|
مسابقه سال اسلامیکال |
| همزمان با آغاز ماه رمضان، مسابقه سال اسلامیکال با هدف معرفی اسلامیکال و توسعه مقالات در زمینه اسلامی آغاز شده‌است. علاقه‌مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند تا پایان ماه رمضان ۱۴۴۶ قمری برای آن نام‌نویسی کنند. فهرستی از مقالات پیشنهادی جهت ایجاد در اینجا وجود دارد |
ام‌البنین
| فاطمه کلابیه | |
|---|---|
 | |
| متولد | کوفه |
| وفات | ۷۰ قمری مدینه |
| آرامگاه | قبرستان بقیع، مدینه |
| محل زندگی | مدینه، کوفه |
| عنوان | ام البنین |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | علی بن ابی‌طالب |
| فرزندان | عبّاس، عبدالله، جعفر و عثمان |
| والدین | حزام بن خالد (پدر) ثمامه (مادر) |
اُمّ‌البنین، با نام کامل فاطمه بنت حزام مشهور به فاطمه کلابیه، همسر علی بن ابی‌طالب و مادر عباس بن علی، چهار فرزند خود را در واقعه کربلا از دست داد و از این جهت نزد شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او با سرودن مرثیه‌هایی در بقیع، یاد آن‌ها را گرامی داشت و اشعارش تأثیر عمیقی بر مردم زمانه خود گذاشت.
نام و نسب
فاطمه دختر حزام یا فاطمه کلابیه ملقب به ام‌البنین،[۱] نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است.[۲]
زندگی
بر اساس ادعای برخی منابع اسلامی، ام‌البنین زاده سال ۵ پس از بعثت بود.[۳] در منابع شیعی برای او مقامات و کراماتی گزارش شده‌است.[۴]
ازدواج با علی بن ابی‌طالب
در روایات منابع شیعه همچون آثار مامقانی و محسن امین، ماجرای ازدواج او با علی به درخواست علی از عقیل برای پیدا کردن زنی از بهترین قبایل در شجاعت همراه است.[۵] علی از برادر خود عقیل، که نسب‌شناس برجسته‌ای بود، خواست زنی شایسته برای ازدواج معرفی کند. عقیل، اُمّ البنین را به دلیل شجاعت و اصالت خانوادگی‌اش پیشنهاد داد و علی با او ازدواج کرد.[۶]
در تاریخ ازدواجش، آورده‌اند که پس از درگذشت فاطمه، علی با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد و پس از آن امامه را به عقد خود درآورد. با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که ازدواج او را پس از خوله گزارش کرده‌اند.[۷] حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های عباس، جعفر، عثمان، عبدالله بود.[۸] اولین فرزند او عباس است که در سال ۲۶ ه.ق به دنیا آمده‌است.[۹]
در واقعه کربلا و پس از آن
از فاطمه بنت حزام، در ماجرای نبرد کربلا سخن فراوانی به میان آمده‌است.[۱۰] پس از این حادثه، اُمّ‌البنین به سوگواری فرزندان خود پرداخت و با سرودن مرثیه‌هایی در قبرستان بقیع، یاد آن‌ها را زنده نگه داشت. اشعار او، که در رثای فرزندانش بود، مردم مدینه را به بقیع می‌کشاند و حتی مروان بن حکم، که از مخالفان بنی‌هاشم بود، تحت تأثیر این مرثیه‌ها قرار می‌گرفت.[۱۱]
درگذشت
در تاریخ درگذشت اختلاف است. او در بین سال‌های ۶۴–۷۰ ه. ق درگذشت.[۱۲]
پانویس
ارجاعات
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۷۷.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۸۰.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ام‌البنین». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- زحمتکش، زهرا (۱۳۹۶). «ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام». پژوهش‌نامه معارف حسینی. تهران (۶): ۹۱–۱۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
- گنجی شافعی، محمد بن یوسف (۱۴۰۴). کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب. تهران: دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام.
- شهرستانی، علی (۱۴۳۱). التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی. قم: مرکز الابحاث العقائدیه.
