خلیل شروانی		محمدامین ریاحی		زوار	۱۳۶۶ه‍.ش	۱		و

پانویس

منابع

• جمعی از مولفین (۱۳۹۷). آینه دوران: دفتر اول (دوره یکم تا بیستم). به کوشش علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان. تهران: موسسه خانه کتاب. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۲۲-۴۸۸-۰.
• فرهادی، بهارک (۱۳۸۷). «کلیات در بیست و پنج دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» (PDF). کتاب ماه (کلیات) (۱۳۴).