عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها
(←لید) |
(−رده:حسین بن علی، −رده:حسینیه، −رده:کربلا، −رده:کشتگان نبرد کربلا، −رده:موسی (هاتکت)) |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox holiday | |||
=== | |holiday_name = عاشورا | ||
|image = تابلوی عصر عاشورا.jpg | |||
|caption = تابلوی عصر عاشورا اثر [[محمود فرشچیان]] | |||
|official_name = عَاشُورَاء | |||
|nickname = [[حسی (عاشورا)]], [[تبویک]]، تابوت، روز کفاره | |||
|duration = One day | |||
|frequency = هر سال یکبار | |||
|observedby = [[مسلمانان]] | |||
|date = ۱۰ [[ماه محرم]] | |||
|observances = عزاداری کردن و سوگواری کردن برای کشته‌شدن حسین بن علی (اسلام شیعه) | |||
روزه گرفتن (اسلام اهل سنت) | |||
|type = اسلامی و ملی (در برخی کشورها مانند [[افغانستان]]، [[آذربایجان]]، [[بحرین]]، [[ایران]]، [[لبنان]]، [[پاکستان]]، [[بنگلادش]]، [[هند]] و [[عراق]]) | |||
|significance = روزی که [[دیدگاه اسلامی موسی | موسی]] به عنوان شکرگزاری از آزاد شدن بنی اسرائیل به اعتقاد اهل سنت روزه گرفت. کشته‌شدن [[حسین بن علی]] و خانواده‌اش | |||
|alt=|litcolor=|celebrations=|begins=|ends=|weekday=|month=|scheduling=|firsttime=|startedby=|relatedto= | |||
}} | |||
'''عاشورا'''، یا '''روز عاشورا''' دهمین روز از [[ماه محرم|ماه محرّم]] است. روز عاشورا به جهت وقایع صورت گرفته در سال ۶۱ ه.ق و کشته شدن حسین بن علی، امام سوم [[شیعه دوازده‌امامی|شیعیان دوازده‌امامی]]، برای شیعیان اهمیت بسیاری دارد. در چنین روزی، [[حسین بن علی]] با همراهی جمعی از اصحاب و خانواده خود در [[کربلا]] در پی جنگی نابرابر کشته شدند. همه ساله با شروع محرم، شیعیان در سراسر جهان به عزاداری می‌پردازند. این عزاداری اغلب تا [[ماه صفر]] ادامه میابد، اما اوج این عزاداری‌ها در روز عاشورا است. این روز در تقویم بعضی کشورا از جمله [[ایران]]، [[عراق]]، [[افغانستان]]، [[هند]] و [[پاکستان]] تعطیل رسمی است.<ref name=":1">{{یادکرد وب|وبگاه=ویکی شیعه|نشانی=https://fa.wikishia.net/view/روز_عاشورا|عنوان=روز عاشورا}}</ref> | |||
=== عاشورا | == در لغت و اصطلاح == | ||
[[پرونده:تابلوی عصر عاشورا.jpg|بندانگشتی|تابلو ''عصر عاشورا'' یکی از آثار نگارگری [[محمود فرشچیان]]]]عشر، عاشور، عشور، همگی به معنای ده است.<ref name=":0"/> عاشورا نام روز دهم ماه تشری بوده است، که [[یهودیان]] در آن روز، [[روزه]] (کیپور) می‌گرفتند. گفته شده است که [[محمد]]، پیامبر اسلام در یکی از روزهای عاشورا به [[مدینه]] وارد شد.<ref name=":0"/> | |||
== در باورهای مذهبی == | |||
در روایات اسلامی عاشورا از فضلیت خاصی برخوردار است، به مناسبت‌های ویژه‌ای چون ظهور مهدی موعود، روز خروج [[نوح]] از [[کشتی نوح|کشتی]]، پذیرش توبهٔ [[آدم]] در این روز، آفرینش زمین و آسمان و… مقدس شمرده شده است.<ref name=":0"/> | |||
[[شیخ عباس قمی]] در [[مفاتیح الجنان]] می‌گوید: «شایسته است شخص در این روز مشغول کاری از کارهای دنیا نگردد و غمگین باشد و این امر در نحوه پوشش و خوراکش نمایان باشد. این روز را بر امام حسین (ع) عزاداری کند و آن حضرت را زیارت کند. خواندن هزار مرتبه توحید، دعای عشرات، خودداری از خوردن و آشامیدن اما بدون قصد روزه و هزار مرتبه لعن بر قاتلان امام حسین (ع) نیز از اعمال ذکر شده برای این روز است.»<ref name=":1"/> | |||
=== روزه عاشورا === | |||
گفته شده که یهودیان، در روز ورود محمد به مدینه، روزه‌دار بودند و محمد، سبب روزه را از آنان جویا شد؛ یهودیان گفتند به جهت پیروزی [[موسی]] بر [[فرعون]] روزه هستند و پس از آن، با موافقت محمد، مسلمانان نیز تا پیش از تعیین ماه رمضان برای روزه‌داری مسلمانان، این روز را روزه می‌گرفتند.<ref name=":0"/> بعدها میان مسلمانان بر سر [[روزه روز عاشورا]] اختلاف افتاد. بنابر روایات [[اهل سنت]] روزه این روز [[مستحب]] است و بنا بر روایات شیعه مجاز نیست. شیعیان، اهل‌سنت را متهم می‌کنند که این روز را به شکرانه قتل حسین بن علی روزه می‌گیرند.<ref name=":0"/> | |||
=== سوگواری در عاشورا === | |||
به گزارش منابع شیعی، در دوران حکومت [[امویان]]، این روز فرخنده محسوب می‌شد و مردم، لباس نو می‌پوشیدند و به شادی می‌پرداختند. گفته شده که این رسم حتی پس از زوال امویان ادامه داشت.<ref name=":0"/> به این مسئله در زیارت عاشورا با عبارت «هذا یومٌ تَبَرَّکت بِهِ بَنُوأُمَیةَ؛ این روزی است که بنی‌امیه آن را مبارک می‌دانستند» اشاره شده است.<ref name=":1"/> | |||
بعدها با فعالیت رسمی [[شیعه]] در سال ۳۵۲ ه.ق با قدرت یافتن [[آل بویه|آل‌بویه]]، [[معزالدوله دیلمی]] فرمان داد در این روز مردم به سوگواری بپردازند، بازارها بسته شوند. در بعضی از [[کشورهای اسلامی]] با سقوط [[فاطمیان]]، دیگر بار این روز به شادی بدل شد، اما در نواحی شیعه‌نشین این رسم بر جای ماند و بعدها در دوران [[صفویه]] به رواج [[تشیع در ایران]]، در شعاع وسیع‌تر روز عاشورا به عنوان روز سوگواری شناخته شد.<ref name=":0">{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=ذوالفقاری|نام۱=حسن|عنوان=فرهنگنامه عاشورا|پیوند=https://ensani.ir/file/download/article/20120413165457-5173-145.pdf|ژورنال=کیهان فرهنگی|شماره=98|سال=خرداد 1372}}</ref> | |||
== منابع == | |||
{{پانویس|۲}} | |||
{{واقعه کربلا}} | |||
{{سوگواری محرم}} | |||
{{مناسبت‌های اسلامی}} | |||
{{مباحث اسلام}} | |||
{{شیعه-افقی}} | |||
{{مداحی}} | |||
{{حسین بن علی-افقی}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=بله|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=بله|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:اصطلاحات اسلامی]] | |||
[[رده:تاریخ شیعه]] | |||
[[رده:تعطیلات عمومی در ایران]] | |||
[[رده:خانواده محمد]] | |||
[[رده:روزهای مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]] | |||
[[رده:روزهای مهم در شیعه]] | |||
[[رده:عاشورا|عاشورا]] | |||
[[رده:فرهنگ اسلامی]] | |||
[[رده:مناسبت‌های اسلامی]] | |||
در | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۴:۰۱
| عاشورا | |
|---|---|
 تابلوی عصر عاشورا اثر محمود فرشچیان | |
| نام رسمی | عَاشُورَاء |
| نام دیگر | حسی (عاشورا), تبویک، تابوت، روز کفاره |
| برپایی توسط | مسلمانان |
| نوع | اسلامی و ملی (در برخی کشورها مانند افغانستان، آذربایجان، بحرین، ایران، لبنان، پاکستان، بنگلادش، هند و عراق) |
| اهمیت | روزی که موسی به عنوان شکرگزاری از آزاد شدن بنی اسرائیل به اعتقاد اهل سنت روزه گرفت. کشته‌شدن حسین بن علی و خانواده‌اش |
| مراسم | عزاداری کردن و سوگواری کردن برای کشته‌شدن حسین بن علی (اسلام شیعه) روزه گرفتن (اسلام اهل سنت) |
| تاریخ | ۱۰ ماه محرم |
| تناوب | هر سال یکبار |
عاشورا، یا روز عاشورا دهمین روز از ماه محرّم است. روز عاشورا به جهت وقایع صورت گرفته در سال ۶۱ ه.ق و کشته شدن حسین بن علی، امام سوم شیعیان دوازده‌امامی، برای شیعیان اهمیت بسیاری دارد. در چنین روزی، حسین بن علی با همراهی جمعی از اصحاب و خانواده خود در کربلا در پی جنگی نابرابر کشته شدند. همه ساله با شروع محرم، شیعیان در سراسر جهان به عزاداری می‌پردازند. این عزاداری اغلب تا ماه صفر ادامه میابد، اما اوج این عزاداری‌ها در روز عاشورا است. این روز در تقویم بعضی کشورا از جمله ایران، عراق، افغانستان، هند و پاکستان تعطیل رسمی است.[۱]
در لغت و اصطلاح
عشر، عاشور، عشور، همگی به معنای ده است.[۲] عاشورا نام روز دهم ماه تشری بوده است، که یهودیان در آن روز، روزه (کیپور) می‌گرفتند. گفته شده است که محمد، پیامبر اسلام در یکی از روزهای عاشورا به مدینه وارد شد.[۲]
در باورهای مذهبی
در روایات اسلامی عاشورا از فضلیت خاصی برخوردار است، به مناسبت‌های ویژه‌ای چون ظهور مهدی موعود، روز خروج نوح از کشتی، پذیرش توبهٔ آدم در این روز، آفرینش زمین و آسمان و… مقدس شمرده شده است.[۲]
شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان می‌گوید: «شایسته است شخص در این روز مشغول کاری از کارهای دنیا نگردد و غمگین باشد و این امر در نحوه پوشش و خوراکش نمایان باشد. این روز را بر امام حسین (ع) عزاداری کند و آن حضرت را زیارت کند. خواندن هزار مرتبه توحید، دعای عشرات، خودداری از خوردن و آشامیدن اما بدون قصد روزه و هزار مرتبه لعن بر قاتلان امام حسین (ع) نیز از اعمال ذکر شده برای این روز است.»[۱]
روزه عاشورا
گفته شده که یهودیان، در روز ورود محمد به مدینه، روزه‌دار بودند و محمد، سبب روزه را از آنان جویا شد؛ یهودیان گفتند به جهت پیروزی موسی بر فرعون روزه هستند و پس از آن، با موافقت محمد، مسلمانان نیز تا پیش از تعیین ماه رمضان برای روزه‌داری مسلمانان، این روز را روزه می‌گرفتند.[۲] بعدها میان مسلمانان بر سر روزه روز عاشورا اختلاف افتاد. بنابر روایات اهل سنت روزه این روز مستحب است و بنا بر روایات شیعه مجاز نیست. شیعیان، اهل‌سنت را متهم می‌کنند که این روز را به شکرانه قتل حسین بن علی روزه می‌گیرند.[۲]
سوگواری در عاشورا
به گزارش منابع شیعی، در دوران حکومت امویان، این روز فرخنده محسوب می‌شد و مردم، لباس نو می‌پوشیدند و به شادی می‌پرداختند. گفته شده که این رسم حتی پس از زوال امویان ادامه داشت.[۲] به این مسئله در زیارت عاشورا با عبارت «هذا یومٌ تَبَرَّکت بِهِ بَنُوأُمَیةَ؛ این روزی است که بنی‌امیه آن را مبارک می‌دانستند» اشاره شده است.[۱]
بعدها با فعالیت رسمی شیعه در سال ۳۵۲ ه.ق با قدرت یافتن آل‌بویه، معزالدوله دیلمی فرمان داد در این روز مردم به سوگواری بپردازند، بازارها بسته شوند. در بعضی از کشورهای اسلامی با سقوط فاطمیان، دیگر بار این روز به شادی بدل شد، اما در نواحی شیعه‌نشین این رسم بر جای ماند و بعدها در دوران صفویه به رواج تشیع در ایران، در شعاع وسیع‌تر روز عاشورا به عنوان روز سوگواری شناخته شد.[۲]
منابع
| تاریخ |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جغرافیا | |||||||||||
| عقاید |
| ||||||||||
| معارف | |||||||||||
| کسان | |||||||||||
| ساختار |
| ||||||||||
| فرهنگ | |||||||||||
| رسانه | |||||||||||
| مؤسسات و احزاب | |||||||||||
| انجمنها |
| ||||||||||
| میراث |
| ||||||||||
| سبک |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| مراسم | |||||
| مداحان |
| ||||
| مدیحهسرایان | |||||
| جستارهای وابسته | |||||
