نهج‌البلاغه
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
نهج‌البلاغه کتابی است شامل ۲۳۹ خطبه، ۷۹ نامه و ۴۸۰ حکمت (جملات قصار) از سخنان علی بن ابی‌طالب که در دوران خلافت وی ایراد شده است. این کتاب توسط سید رضی، از عالمان برجسته امامیه، در حدود سال ۴۰۰ هجری قمری گردآوری شده است. هدف سید رضی از تألیف این کتاب، جمع‌آوری فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین سخنان علی بوده و به همین دلیل آن را نهج‌البلاغه (راه و روش آشکار بلاغت) نامیده است. نهج‌البلاغه از زمان نگارش تاکنون، همواره مورد توجه و بررسی دانشمندان مسلمان قرار گرفته است. اندیشمندان بسیاری بر اهمیت و ارزش ادبی و بلاغی این کتاب تأکید کرده‌اند. برای مثال، ابن ابی‌الحدید یک سطر از نهج‌البلاغه را برابر با هزار سطر از سخنان ابن نباته (سخنور مشهور) دانسته است. همچنین، علمای دیگری چون آلوسی و مرصفی، نهج‌البلاغه را به ترتیب پرتوی از نور الهی و مثال زنده‌ای برای نور و حکمت قرآن توصیف کرده‌اند.
سید رضی برای تألیف نهج‌البلاغه، به دو کتابخانه بزرگ و غنی در بغداد دسترسی داشته است: کتابخانه برادرش، سید مرتضی و کتابخانه بیت‌الحکمه. سید رضی با بررسی این کتابخانه‌ها، بخش‌هایی از سخنان، نامه‌ها و کلمات قصار علی را که از نظر فصاحت و بلاغت برتر بودند، انتخاب و در کتاب نهج‌البلاغه گردآوری کرد. از آنجا که این کتاب گزیده‌ای ادبی است، سید رضی سند روایات را در آن نیاورده است. پس از قرآن، نهج‌البلاغه بیشترین توجه دانشمندان اسلامی را به خود جلب کرده است. این کتاب به زبان‌های مختلفی مانند فارسی، انگلیسی و اردو ترجمه شده و شرح‌های متعددی بر آن نوشته شده است. برخی از دانشمندان به شرح و توضیح بخش‌هایی از آن پرداخته‌اند، برخی دیگر به نظم آن و برخی دیگر به حل لغات و بیان مصادر آن همت گماشته‌اند. آقا بزرگ تهرانی از ۱۴۷ ترجمه و شرح نهج‌البلاغه نام برده است. علامه امینی ۸۱ شرح و سید عبدالزهراء خطیب ۱۴۳ شرح و ترجمه را ذکر کرده‌اند. اینها علاوه بر تعلیقاتی است که بر شروح نهج‌البلاغه نوشته شده است. در مورد نخستین شارح نهج‌البلاغه، اختلاف نظر وجود دارد. برخی بیهقی را اولین شارح می‌دانند، برخی دیگر قطب راوندی را و برخی هم معتقدند کتاب اعلام نهج‌البلاغه علی بن ناصر که معاصر سید رضی بوده، اولین اثر دربارهٔ نهج‌البلاغه است. برخی از علمای اهل سنت نیز به شرح نهج‌البلاغه پرداخته و دربارهٔ آن نوشته‌اند. فخر رازی، ابن ابی‌الحدید، تفتازانی، یوسف بن حسن (قاضی بغداد)، شیخ محمد بن عبده، محمد حسن نائل مرصفی و محمد محی‌الدین از مدرسان دانشگاه الازهر مصر از جمله این دانشمندان بنام و معروف از اهل سنت می‌باشند. تمام این نویسندگان دانشمند (اعم از خاصه و اهل سنت) در انتساب نهج‌البلاغه به سید رضی و از او به علی بن ابی‌طالب چنان‌که خودش در مقدمه گفته است؛ شک ندارند.[۱]
پانویس
ارجاعات
- ↑ مصطفوی، «معرفی نهج‌البلاغه»، مشکوة، ۲۳–۶۲.
منابع
- مصطفوی، سید جواد (۱۳۶۱). «معرفی نهج‌البلاغه». مشکوة (۱): ۲۳–۶۲.
موضوعات اسلام | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| عقاید |  | |||||
| تاریخ | گاهشمار تاریخ اسلام • تاریخنگاری صدر اسلام • امامت (شیعه) • فتوحات • دوران طلایی اسلامی •
خلافت: راشدین • امویان • عباسیان • فاطمیان • عثمانیان • شعوبیه | |||||
| منابع دینی | ||||||
| مذهبها | ||||||
| مسلمانان | مشاهیر: روحانیان شیعه • دانشمندان • فیلسوفان • مراجع تقلید • پزشکان مسلمان
اهل بیت • صحابه • صحابیات • دوازده امام • اصحاب کسا | |||||
| زندگی و فرهنگ | گاهشماری • مناسبتها • مسجد • اذان • زنان • فرزند • کشورهای مسلمان • حیوانات • فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسلمان • شب جمعه • بازیها و ورزشها | |||||
| شریعت و فقه | ارتداد • بردهداری • بالغ • بانکداری • تکافل • بهرهکاری • صکوک • تاریخچه اقتصادی • نظافت • ذبیحه • طلاق • رژیم غذایی • اقتصاد • ادب • قمار • تفکیک جنسیتی • غسل • حدود • بهداشت • ارث • جزیه • رهبری • ازدواج • مهریه • محرم (خویشاوند) • خودارضایی • ارتش • مسواک • نجس • ازدواج موقت • اسیران جنگ • ربا • فاتحهخوانی • تمایلات جنسی • تکلف • تیمم • وضو • زنا • حجاب • منابع | |||||
| علوم | هنر: معماری • خطاطی • موسیقی • سفالگری • اسلیمی • آفرینش • بایزیزان
علوم: در کشورهای اسلامی • کیمیاگری • ستارهشناسی • طب • ریاضیات • اقتصاد • روانشناسی • اخلاق • سیاست • | |||||
| رابطه با دیگر ادیان | ||||||
| موضوعات مرتبط | ||||||
| تاریخ |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جغرافیا | |||||||||||
| عقاید |
| ||||||||||
| معارف | |||||||||||
| کسان | |||||||||||
| ساختار |
| ||||||||||
| فرهنگ | |||||||||||
| رسانه | |||||||||||
| مؤسسات و احزاب | |||||||||||
| انجمنها |
| ||||||||||
| میراث |
| ||||||||||
دوران عباسیان  : ۷۵۰ - ۱۲۵۸ میلادی/ ۱۳۲ - ۶۵۶ قمری • دوران مملوکان  : ۱۲۵۰ - ۱۵۱۷ میلادی/ ۶۴۸ - ۹۲۳ قمری
  | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
.jpg)
