ام‌البنین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''فاطمه دختر حزام''' ملقب به '''ام‌البنین'''، یکی از همسران علی بن ابی‌طالب است. نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است. او زاده سال 5 پس از بعثت بود و برای علی چهار فرزند به نام‌های عباس بن علی|عب...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه زندگینامه | |||
| اندازه جعبه = | |||
| عنوان = | |||
| عنوان ۲ = | |||
| نام = فاطمه کلابیه | |||
| تصویر =نام ام البنین.png | |||
| اندازه تصویر = 150px | |||
| عنوان فاطمه کلابیه | |||
| زادروز = | |||
| زادگاه = [[کوفه]] | |||
| تاریخ مرگ = [[۷۰ قمری]] | |||
| مکان مرگ = [[مدینه]] | |||
| علت مرگ = | |||
| آرامگاه = [[قبرستان بقیع]]، [[مدینه]] | |||
| محل زندگی = [[مدینه]]، [[کوفه]] | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| لقب‌ها = ام البنین | |||
| کنیه = | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
| آثار = | |||
| همسر = [[علی بن ابی‌طالب]] | |||
| فرزندان = [[عباس بن علی|عبّاس]]، عبدالله، [[جعفر بن علی بن ابی‌طالب|جعفر]] و عثمان | |||
| والدین = حزام بن خالد (پدر) | |||
ثمامه (مادر) | |||
| خویشاوندان سرشناس = | |||
| پانویس = | |||
}} | |||
'''اُمّ‌البنین'''، با نام کامل '''فاطمه بنت حزام''' مشهور به '''فاطمه کلابیه،''' [[همسران علی بن ابی‌طالب|همسر علی بن ابی‌طالب]] و مادر [[عباس بن علی]]، چهار فرزند خود را در [[نبرد کربلا|واقعه کربلا]] از دست داد و از این جهت نزد شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او با سرودن مرثیه‌هایی در [[بقیع]]، یاد آن‌ها را گرامی داشت و اشعارش تأثیر عمیقی بر مردم زمانه خود گذاشت. | |||
از | == نام و نسب == | ||
فاطمه دختر حزام یا فاطمه کلابیه ملقب به ام‌البنین،<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> | |||
== زندگی == | |||
بر اساس ادعای برخی منابع اسلامی، ام‌البنین زاده سال ۵ پس از بعثت بود.<ref>{{پک|گنجی شافعی|۱۴۰۴|ک=کفایة الطالب|ص=۴۱۳–۴۱۴}}</ref> در منابع شیعی برای او مقامات و کراماتی گزارش شده‌است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> | |||
=== ازدواج با علی بن ابی‌طالب === | |||
در روایات منابع [[شیعه]] همچون آثار [[مامقانی]] و [[محسن امین]]، ماجرای ازدواج او با علی به درخواست علی از [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل]] برای پیدا کردن زنی از بهترین قبایل در شجاعت همراه است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> علی از برادر خود عقیل، که نسب‌شناس برجسته‌ای بود، خواست زنی شایسته برای ازدواج معرفی کند. عقیل، اُمّ البنین را به دلیل شجاعت و اصالت خانوادگی‌اش پیشنهاد داد و علی با او ازدواج کرد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> | |||
در تاریخ ازدواجش، آورده‌اند که پس از درگذشت فاطمه، علی با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد و پس از آن [[امامه بنت زینب|امامه]] را به عقد خود درآورد. با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که ازدواج او را پس از [[خوله بنت جعفر|خوله]] گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|شهرستانی|۱۴۳۱|ک=تسمیات|ص=۳۷۷}}</ref> حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های [[عباس بن علی|عباس]]، [[جعفر بن علی بن ابی‌طالب|جعفر]]، [[عثمان بن علی|عثمان]]، [[عبدالله اکبر بن علی|عبدالله]] بود.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> اولین فرزند او عباس است که در سال ۲۶ ه.ق به دنیا آمده‌است.<ref>{{پک|شهرستانی|۱۴۳۱|ک=تسمیات|ص=۳۸۰}}</ref> | |||
=== در واقعه کربلا و پس از آن === | |||
از فاطمه بنت حزام، در ماجرای [[نبرد کربلا]] سخن فراوانی به میان آمده‌است.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> پس از این حادثه، اُمّ‌البنین به سوگواری فرزندان خود پرداخت و با سرودن مرثیه‌هایی در [[قبرستان بقیع]]، یاد آن‌ها را زنده نگه داشت. اشعار او، که در رثای فرزندانش بود، مردم [[مدینه]] را به بقیع می‌کشاند و حتی [[مروان بن حکم]]، که از مخالفان [[بنی‌هاشم]] بود، تحت تأثیر این مرثیه‌ها قرار می‌گرفت.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایره‌المعارف جامع اسلامی|ف=ام‌البنین}}</ref> | |||
== درگذشت == | |||
در تاریخ درگذشت اختلاف است. او در بین سال‌های ۶۴–۷۰ ه. ق درگذشت.<ref>{{پک|زحمتکش|۱۳۹۶|ف=ویژگی‌های ام‌البنین|ک=پژوهش‌نامه معارف}}</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۷: | خط ۴۹: | ||
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | {{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | ||
===منابع=== | ===منابع=== | ||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=اختری|نام=عباسعلی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ام‌البنین|دانشنامه=[[دایره‌المعارف جامع اسلامی]]|عنوان جلد=دایره‌المعارف جامع اسلامی|سال=۱۳۹۰|ناشر=آرایه|مکان=تهران}} | |||
*{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=زحمتکش|نام=زهرا|عنوان=ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام|ژورنال=پژوهش‌نامه معارف حسینی|مکان=تهران|شماره=۶|تاریخ=۱۳۹۶|صفحه=۹۱–۱۱۸|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1207422/ویژگی-ها-و-فضایل-ام-البنین-علیهما-السلام?q=همسران%20امام%20علی&score=17.0&rownumber=2|دسترسی پیوند=آبونمان|توسط=[[نورمگز]]}} | *{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=زحمتکش|نام=زهرا|عنوان=ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام|ژورنال=پژوهش‌نامه معارف حسینی|مکان=تهران|شماره=۶|تاریخ=۱۳۹۶|صفحه=۹۱–۱۱۸|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1207422/ویژگی-ها-و-فضایل-ام-البنین-علیهما-السلام?q=همسران%20امام%20علی&score=17.0&rownumber=2|دسترسی پیوند=آبونمان|توسط=[[نورمگز]]}} | ||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=گنجی شافعی|نام=محمد بن یوسف|عنوان=کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۰۴|مکان=تهران|ناشر=دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام}} | *{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=گنجی شافعی|نام=محمد بن یوسف|عنوان=کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب|سال=۱۴۰۴|مکان=تهران|ناشر=دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام}} | ||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=شهرستانی|نام=علی|عنوان=التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی|سال=۱۴۳۱|مکان=قم|ناشر=مرکز الابحاث العقائدیه|پیوند=https://lib.eshia.ir/11345/1/0|پیوند نویسنده=سید علی شهرستانی}} | *{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=شهرستانی|نام=علی|عنوان=التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی|سال=۱۴۳۱|مکان=قم|ناشر=مرکز الابحاث العقائدیه|پیوند=https://lib.eshia.ir/11345/1/0|پیوند نویسنده=سید علی شهرستانی}} | ||
{{علی بن ابی‌طالب-افقی}} | |||
{{بزرگان اسلام}} | |||
{{همسران و فرزندان علی بن ابی‌طالب}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:درگذشتگان ۶۸۳ (میلادی)]] | |||
[[رده:همسران علی بن ابی‌طالب]] | |||
[[رده:صحابه محبوب شیعه]] | |||
[[رده:صحابیات]] | |||
[[رده:همسران امامان شیعه]] | |||
[[رده:مدفونان در بقیع]] | |||
[[رده:افراد مقدس نزد شیعه دوازده‌امامی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۱۵
| فاطمه کلابیه | |
|---|---|
 | |
| متولد | کوفه |
| وفات | ۷۰ قمری مدینه |
| آرامگاه | قبرستان بقیع، مدینه |
| محل زندگی | مدینه، کوفه |
| عنوان | ام البنین |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | علی بن ابی‌طالب |
| فرزندان | عبّاس، عبدالله، جعفر و عثمان |
| والدین | حزام بن خالد (پدر) ثمامه (مادر) |
اُمّ‌البنین، با نام کامل فاطمه بنت حزام مشهور به فاطمه کلابیه، همسر علی بن ابی‌طالب و مادر عباس بن علی، چهار فرزند خود را در واقعه کربلا از دست داد و از این جهت نزد شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او با سرودن مرثیه‌هایی در بقیع، یاد آن‌ها را گرامی داشت و اشعارش تأثیر عمیقی بر مردم زمانه خود گذاشت.
نام و نسب
فاطمه دختر حزام یا فاطمه کلابیه ملقب به ام‌البنین،[۱] نسب پدر او، حزام بن خالد بن جعفر بن عامر بن کعب بن کلاب گزارش شده است.[۲]
زندگی
بر اساس ادعای برخی منابع اسلامی، ام‌البنین زاده سال ۵ پس از بعثت بود.[۳] در منابع شیعی برای او مقامات و کراماتی گزارش شده‌است.[۴]
ازدواج با علی بن ابی‌طالب
در روایات منابع شیعه همچون آثار مامقانی و محسن امین، ماجرای ازدواج او با علی به درخواست علی از عقیل برای پیدا کردن زنی از بهترین قبایل در شجاعت همراه است.[۵] علی از برادر خود عقیل، که نسب‌شناس برجسته‌ای بود، خواست زنی شایسته برای ازدواج معرفی کند. عقیل، اُمّ البنین را به دلیل شجاعت و اصالت خانوادگی‌اش پیشنهاد داد و علی با او ازدواج کرد.[۶]
در تاریخ ازدواجش، آورده‌اند که پس از درگذشت فاطمه، علی با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد و پس از آن امامه را به عقد خود درآورد. با این وجود گزارش‌هایی وجود دارد که ازدواج او را پس از خوله گزارش کرده‌اند.[۷] حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام‌های عباس، جعفر، عثمان، عبدالله بود.[۸] اولین فرزند او عباس است که در سال ۲۶ ه.ق به دنیا آمده‌است.[۹]
در واقعه کربلا و پس از آن
از فاطمه بنت حزام، در ماجرای نبرد کربلا سخن فراوانی به میان آمده‌است.[۱۰] پس از این حادثه، اُمّ‌البنین به سوگواری فرزندان خود پرداخت و با سرودن مرثیه‌هایی در قبرستان بقیع، یاد آن‌ها را زنده نگه داشت. اشعار او، که در رثای فرزندانش بود، مردم مدینه را به بقیع می‌کشاند و حتی مروان بن حکم، که از مخالفان بنی‌هاشم بود، تحت تأثیر این مرثیه‌ها قرار می‌گرفت.[۱۱]
درگذشت
در تاریخ درگذشت اختلاف است. او در بین سال‌های ۶۴–۷۰ ه. ق درگذشت.[۱۲]
پانویس
ارجاعات
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۴۱۳–۴۱۴.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۷۷.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ شهرستانی، تسمیات، ۳۸۰.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
- ↑ اختری، «ام‌البنین»، دایره‌المعارف جامع اسلامی.
- ↑ زحمتکش، «ویژگی‌های ام‌البنین»، پژوهش‌نامه معارف.
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ام‌البنین». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- زحمتکش، زهرا (۱۳۹۶). «ویژگی‌ها و فضایل ام‌البنین علیهما السلام». پژوهش‌نامه معارف حسینی. تهران (۶): ۹۱–۱۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
- گنجی شافعی، محمد بن یوسف (۱۴۰۴). کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب. تهران: دار احیاء التراث اهل البیت علیهم السلام.
- شهرستانی، علی (۱۴۳۱). التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الأموی. قم: مرکز الابحاث العقائدیه.
