بدون جعبه اطلاعات
بدون تصویر
غیراستاندارد
مقابله‌نشده با دانشنامه‌ها

توسل

از اسلامیکال
نسخهٔ تاریخ ‏۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۲ توسط Shahroudi (بحث | مشارکت‌ها) (− رده:قرآن (هات‌کت))
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
شیعه
درگاه تشیع
عقاید
فروعنمازروزهخمسزکاتحججهادامر به معروفنهی از منکرتولیتبری
عقاید برجستهمهدویت: غیبت (غیبت صغرا، غیبت کبراانتظار، ظهور و رجعتبداشفاعت و توسلتقیهعصمتمرجعیت، حوزه علمیه و تقلیدولایت فقیهمتعهشهادت ثالثهجانشینی محمدنظام حقوقی
شخصیت‌ها
چهارده معصوممحمدعلیفاطمهحسنحسینسجادباقرصادقکاظمرضاجواد (تقی) • هادی (نقی) • حسن (عسکری) • مهدی
صحابه محترم نزد شیعهمردان: سلمان فارسیمقداد بن اسودمیثم تمارابوذر غفاریعمار یاسربلال حبشیجعفر بن ابی‌طالبمالک اشترمحمد بن ابوبکرعقیلعثمان بن حنیفکمیل بن زیاداویس قرنیابوایوب انصاریجابر بن عبدالله انصاریابن‌عباسابن مسعودابوطالبحمزهیاسرهانی بن عروهعثمان بن مظعونعبدالله بن جعفرخباب بن ارتاسامة بن زیدخزیمة بن ثابتمصعب بن عمیرمالک بن نویرهزید بن حارثه
زنان: فاطمه بنت اسدحلیمهزینبام کلثوم بنت علیاسماء بنت عمیسام ایمنصفیه بنت عبدالمطلبسمیه
رجال و علماکشته‌شدگان کربلافهرست رجال حدیث شیعهاصحاب اجماعروحانیان شیعهعالمان شیعهمراجع تقلید
مکان‌های متبرک
مکه و مسجدالحراممدینه، مسجد النبی و بقیعبیت‌المقدس و مسجدالاقصینجف، حرم علی بن ابی‌طالب و مسجد کوفهکربلا و حرم حسین بن علیکاظمین و حرم کاظمینسامرا و حرم عسکریینمشهد و حرم علی بن موسی الرضا
دمشق و زینبیهقم و حرم فاطمه معصومهشیراز و شاه‌چراغکاشمر و حمزه بن حمزه بن موسی بن جعفر امامزاده سید مرتضی و آرامگاه سید حسن مدرسآستانه اشرفیه و سید جلال‌الدین اشرفری و حرم شاه عبدالعظیمامامزاده جعفر
مسجدامامزادهحسینیه
روزهای مقدس
عید فطرعید قربان (عید اضحی)عید غدیر خممحرّم (سوگواری محرمتاسوعا، عاشورا و اربعین) • عید مبعثمیلاد پیامبر • تولد ائمه • ایام فاطمیه
رویدادها
رویداد مباهلهرویداد غدیر خمسقیفه بنی‌ساعدهفدکرویداد خانه فاطمه زهراقتل عثمانجنگ جملنبرد صفیننبرد نهروانواقعه کربلامؤتمر علماء بغدادحدیث ثقلیناصحاب کساآیه تطهیر
کتاب‌ها
قرآننهج‌البلاغهصحیفه سجادیه
کتب اربعه: الاستبصاراصول کافیتهذیب الاحکاممن لایحضره الفقیه
مصحف فاطمهمصحف علیرساله حقوقاسرار آل محمد
وسائل‌الشیعهبحارالانوارالغدیرمفاتیح‌الجنان
تفسیر مجمع‌البیانتفسیر المیزانکتب شیعه
شاخه‌ها
دوازده‌امامی (اثنی‌عشری)اسماعیلیهزیدیهغلاهواقفیه
منابع اجتهاد
کتاب (قرآن)سنت (روایات پیامبر و ائمه)عقلاجماع

توسل در لغت به معنای «انجام دادن کاری برای تقرب به یک چیز یا شخص» است. توسل واسطه قرار دادن کارهای خیر و اشخاص صالح برای برآورده شدن درخواست و اجابت دعا است. توسل در اصطلاح به معنای ارائه و واسطه قرار دادن چیزی به درگاه الهی به هنگام دعا و استغاثه برای پذیرش درخواست از جانب خدا است. این درخواست می‌تواند هرچیزی همچون پذیرش توبه و اجابت دعای یا برآورده شدنِ درخواست باشد. این واسطه‌ها می‌تواند صفات و اسمای خدا، نام پیامبران، نام اولیای الهی یا فرشتگان باشد.[نیازمند منبع]

در منابع اسلامی

آیه ۳۵ سوره مائده تحصیلِ وسیله برای قرب الهی را همراه با جهاد در راه خدا موجب رستگاری مؤمنان دانسته است. از مفاد آیه ۲۳ سوره شوری و آیه ۵۷ سوره فرقان نیز می‌توان چنین برداشت نمود که مودت خاندان محمد یکی از راه‌هایی است که انسان را به رضایت الهی رهنمون می‌شود.[۱] بر اساس آیه ۹۷ سوره یوسف نیز، فرزندان یعقوب از پدرشان درخواست کردند که برای آنان طلب بخشش کند و مستقیماً خودشان با خدا وارد مکالمه نشدند.[۲]

به گزارش دانشنامه جهان اسلام، برای اثبات جواز توسل و حتی مطلوبیت آن از دیدگاه شرعی احادیث متعددی که در منابع شیعه و سنی نقل شده، قابل استناد است. بر اساس خطبه ۱۰۹ نهج‌البلاغه، به‌گفته علی بن ابی‌طالب، برترین وسیله‌ای که متوسلان با آن به خداوند تقرب می‌جویند، ایمان به خدای یگانه و پیامبر او و جهاد در راه خدا و انجام دادن فرائض است.[۱]

از دیدگاه شیعه

به عقیده شیعیان از آنجا که توسل سبب رسیدن به اهداف، چه در زندگی مادّی انسان و چه در حیات معنوی، از دیدگاه فطری و عقلایی امری مطلوب و گاهی حتی ضروری به‌شمار می‌رود، در اصل مشروعیت و جواز توسل، به گونة اجمالی، کمتر تردید شده است.[نیازمند منبع]

در فرهنگ شیعیان

توسل به سبب جایگاه ویژه‌ای که در فرهنگ شیعه دارد، آیین‌ها و آداب خاصی در میان شیعیان پیدا کرده است. برخی از این آیین‌ها فاقد مبنای روایی‌اند هرچند منع شرعی نیز ندارند. از این میان می‌توان به سنت‌های سفره انداختن به نام امامان یا افراد مقدس نزد شیعیان اشاره کرد. در این جلسات ضمن اطعام مؤمنان و خواندن قرآن و دعا و هدیه کردن ثواب آن به شخص مشخص، به او توسل می‌جویند. برپاکردن مجالس دعای توسل به صورت گروهی نیز از آیین‌های فراگیر شیعیان است که معمولاً شب‌های چهارشنبه و در مساجد، حرم‌ها و حتی در منازل انجام می‌شود. برخی رفتارها و روش‌های توسل در میان برخی شیعیان دیده می‌شود که سنت رسمی شیعی آن را تأیید نمی‌کند.[۲]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ سبحانی، جعفر (۱۳۹۳). «توسل». دانشنامه جهان و اسلام (جلد هشت).
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ عباس رضوی، سید میثم (۱۳۹۶). «توسل از دیدگاه آیات و روایات» (PDF). دو فصل نامه دانش‌پژوهی تامل (سال دوم شماره چهارم): ۶۹–۸۳.