اسما بنت عمیس خثعمیه[۱] از همسران علی بن ابی‌طالب و از بنی‌خثعم بود. نسب پدر او را عمیس بن معد بن تیم بن حارث بن کعب بن مالک بن قحافه گزارش کرده‌اند.[۲] وی زن جعفر بن ابی‌طالب بود و همراه وی به حبشه هجرت کرد. آنان در سال ششم یا هشتم ه.ق، به مدینه بازگشتند.[۳] اسماء پس از درگذشت جعفر، به عقد ابوبکر درآمد و پس از مرگ ابوبکر، علی با او ازدواج کرد. گنجی شافعی فرزندی به نام عون را نیز به اسماء منسوب می‌داند.[۴] با این وجود، منابع در اینکه یحیی و عون به عنوان دو فرزند منسوب به اسماء، نام یک فرد باشند یا اینکه آنها از فرزندان مشترک علی و اسماء باشند، دچار اختلاف هستند.[۵] برخی منابع مدعی هستند عبدالله، محمد و عون، سه فرزند اسماء از جعفر بودند. اسماء از ابوبکر، پسری به نام محمد را باردار شد. حاصل ازدواج او با علی نیز دو پسر به نام‌های یحیی و محمداصغر بود. از اسماء در ماجاراهای زفاف فاطمه زهرا، مساله غصب فدک و قابلگی حسن و حسین یاد شده است.[۶] گزارش شده است او در بین سال‌های ۳۸–۶۰ ه.ق درگذشته است.[۷]
