ام‌البنین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (انتقال از رده:زنان علی بن ابی‌طالب به رده:همسران علی بن ابی‌طالب ردهانبوه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''فاطمه | '''اُمّ‌البنین'''، با نام کامل '''فاطمه بنت حزام''' مشهور به '''فاطمه کلابیه،''' [[همسران علی بن ابی‌طالب|همسر علی بن ابی‌طالب]] و مادر [[عباس بن علی]]، چهار فرزند خود را در [[نبرد کربلا|واقعه کربلا]] از دست داد و از این جهت نزد شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او با سرودن مرثیه‌هایی در [[بقیع]]، یاد آن‌ها را گرامی داشت و اشعارش تأثیر عمیقی بر مردم زمانه خود گذاشت. | ||
از | == نام و نسب == | ||
فاطمه دختر حزام یا فاطمه کلابیه ملقب به ام‌البنین،<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> | |||
== زندگی == | |||
بر اساس ادعای برخی منابع اسلامی، ام‌البنین زاده سال ۵ پس از بعثت بود.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> در منابع شیعی برای او مقامات و کراماتی گزارش شده‌است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> | |||
=== ازدواج با علی بن ابی‌طالب === | |||
در روایات منابع [[شیعه]] همچون آثار [[مامقانی]] و [[محسن امین]]، ماجرای ازدواج او با علی به درخواست علی از [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل]] برای پیدا کردن زنی از بهترین قبایل در شجاعت همراه است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> علی از برادر خود عقیل، که نسب‌شناس برجسته‌ای بود، خواست زنی شایسته برای ازدواج معرفی کند. عقیل، اُمّ البنین را به دلیل شجاعت و اصالت خانوادگی‌اش پیشنهاد داد و علی با او ازدواج کرد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> | |||
در تاریخ ازدواجش، آورده‌اند که پس از درگذشت فاطمه، علی با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد و پس از آن [[امامه بنت زینب|امامه]] را به عقد خود درآورد. با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که ازدواج او را پس از [[خوله بنت جعفر|خوله]] گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|شهرستانی|۱۴۳۱|ک=تسمیات|ص=۳۷۷}}</ref> حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های [[عباس بن علی|عباس]]، [[جعفر بن علی بن ابی‌طالب|جعفر]]، [[عثمان بن علی|عثمان]]، [[عبدالله اکبر بن علی|عبدالله]] بود.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> اولین فرزند او عباس است که در سال ۲۶ ه.ق به دنیا آمده‌است.<ref>{{پک|شهرستانی|۱۴۳۱|ک=تسمیات|ص=۳۸۰}}</ref> | |||
=== در واقعه کربلا و پس از آن === | |||
از فاطمه بنت حزام، در ماجرای [[نبرد کربلا]] سخن فراوانی به میان آمده‌است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> پس از این حادثه، اُمّ‌البنین به سوگواری فرزندان خود پرداخت و با سرودن مرثیه‌هایی در [[قبرستان بقیع]]، یاد آن‌ها را زنده نگه داشت. اشعار او، که در رثای فرزندانش بود، مردم [[مدینه]] را به بقیع می‌کشاند و حتی [[مروان بن حکم]]، که از مخالفان [[بنی‌هاشم]] بود، تحت تأثیر این مرثیه‌ها قرار می‌گرفت.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> | |||
== درگذشت == | |||
در تاریخ درگذشت اختلاف است. او در بین سال‌های ۶۴–۷۰ ه. ق درگذشت.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۴: | خط ۴۹: | ||
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | {{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | ||
===منابع=== | ===منابع=== | ||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ام‌البنین|دانشنامه=[[دایره‌المعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایره‌المعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
*{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=زحمتکش|نام=زهرا|عنوان=ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام|ژورنال=پژوهش‌نامه معارف حسینی|مکان=تهران|شماره=۶|تاریخ=۱۳۹۶|صفحه=۹۱–۱۱۸|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1207422/ویژگی-ها-و-فضایل-ام-البنین-علیهما-السلام?q=همسران%20امام%20علی&score=17.0&rownumber=2|دسترسی پیوند=آبونمان|توسط=[[نورمگز]]}} | *{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=زحمتکش|نام=زهرا|عنوان=ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام|ژورنال=پژوهش‌نامه معارف حسینی|مکان=تهران|شماره=۶|تاریخ=۱۳۹۶|صفحه=۹۱–۱۱۸|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1207422/ویژگی-ها-و-فضایل-ام-البنین-علیهما-السلام?q=همسران%20امام%20علی&score=17.0&rownumber=2|دسترسی پیوند=آبونمان|توسط=[[نورمگز]]}} | ||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=گنجی شافعی|نام=محمد بن یوسف|عنوان=کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۰۴|مکان=تهران|ناشر=دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام}} | *{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=گنجی شافعی|نام=محمد بن یوسف|عنوان=کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۰۴|مکان=تهران|ناشر=دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۱۵
| فاطمه کلابیه | |
|---|---|
 | |
| متولد | کوفه |
| وفات | ۷۰ قمری مدینه |
| آرامگاه | قبرستان بقیع، مدینه |
| محل زندگی | مدینه، کوفه |
| عنوان | ام البنین |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | علی بن ابی‌طالب |
| فرزندان | عبّاس، عبدالله، جعفر و عثمان |
| والدین | حزام بن خالد (پدر) ثمامه (مادر) |
اُمّ‌البنین، با نام کامل فاطمه بنت حزام مشهور به فاطمه کلابیه، همسر علی بن ابی‌طالب و مادر عباس بن علی، چهار فرزند خود را در واقعه کربلا از دست داد و از این جهت نزد شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او با سرودن مرثیه‌هایی در بقیع، یاد آن‌ها را گرامی داشت و اشعارش تأثیر عمیقی بر مردم زمانه خود گذاشت.
نام و نسب
فاطمه دختر حزام یا فاطمه کلابیه ملقب به ام‌البنین،[۱] نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است.[۲]
زندگی
بر اساس ادعای برخی منابع اسلامی، ام‌البنین زاده سال ۵ پس از بعثت بود.[۳] در منابع شیعی برای او مقامات و کراماتی گزارش شده‌است.[۴]
ازدواج با علی بن ابی‌طالب
در روایات منابع شیعه همچون آثار مامقانی و محسن امین، ماجرای ازدواج او با علی به درخواست علی از عقیل برای پیدا کردن زنی از بهترین قبایل در شجاعت همراه است.[۵] علی از برادر خود عقیل، که نسب‌شناس برجسته‌ای بود، خواست زنی شایسته برای ازدواج معرفی کند. عقیل، اُمّ البنین را به دلیل شجاعت و اصالت خانوادگی‌اش پیشنهاد داد و علی با او ازدواج کرد.[۶]
در تاریخ ازدواجش، آورده‌اند که پس از درگذشت فاطمه، علی با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد و پس از آن امامه را به عقد خود درآورد. با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که ازدواج او را پس از خوله گزارش کرده‌اند.[۷] حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های عباس، جعفر، عثمان، عبدالله بود.[۸] اولین فرزند او عباس است که در سال ۲۶ ه.ق به دنیا آمده‌است.[۹]
در واقعه کربلا و پس از آن
از فاطمه بنت حزام، در ماجرای نبرد کربلا سخن فراوانی به میان آمده‌است.[۱۰] پس از این حادثه، اُمّ‌البنین به سوگواری فرزندان خود پرداخت و با سرودن مرثیه‌هایی در قبرستان بقیع، یاد آن‌ها را زنده نگه داشت. اشعار او، که در رثای فرزندانش بود، مردم مدینه را به بقیع می‌کشاند و حتی مروان بن حکم، که از مخالفان بنی‌هاشم بود، تحت تأثیر این مرثیه‌ها قرار می‌گرفت.[۱۱]
درگذشت
در تاریخ درگذشت اختلاف است. او در بین سال‌های ۶۴–۷۰ ه. ق درگذشت.[۱۲]
پانویس
ارجاعات
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۷۷.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۸۰.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ام‌البنین». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- زحمتکش، زهرا (۱۳۹۶). «ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام». پژوهش‌نامه معارف حسینی. تهران (۶): ۹۱–۱۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
- گنجی شافعی، محمد بن یوسف (۱۴۰۴). کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب. تهران: دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام.
- شهرستانی، علی (۱۴۳۱). التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی. قم: مرکز الابحاث العقائدیه.
