لیلی بنت مسعود: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== نام و تبار == | == نام و تبار == | ||
منابع نام وی را لیلی گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=نقدی|2=۱۳۶۲|ک=زینب کبری بنت علی|ص=۱۵}}</ref> پدر او را [[مسعود بن خالد|مسعود]] بن [[خالد بن ثابت|خالد]] بن [[ثابت بن ربعی|ثابت]] بن [[ربعی بن سلمی]] گزارش کرده‌اند که از قبیله [[بنی‌تمیم]] بود.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> از وی اطلاعات زیادی در منابع تاریخی وجود ندارد و برخی منابع به صورت کوتاه از ارتباطش با علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند. اما از [[خالد بن مالک]] به عنوان یکی از بزرگان قوم بنی‌تمیم یاد شده است که در سال [[۹ قمری|۹ ه. ق]] به همراه جمع دیگری از بزرگان این قبیله برای پذیرش [[اسلام]] به نزد [[محمد|پیامبر اسلام]] آمد.<ref>{{پک|1=جد|2= | منابع نام وی را لیلی گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=نقدی|2=۱۳۶۲|ک=زینب کبری بنت علی|ص=۱۵}}</ref> پدر او را [[مسعود بن خالد|مسعود]] بن [[خالد بن ثابت|خالد]] بن [[ثابت بن ربعی|ثابت]] بن [[ربعی بن سلمی]] گزارش کرده‌اند که از قبیله [[بنی‌تمیم]] بود.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> از وی اطلاعات زیادی در منابع تاریخی وجود ندارد و برخی منابع به صورت کوتاه از ارتباطش با علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند. اما از [[خالد بن مالک]] به عنوان یکی از بزرگان قوم بنی‌تمیم یاد شده است که در سال [[۹ قمری|۹ ه. ق]] به همراه جمع دیگری از بزرگان این قبیله برای پذیرش [[اسلام]] به نزد [[محمد|پیامبر اسلام]] آمد.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۱۰}}</ref> نسب کامل وی را «لیلی بنت مسعود بن خالد بن مالک بن ربعی بن سلمی بن جندل بن نهش بن دارم بن مالک بن حنظلة بن زید مناة بن تمیم» گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۹}}</ref><ref>{{پک|1=نقدی|2=۱۳۶۲|ک=زینب کبری بنت علی|ص=۱۵}}</ref> منابع مادر او را عمیره بنت قیس بن عاصم بن سنان بن خالد بن منقر بن عبید بن حارث بن عمرو بن کعب بن سعد بن زید بن مناة بن تمیم گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۱۳}}</ref> | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
=== ازدواج با علی بن ابی‌طالب === | === ازدواج با علی بن ابی‌طالب === | ||
از زندگانی لیلی بنت مسعود هیچ اطلاعی تا پیش از ازدواج با علی بن ابی‌طالب در منابع دست اول وجود ندارد. در این میان تنها [[محمدصادق کرباسی]] در ''[[دایرةالمعارف الحسینیه]]'' گزارش کرده است که او متولد سال ۲۲ ه.ق است اما برای این ادعا هیچ سندی را گزارش نمی‌کند.<ref>{{پک|1=جد|2= | از زندگانی لیلی بنت مسعود هیچ اطلاعی تا پیش از ازدواج با علی بن ابی‌طالب در منابع دست اول وجود ندارد. در این میان تنها [[محمدصادق کرباسی]] در ''[[دایرةالمعارف الحسینیه]]'' گزارش کرده است که او متولد سال ۲۲ ه.ق است اما برای این ادعا هیچ سندی را گزارش نمی‌کند.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۲۴}}</ref> آنچه مسلم است، لیلی از همسران علی بن ابی‌طالب بود.<ref>{{پک|1=مهدویان|2=۱۳۸۰|ک=تاریخ اسلام|ف=عبدالله بن جعفر}}</ref> [[ابن‌حمدون]] در ''[[التذکرة الحمدونیه]]'' گزارش می‌کند که ازدواج علی و لیلی در بصره و در میان [[جنگ جمل]] (سال [[۳۵ قمری|۳۵]] یا [[۳۶ قمری|۳۶ ه. ق]]) رخ داده است.<ref>{{پک|1=ابن‌حمدون|2=۱۹۹۶|ک=التذکرة الحمدونیه|ص=۹۶|ج=۳}}</ref> شبیه به همین مطلب را [[ناصرخسرو]] نیز گزارش کرده است. دلیل این ازدواج را ایجاد پیوند میان علی و قبیله بنی‌تمیم برای ایجاد حمایت در جنگ جمل گفته‌اند.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۲۵–۲۶}}</ref> در برخی منابع نیز از ازدواج موقت علی و لیلی گزارش شده است که این ازدواج در [[کوفه]] صورت گرفته است.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۳۰}}</ref> حاصل ازدواج او با علی بن ابی‌طالب، دو فرزند به نام‌های [[عبیدالله بن علی|عبیدالله]] و [[ابوبکر بن علی|ابوبکر]] بود.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> | ||
=== ازدواج با عبدالله بن جعفر === | === ازدواج با عبدالله بن جعفر === | ||
از لیلی به عنوان یکی از چهار همسر علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند که پس از کشته شدن علی، زنده بود. عبدالله بن جعفر که در آن زمان زینب بنت علی را در عقد ازدواج داشت، با لیلی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهار پسر به نام‌های [[یحیی بن عبدالله بن جعفر|یحیی]]، [[هارون بن عبدالله بن جعفر|هارون]]، [[موسی بن عبدالله بن جعفر|موسی]]، و [[صالح بن عبدالله بن جعفر|صالح]] و همین‌طور دو دختر به نام‌های [[ام‌ابیها بنت عبدالله بن جعفر|ام‌ابیها]] و [[ام‌محمد بنت عبدالله بن جعفر|ام‌محمد]] بود.<ref>{{پک|1=مهدویان|2=۱۳۸۰|ک=تاریخ اسلام|ف=عبدالله بن جعفر}}</ref> در این موضوع که لیلی چگونه با عبدالله بن جعفر ازدواج کرده است، ابهام‌های بسیاری وجود دارد و منابع در خصوص آن هیچ گزارشی را نکرده‌اند. در این میان ابهام است که لیلی بعد از ترور علی بن ابی‌طالب، چگونه از کوفه به مدینه منتقل شده است یا آنکه بعد از درگذشت علی، به قبیله خود در بصره رفته و عبدالله برای خواستگاری او به بصره رفته باشد یا اینکه در کوفه مانده باشد.<ref>{{پک|1=جد|2= | از لیلی به عنوان یکی از چهار همسر علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند که پس از کشته شدن علی، زنده بود. عبدالله بن جعفر که در آن زمان زینب بنت علی را در عقد ازدواج داشت، با لیلی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهار پسر به نام‌های [[یحیی بن عبدالله بن جعفر|یحیی]]، [[هارون بن عبدالله بن جعفر|هارون]]، [[موسی بن عبدالله بن جعفر|موسی]]، و [[صالح بن عبدالله بن جعفر|صالح]] و همین‌طور دو دختر به نام‌های [[ام‌ابیها بنت عبدالله بن جعفر|ام‌ابیها]] و [[ام‌محمد بنت عبدالله بن جعفر|ام‌محمد]] بود.<ref>{{پک|1=مهدویان|2=۱۳۸۰|ک=تاریخ اسلام|ف=عبدالله بن جعفر}}</ref> در این موضوع که لیلی چگونه با عبدالله بن جعفر ازدواج کرده است، ابهام‌های بسیاری وجود دارد و منابع در خصوص آن هیچ گزارشی را نکرده‌اند. در این میان ابهام است که لیلی بعد از ترور علی بن ابی‌طالب، چگونه از کوفه به مدینه منتقل شده است یا آنکه بعد از درگذشت علی، به قبیله خود در بصره رفته و عبدالله برای خواستگاری او به بصره رفته باشد یا اینکه در کوفه مانده باشد.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۳۳–۳۴}}</ref>{{همسران و فرزندان علی بن ابی‌طالب}} | ||
=== درگذشت === | === درگذشت === | ||
از تاریخ درگذشت لیلی بنت مسعود نیز هیچ مطلبی در منابع گزارش نشده است و تنها برخی منابع از حضورش در [[نبرد کربلا]] خبر داده‌اند. در صورت حضور او در نبرد کربلا، وی باید تا سال ۶۱ ه.ق زنده باشد و احتمالاً به مدینه بازگشته باشد.<ref>{{پک|1=جد|2= | از تاریخ درگذشت لیلی بنت مسعود نیز هیچ مطلبی در منابع گزارش نشده است و تنها برخی منابع از حضورش در [[نبرد کربلا]] خبر داده‌اند. در صورت حضور او در نبرد کربلا، وی باید تا سال ۶۱ ه.ق زنده باشد و احتمالاً به مدینه بازگشته باشد.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۱۱۸}}</ref> | ||
== کتاب‌شناسی == | == کتاب‌شناسی == | ||
«لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام أمیرالمؤمنین علی بن إبی‌طالب»، عنوان کتابی است که به قلم حیدر جد با موضوع زندگانی او نگارش یافته است.<ref>{{پک|1=جد|2= | «لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام أمیرالمؤمنین علی بن إبی‌طالب»، عنوان کتابی است که به قلم حیدر جد با موضوع زندگانی او نگارش یافته است.<ref>{{پک|1=جد|2=۱۴۳۶|ک=لیلی بنت مسعود النهشیلة|ص=۱}}</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
{{آغاز پانویس|35em}} | {{آغاز پانویس|35em}} | ||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=محمد بن حسن | * {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=ابن‌حمدون|نام=محمد بن حسن|عنوان=التذکرة الحمدونیه|سال=۱۹۹۶|مکان=بیروت|ناشر=دار صادر|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/02522|کوشش=احسان و بکر عباس|زبان=عربی}} | ||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=جد|پیوند=https://www.ghbook.ir/?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=18085&Itemid=167&lang=fa|نام=حیدر|عنوان=لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۳۶|مکان=بیروت|ناشر=دارالمتقین|زبان=عربی}} | * {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=جد|پیوند=https://www.ghbook.ir/?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=18085&Itemid=167&lang=fa|نام=حیدر|عنوان=لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۳۶|مکان=بیروت|ناشر=دارالمتقین|زبان=عربی}} | ||
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=مهدویان|نام۱=محبوب|تاریخ=۱۳۸۰|عنوان=عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|پیوند=https://ensani.ir/fa/article/37374|ژورنال=تاریخ اسلام|دوره=|شماره=۶|صفحات=}} | * {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=مهدویان|نام۱=محبوب|تاریخ=۱۳۸۰|عنوان=عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|پیوند=https://ensani.ir/fa/article/37374|ژورنال=تاریخ اسلام|دوره=|شماره=۶|صفحات=}} | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۳
| لیلی بنت مسعود نهشیله | |
|---|---|
| متولد | قبل از ۲۲ ه.ق |
| وفات | بعد از ۶۱ ه.ق |
| مدفن | نامشخص |
| نژاد | عرب بنی‌تمیمی |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | علی بن ابی‌طالب (۳۵ ه.ق - ۴۰ ه.ق) عبدالله بن جعفرٰ (بعد از ۴۰ ه.ق تا پایان حیاتش) |
| فرزندان | ابوبکر، عبیدالله، ام‌ابیها، ام‌محمد، یحیی، هارون، موسی، صالح |
| والدین |
|
لیلی بنت مسعود نهشیله یکی از همسران علی بن ابی‌طالب است که جزء چهار همسر زنده پس از درگذشت علی عنوان شده است. وی پس از قتل علی، همسر عبدالله بن جعفر شد. سال ولادتش را قبل از ۲۲ ه. ق گزارش کرده‌اند.
از زندگانی او اطلاعات دقیق و مشخصی وجود ندارد. آنطور که مشخص است، وی در سال ۳۵ تا ۳۶ ه. ق با علی بن ابی‌طالب در بصره یا کوفه ازدواج کرده است و پس از قتل علی، یا به مدینه آمده است یا آنکه به قبیله خود در بصره بازگشته و سرانجام با عبدالله بن جعفر ازدواج کرده. او جمعاً از دو شوهرش صاحب ۸ فرزند شد که دو تای آنها دختر بودند. منابع از زمان درگذشت او مطلبی را گزارش نکرده‌اند اما احتمالاً پس از سال ۶۱ ه. ق در مدینه درگذشته باشد.
نام و تبار
منابع نام وی را لیلی گزارش کرده‌اند.[۱] پدر او را مسعود بن خالد بن ثابت بن ربعی بن سلمی گزارش کرده‌اند که از قبیله بنی‌تمیم بود.[۲] از وی اطلاعات زیادی در منابع تاریخی وجود ندارد و برخی منابع به صورت کوتاه از ارتباطش با علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند. اما از خالد بن مالک به عنوان یکی از بزرگان قوم بنی‌تمیم یاد شده است که در سال ۹ ه. ق به همراه جمع دیگری از بزرگان این قبیله برای پذیرش اسلام به نزد پیامبر اسلام آمد.[۳] نسب کامل وی را «لیلی بنت مسعود بن خالد بن مالک بن ربعی بن سلمی بن جندل بن نهش بن دارم بن مالک بن حنظلة بن زید مناة بن تمیم» گزارش کرده‌اند.[۴][۵] منابع مادر او را عمیره بنت قیس بن عاصم بن سنان بن خالد بن منقر بن عبید بن حارث بن عمرو بن کعب بن سعد بن زید بن مناة بن تمیم گزارش کرده‌اند.[۶]
زندگی‌نامه
ازدواج با علی بن ابی‌طالب
از زندگانی لیلی بنت مسعود هیچ اطلاعی تا پیش از ازدواج با علی بن ابی‌طالب در منابع دست اول وجود ندارد. در این میان تنها محمدصادق کرباسی در دایرةالمعارف الحسینیه گزارش کرده است که او متولد سال ۲۲ ه.ق است اما برای این ادعا هیچ سندی را گزارش نمی‌کند.[۷] آنچه مسلم است، لیلی از همسران علی بن ابی‌طالب بود.[۸] ابن‌حمدون در التذکرة الحمدونیه گزارش می‌کند که ازدواج علی و لیلی در بصره و در میان جنگ جمل (سال ۳۵ یا ۳۶ ه. ق) رخ داده است.[۹] شبیه به همین مطلب را ناصرخسرو نیز گزارش کرده است. دلیل این ازدواج را ایجاد پیوند میان علی و قبیله بنی‌تمیم برای ایجاد حمایت در جنگ جمل گفته‌اند.[۱۰] در برخی منابع نیز از ازدواج موقت علی و لیلی گزارش شده است که این ازدواج در کوفه صورت گرفته است.[۱۱] حاصل ازدواج او با علی بن ابی‌طالب، دو فرزند به نام‌های عبیدالله و ابوبکر بود.[۱۲]
ازدواج با عبدالله بن جعفر
از لیلی به عنوان یکی از چهار همسر علی بن ابی‌طالب یاد کرده‌اند که پس از کشته شدن علی، زنده بود. عبدالله بن جعفر که در آن زمان زینب بنت علی را در عقد ازدواج داشت، با لیلی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهار پسر به نام‌های یحیی، هارون، موسی، و صالح و همین‌طور دو دختر به نام‌های ام‌ابیها و ام‌محمد بود.[۱۳] در این موضوع که لیلی چگونه با عبدالله بن جعفر ازدواج کرده است، ابهام‌های بسیاری وجود دارد و منابع در خصوص آن هیچ گزارشی را نکرده‌اند. در این میان ابهام است که لیلی بعد از ترور علی بن ابی‌طالب، چگونه از کوفه به مدینه منتقل شده است یا آنکه بعد از درگذشت علی، به قبیله خود در بصره رفته و عبدالله برای خواستگاری او به بصره رفته باشد یا اینکه در کوفه مانده باشد.[۱۴]
درگذشت
از تاریخ درگذشت لیلی بنت مسعود نیز هیچ مطلبی در منابع گزارش نشده است و تنها برخی منابع از حضورش در نبرد کربلا خبر داده‌اند. در صورت حضور او در نبرد کربلا، وی باید تا سال ۶۱ ه.ق زنده باشد و احتمالاً به مدینه بازگشته باشد.[۱۵]
کتاب‌شناسی
«لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام أمیرالمؤمنین علی بن إبی‌طالب»، عنوان کتابی است که به قلم حیدر جد با موضوع زندگانی او نگارش یافته است.[۱۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ نقدی، زینب کبری بنت علی، ۱۵.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۱۰.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۹.
- ↑ نقدی، زینب کبری بنت علی، ۱۵.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۱۳.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۲۴.
- ↑ مهدویان، «عبدالله بن جعفر»، تاریخ اسلام.
- ↑ ابن‌حمدون، التذکرة الحمدونیه، ۳: ۹۶.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۲۵–۲۶.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۳۰.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ مهدویان، «عبدالله بن جعفر»، تاریخ اسلام.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۳۳–۳۴.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۱۱۸.
- ↑ جد، لیلی بنت مسعود النهشیلة، ۱.
منابع
- ابن‌حمدون، محمد بن حسن (۱۹۹۶). التذکرة الحمدونیه (به عربی). به کوشش احسان و بکر عباس. بیروت: دار صادر.
- جد، حیدر (۱۴۳۶). لیلی بنت مسعود النهشیلة زوج الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (به عربی). بیروت: دارالمتقین.
- مهدویان، محبوب (۱۳۸۰). «عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب». تاریخ اسلام (۶).
- گنجی شافعی، محمد بن یوسف (۱۴۰۴). کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب. تهران: دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام.
- نقدی، جعفر (۱۳۶۲). زینب الکبری بنت الإمام أمیرالمومنین علی بن أبی‌طالب (به عربی). قم: الشریف الرضی.
