نجس: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''نجس'''، که به صورت '''نجاست''' و '''ناپاکی''' نیز از آن یاد می‌شود، یک حکم شرعی در ادیان ابراهیمی و از جمله اسلام است. == در لغت == نجس در لغت به معنای ناپاکی است و در مقابل آن از کلمه طهارت به معنای پاکی استفاده می‌شود.<ref>{{پک|ص.ن|۱۳۷۳|ک=نقد و نظر|ف=بح...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
در میان منابع اسلامی در خصوص اینکه آیا خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر اسلام پاک است یا نجس، گفتگوهای کلامی صورت گرفته است. شیعیانی که امامان خود را ملحق به پیامبر می‌دانند نیز در این بحث کلامی شرکت داشته‌اند و امامان خود را همچون پیامبر اسلام، پاک می‌دانند. در این میان اما اختلاف‌هایی وجود دارد. | در میان منابع اسلامی در خصوص اینکه آیا خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر اسلام پاک است یا نجس، گفتگوهای کلامی صورت گرفته است. شیعیانی که امامان خود را ملحق به پیامبر می‌دانند نیز در این بحث کلامی شرکت داشته‌اند و امامان خود را همچون پیامبر اسلام، پاک می‌دانند. در این میان اما اختلاف‌هایی وجود دارد. | ||
بر اساس روایتی در کتاب اوصل کافی، یکی از منابع معتبر شیعه امامیه، امامان شیعه نشانه‌های ده‌گانه‌ای دارند که جنب نشدن، یکی از آنهاست. هرچند محمد سند، از مجتهدان شیعه دوازده‌امامی بر این باور است که منظور از جنب نشدن در این روایت، جنابت در حالت خواب ([[احتلام]]) است. در این روایت همچنین نخوابیدن از دیگر ویژگی‌های امام عنوان شده است.<ref>{{پک|سند|۱۳۹۴|ک=مباحث حول النبوات|ص=۲۱۶|ج=}}</ref> | منابع اسلامی از تفاوت ظرف وجودی پیامبران و امامان در برابر سایر مخلوقات خدا سخن گفته‌اند و دلیل این تفاوت را، روح متعالی آنان دانسته‌اند که نیازمند جسمی متفاوت‌تر است. با این همه، جسم بودن آنان همانند دیگر انسان‌ها را انکار نکرده‌اند.<ref>{{پک|سند|۱۳۹۴|ک=مباحث حول النبوات|ص=۲۱۸|ج=}}</ref> | ||
==== در منابع سنی ==== | |||
بر اساس روایتی که [[شافعی]] از محمد، پیامبر اسلام گزارش کرده‌است، یکی از صحابه پس از حجامت محمد، خون او را می‌نوشد که با واکنش اعتراضی محمد مواجه می‌شود. در این روایت محمد به آن صحابه می‌گوید که هرچند کار حرامی مرتکب شده‌ای (خوردن نجاست) اما خدا به خاطر این کار آتش جهنم را بر تو حرام می‌کند.<ref>{{پک|سند|۱۳۹۴|ک=مباحث حول النبوات|ص=۲۱۹|ج=}}</ref> در روایت‌های دیگری که در منابع اهل سنت گزارش شده است، به نوشیدن بول پیامبر و همینطور خون زخم پیامبر اسلام نیز اشاره شده است.<ref>{{پک/بن|انصاری|ک=پایگاه اطلاع‌رسانی حسین انصاریان|ف=هذه شبهة وردت في إحدى مواقع الوهّابية في المنتديات}}</ref> | |||
==== در منابع شیعی ==== | |||
در برخی منابع شیعی اشارات و تصریحاتی در موضوع طهارت یا نجاست خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر و امامان مطرح شده است. ملا زین‌العابدین گلپایگانی، از فقیهان شیعه امامیه، با اشاره به یکی از اشعار سید بحرالعلوم، مدعی می‌شود که بحرالعلوم نیز به طهارت خون امامان معتقد بوده است. او از وجود اختلاف در میان شیعیان امامیه در این موضوع خبر می‌دهد و خودش را نیز از معتقدان به این نظریه می‌داند. او دلیل این ادعا را چنین می‌نویسد: «مسلمانان به واسطه پذیرش اسلام و کفار به واسطه توبه از کفر، ظاهر و رطوباتشان پاک می‌شود. همینطور معصومین نیز باطن و ظاهر و رطوباتشان به واسطه اسلام پاک است ولی به خاطر عصمت و به گواه آیه تطهیر، بول و خون و منی و مدفوع آنان نیز از خباثت تهی شده و از رو پاک هستند.». گلپایگانی در بخش انتهایی سخن خود تصریح می‌کند که هرچند با استدلال فوق، طهارت خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر و امام ثابت می‌شود، اما از باب «انتظام امر» و همسویی با دیگر احکام شریعت، از این موارد نیز، همچون دیگر نجاسات باید اجتناب شود. او معتقد است که حکمت تشریع احکام ظاهریه، سبب خواهد شد تا معتقد باشیم هرچند این موارد پاک هستند، اما باید احتیاط کرده و احکام نجاسات را درباره آنها رعایت کرد.<ref>{{پک|الگلپایگانی|۱۴۰۹|ک=انوارالاولایة|ص=۴۳۹-۴۴۰|ج=}}</ref> | |||
بر اساس روایتی در کتاب اوصل کافی، یکی از منابع معتبر شیعه امامیه، امامان شیعه نشانه‌های ده‌گانه‌ای دارند که جنب نشدن، یکی از آنهاست. هرچند محمد سند، از مجتهدان شیعه دوازده‌امامی بر این باور است که منظور از جنب نشدن در این روایت، جنابت در حالت خواب ([[احتلام]]) است. در این روایت همچنین نخوابیدن از دیگر ویژگی‌های امام عنوان شده است. در بخش پایانی این حدیث نیز گفته شده است که مدفوع معصوم، همچون مشک خوشبو است.<ref>{{پک|سند|۱۳۹۴|ک=مباحث حول النبوات|ص=۲۱۶|ج=}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۲۳: | خط ۳۱: | ||
* {{یادکرد ژورنال|نام۱=|نام خانوادگی۱=ن.ص|دوره=|شماره=۱|صفحات=۱۲۲-۱۶۵|عنوان=بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست|تاریخ=۱۳۷۳|ژورنال=نقد و نظر|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/10327/%d8%a8%d8%ad%d8%ab%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%87%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b7%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d9%88-%d9%86%d8%ac%d8%a7%d8%b3%d8%aa}} | * {{یادکرد ژورنال|نام۱=|نام خانوادگی۱=ن.ص|دوره=|شماره=۱|صفحات=۱۲۲-۱۶۵|عنوان=بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست|تاریخ=۱۳۷۳|ژورنال=نقد و نظر|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/10327/%d8%a8%d8%ad%d8%ab%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%87%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b7%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d9%88-%d9%86%d8%ac%d8%a7%d8%b3%d8%aa}} | ||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=مباحث حول النبوات|سال=۱۳۹۴|پیوند=https://lib.eshia.ir/10651/1/2|نام=محمد|نام خانوادگی=سند|پیوند نویسنده=محمد سند|ناشر=دارالکوخ|مکان=تهران|کوشش=حارث عذاری|مترجم=}} | * {{یادکرد کتاب|عنوان=مباحث حول النبوات|سال=۱۳۹۴|پیوند=https://lib.eshia.ir/10651/1/2|نام=محمد|نام خانوادگی=سند|پیوند نویسنده=محمد سند|ناشر=دارالکوخ|مکان=تهران|کوشش=حارث عذاری|مترجم=}} | ||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=انوارالولایة|سال=۱۴۰۹|پیوند=https://drive.google.com/file/d/1p8wPg3qH6YrB6s6jtIMv1ceOC8_tgci6/view|نام=زین‌العابدین|نام خانوادگی=الگلپایگانی|پیوند نویسنده=زین‌العابدین گلپایگانی|ناشر=|مکان=|کوشش=|مترجم=}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=هذه شبهة وردت في إحدى مواقع الوهّابية في المنتديات، أرجو الردّ السريع.|نشانی=https://erfan.ir/arabic/11021.html#:~:text=%D9%84%D9%8A%D8%B3%20%D9%81%D9%8A%20%D8%A8%D9%88%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%A6%D9%85%D9%91%D8%A9%20%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%A6%D8%B7%D9%87%D9%85,%D8%B2%D9%8A%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D9%8A%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%20%3A%20440%20%22%20.|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۲۰ مهر ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|انصاریان}}|نویسنده=پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ حسین انصاریان|کد زبان=|وبگاه=erfan.ir}} | |||
{{موضوعات اسلام}} | {{موضوعات اسلام}} | ||
نسخهٔ ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۸
نجس، که به صورت نجاست و ناپاکی نیز از آن یاد می‌شود، یک حکم شرعی در ادیان ابراهیمی و از جمله اسلام است.
در لغت
نجس در لغت به معنای ناپاکی است و در مقابل آن از کلمه طهارت به معنای پاکی استفاده می‌شود.[۱]
تکوینی یا تشریعی بودن نجاست
در دیدگاه پژوهشگران دینی، اختلاف وجود دارد که منظور از احکام طهارت و نجاست در شریعت‌های الهی، نجاست لغوی به معنای ناپاکی ذاتی و واقعیت در تکوین (عالَم واقع) است و یا آنکه منظور از طهارت و نجاست، احکامی اعتباری و بی‌ارتباط با هویت واقعی آن اشیاء می‌باشد. در اینباره برخی از محققان دینی بر این باورند که دیدگاه اول صحیح است و نجاست‌ها، به خودی خود پلید بوده و باید از آنها اجتناب کرد و در حالت دوم، محققان بر این باورند که نجاست یک شیء نجس، نشانه پلیدی ذاتی آن شیء نیست و این تنها حکمی از جانب شارع است.[۲]
در اسلام
حکم نجاست در مقابل حکم طهارت، یکی از احکام مهم در دین اسلام است. این حکم که نوعی حکم شخصی است؛ در تمام جوانب زندگی فردی مسلمانان تاثیرگذار است و شامل مباحث عبادی، خوراکی و زندگی فردی می‌شود.[۳]
طهارت خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر و امامان
در میان منابع اسلامی در خصوص اینکه آیا خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر اسلام پاک است یا نجس، گفتگوهای کلامی صورت گرفته است. شیعیانی که امامان خود را ملحق به پیامبر می‌دانند نیز در این بحث کلامی شرکت داشته‌اند و امامان خود را همچون پیامبر اسلام، پاک می‌دانند. در این میان اما اختلاف‌هایی وجود دارد.
منابع اسلامی از تفاوت ظرف وجودی پیامبران و امامان در برابر سایر مخلوقات خدا سخن گفته‌اند و دلیل این تفاوت را، روح متعالی آنان دانسته‌اند که نیازمند جسمی متفاوت‌تر است. با این همه، جسم بودن آنان همانند دیگر انسان‌ها را انکار نکرده‌اند.[۴]
در منابع سنی
بر اساس روایتی که شافعی از محمد، پیامبر اسلام گزارش کرده‌است، یکی از صحابه پس از حجامت محمد، خون او را می‌نوشد که با واکنش اعتراضی محمد مواجه می‌شود. در این روایت محمد به آن صحابه می‌گوید که هرچند کار حرامی مرتکب شده‌ای (خوردن نجاست) اما خدا به خاطر این کار آتش جهنم را بر تو حرام می‌کند.[۵] در روایت‌های دیگری که در منابع اهل سنت گزارش شده است، به نوشیدن بول پیامبر و همینطور خون زخم پیامبر اسلام نیز اشاره شده است.[۶]
در منابع شیعی
در برخی منابع شیعی اشارات و تصریحاتی در موضوع طهارت یا نجاست خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر و امامان مطرح شده است. ملا زین‌العابدین گلپایگانی، از فقیهان شیعه امامیه، با اشاره به یکی از اشعار سید بحرالعلوم، مدعی می‌شود که بحرالعلوم نیز به طهارت خون امامان معتقد بوده است. او از وجود اختلاف در میان شیعیان امامیه در این موضوع خبر می‌دهد و خودش را نیز از معتقدان به این نظریه می‌داند. او دلیل این ادعا را چنین می‌نویسد: «مسلمانان به واسطه پذیرش اسلام و کفار به واسطه توبه از کفر، ظاهر و رطوباتشان پاک می‌شود. همینطور معصومین نیز باطن و ظاهر و رطوباتشان به واسطه اسلام پاک است ولی به خاطر عصمت و به گواه آیه تطهیر، بول و خون و منی و مدفوع آنان نیز از خباثت تهی شده و از رو پاک هستند.». گلپایگانی در بخش انتهایی سخن خود تصریح می‌کند که هرچند با استدلال فوق، طهارت خون، ادرار، مدفوع و منی پیامبر و امام ثابت می‌شود، اما از باب «انتظام امر» و همسویی با دیگر احکام شریعت، از این موارد نیز، همچون دیگر نجاسات باید اجتناب شود. او معتقد است که حکمت تشریع احکام ظاهریه، سبب خواهد شد تا معتقد باشیم هرچند این موارد پاک هستند، اما باید احتیاط کرده و احکام نجاسات را درباره آنها رعایت کرد.[۷]
بر اساس روایتی در کتاب اوصل کافی، یکی از منابع معتبر شیعه امامیه، امامان شیعه نشانه‌های ده‌گانه‌ای دارند که جنب نشدن، یکی از آنهاست. هرچند محمد سند، از مجتهدان شیعه دوازده‌امامی بر این باور است که منظور از جنب نشدن در این روایت، جنابت در حالت خواب (احتلام) است. در این روایت همچنین نخوابیدن از دیگر ویژگی‌های امام عنوان شده است. در بخش پایانی این حدیث نیز گفته شده است که مدفوع معصوم، همچون مشک خوشبو است.[۸]
پانویس
ارجاعات
منابع
- ن.ص (۱۳۷۳). «بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست». نقد و نظر (۱): ۱۲۲-۱۶۵.
- سند، محمد (۱۳۹۴). مباحث حول النبوات. به کوشش حارث عذاری. تهران: دارالکوخ.
- الگلپایگانی، زین‌العابدین (۱۴۰۹). انوارالولایة.
- پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ حسین انصاریان. «هذه شبهة وردت في إحدى مواقع الوهّابية في المنتديات، أرجو الردّ السريع». erfan.ir. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۴۰۳.
- ↑ ص.ن، «بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست»، نقد و نظر، ۱۲۴.
- ↑ ص.ن، «بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست»، نقد و نظر، ۱۲۴.
- ↑ ص.ن، «بحثی اجتهادی در طهارت و نجاست»، نقد و نظر، ۱۲۳-۱۲۴.
- ↑ سند، مباحث حول النبوات، ۲۱۸.
- ↑ سند، مباحث حول النبوات، ۲۱۹.
- ↑ «هذه شبهة وردت في إحدى مواقع الوهّابية في المنتديات»، پایگاه اطلاع‌رسانی حسین انصاریان.
- ↑ الگلپایگانی، انوارالاولایة، ۴۳۹-۴۴۰.
- ↑ سند، مباحث حول النبوات، ۲۱۶.