فهرست سوره‌های قرآن

از اسلامیکال
(تغییرمسیر از سور قرآنی)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
فهرست
فهرست سوره‌های قرآن
عکسی از قرآنی قدیمی مربوط به قرن نهم میلادی
تعداد سوره‌ها۱۱۴
تعداد کلمات۸۱۳۸۲
تعداد حروف۳۲۳۶۵۸
سور دارای حروف مقطعه۲۹
سور مکی۸۶
سور مدنی۲۸
منابع و پانوشت

فهرست سوره‌های قرآن فهرستی متشکل از اطلاعات ۱۱۴ سوره از کتاب قرآن است که به عقیدهٔ مسلمانان به محمد بن عبدالله، پیامبر اسلام، نازل گردیده‌است.[۱] جمع‌آوری سوره‌های قرآن به ترتیبی غیر از ترتیب نزول آن‌ها، مورد اتفاق همگان است. اما اختلاف بر سر ترتیب حاضر، مربوط می‌شود به شخص ترتیب‌دهندهٔ آن، به طوری که به باور گروهی ترتیب حاضر توسط پیامبر اسلام صورت گرفته و تخلف از آن جایز نخواهد بود. در مقابل گروهی دیگر این چینشِ قرآن را اجتهاد صحابه دانسته‌اند. برخی نیز قائل به تفصیل هستند و چینشِ عمدهٔ سوره‌های قرآن را به شخص پیامبر نسبت داده‌اند و آن را توقیفی می‌دانند؛ و البته اجتهاد و نظر صحابه را نیز در چند سوره دخیل دانسته‌اند. به باور مخالفان توقیفی بودن ترتیب سوره‌ها، اختلاف در ترتیب سوره‌ها در مصحف‌های مختلف، اختلاف صحابه در تصحیف و ترتیب مصحف عثمان و انتساب مصحف‌ها به نویسندهٔ آن همچون مصحف عثمان به عثمان بن عفان، دلیلی بر اجتهادی بودن ترتیب سوره‌های قرآن است.[۲]

گاه‌نگاری و ترتیب سوره‌ها

قرآنی به خط کوفی، منسوب به علی بن ابی‌طالب که در موزهٔ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

در زمینهٔ ترتیب بیان سوره‌ها، در بین تفاسیر و کتب علوم قرآنی، اختلاف‌های متعددی گزارش شده‌است. آنگونه که برخی تاریخ‌نگاران، از جمله گابرییِل سعید رِینُلذز نشان می‌دهند، نخستین تلاش برای تاریخ‌انگاری سوره‌های قرآن، ناشی از نیازِ حقوقیِ دولت اسلامی برای استفاده از متن قرآن بوده است. مسئلهٔ ابتدایی، برخی گفته‌های متضاد در محتوای قرآن بود که منجر به ایجاد مشکلات زیادی می‌شده است. تلاش‌ها برای فهم تاریخیِ متنِ قرآن در درجهٔ نخست منجر به شکل‌گیری تفاسیری تحتِ عنوان «نسخ» از قرن دوم هجری شد؛ اینکه تصور شود در یک نظمِ زمانی، یک بخش می‌تواند متأخر باشد و بخشِ مشابه قبلی را منسوخ کند. در قدم بعد، تلاش‌ها برای فهم متنِ موجود منجر به شکل‌گیری تفسیرهای متأخر بر اساس مراحل زندگی محمد بوده است؛ در واقع از نظر این مفسران، زندگی محمد باید محورِ فهمِ متنِ موجود باشد.[۳] از نظر گیوم دی، مفسران، برای قابل فهم کردنِ مجموعه متونی که وجود داشته، سعی کرده‌اند متون گردآوری شده را بر اساس زندگی محمد و مراحل آن درک کنند.[۴] تفسیرهای انجام گرفته منجر به شکل‌گیری سنتِ «اسبابِ نزول» شد که بر این عقیده بنا شده‌است که قرآن یک نویسنده بیشتر ندارد و حاصل تجارب محمد در یک دورهٔ مشخص در مکه و مدینه است. نخستین اثر تحت عنوانِ «اسباب نزول»، توسط ابوالحسن علی واحدی (درگذشت ۴۶۸ ق) به نگارش درآمد. اما ایدۀ فهمِ متنِ قرآن بر اساس روایتِ «اسباب نزول»، نخستین بار در رساله‌ای منسوب به مقاتل بن سليمان (درگذشته ۱۵۰ ق) پیدا می‌شود. این رویکردِ تفسیرِ قرآن مبتنی بر اسبابِ نزول، در تفسیر ابن کثیر (درگذشته ۷۷۴ ق) نقش مهم‌تری می‌گیرد.[۵] این تلاش برای نظم‌مند کردن متنِ قرآن بر اساسِ تاریخی‌سازیِ مبتنی بر زندگی محمد به موضوعِ بحث در میان مفسران تبدیل می‌شود و تفاسیر مختلفی، گاهی بسیار متفاوت، انتشار پیدا می‌کند و سوره‌ها به سرعت به مکی و مدنی تقسیم شدند، بدون آنکه در برخی از موارد توضیح داده شود که دقیقا تمایز بین آنها معرفی شود.[۶]

آنچه که امروزه به عنوان فهرست تاریخی رسمی در میان مسلمانان مورد قبول واقع شده، فهرستی است منسوب به جعفر صادق و بسیار نزدیک به فهرستِ ابن عباس که انتشارات مصر در سال ۱۹۲۴ به شکل گسترده‌ای آنرا منتشر کرده‌است.[۷][۸] در حال حاضر، نزدِ مؤمنین و مفسرانِ سنتی مسلمان، متن قرآن بر اساس این سنتی که چند قرن پس از درگذشت محمد شکل‌گرفته، یعنی سنتِ متأخرِ «اسبابِ نزول» که به دنبال ارتباط بین متن مورد نظر با زندگی محمد است، خوانده می‌شود.[۹][۱۰] یکی از نظریه‌های اوایل قرن بیستم در خصوص ترتیب نزول سوره‌ها نیز، توسط شرق‌شناس آلمانی، تئودور نولدکه (نلدکه) (۱۹۳۰–۱۸۳۶) مطرح شده‌است. این شرق‌شناس بر اساس پارامترهای مختلفی همچون مفهوم سوره‌ها، تعداد آیات، حجم مطالب، تعداد حروف، نظم و آهنگ، پیشرفت محتوایی سوره، سبک و اسلوب و تناسب؛ ترتیب نزولی منحصر به خود را ارائه کرده‌است.[۱۱] از نظر گیوم دی، این روش تقسیم قرآن بر اساس زندگی محمد که تئودور نولدکه نیز پی‌گرفته است، جنبه های خاصی از متن، از جمله تغییرات متاخرِ آن را در نظر نمی‌گیرد و نمی‌تواند به بسیاری از مسائل موجود پاسخ دهد. بنابراین از نظر او «شایسته است شیوۀ ویرایش و تحریه انجام شده هنگام جمع‌آوری و گردآوری مجموعه یا مجموعه‌های قرآن در قرن هفتم میلادی نیز مورد توجه کرد.»[۱۲] گیوم دی می‌گوید که از آنجا که بعد از درگذشت محمد فعالیت تجمیع و تحریر قرآن وجود داشته‌است، «نویسندگان قرآن نویسندگانی (و نه تدوین‌کنندگان ساده) هستند که توانسته‌اند متون از پیش موجود را دوباره سازماندهی، تفسیر و بازنویسی کنند، یا حتی از منظر نگاهِ خاصِ خود منتخب‌های (péricopes) جدیدی، به ویژه بر اساس رقابت‌های سیاسی و مذهبی خود، اضافه کنند.» دی تاکید می‌کند که «قرآن متنی ترکیبی و مرکب است که باید مطابق یک تمایز زمانی وسیع‌تر از گاه‌نگاری بین سوره‌های مکی و مدنی فهمیده شود.»[۱۳]

ورقی از قرآن خطاطی‌شده توسط احمد نیریزی (سه سوره از قرآن به نام‌های کوثر، کافرون و نصر، با نقوش اسلیمی از هم جدا شده‌اند.)

عنوان‌بندی سوره‌ها

سوره‌های قرآن به منزله فصول قرآن به حساب می‌آیند و نام‌های سورها، به مثابه عناوین این فصول می‌باشند. این نام‌ها هر یک، بار مفهومی ویژه‌ای داشته و در شناخت مفهوم سوره، مؤثرند. این مفاهیم عبارتند از خطوط اصلی مفاهیم، جهت‌گیری‌ها و مضامین اصلی سوره‌ها. البته برخی نام‌ها همچون حروف از این قاعده مستثنا هستند. بر اساس منابع تفسیری، اولین نام‌گذاری توسط محمد — پیامبر اسلام — صورت گرفته‌است. از میان مجموع ۱۱۴ نامی که برای سوره‌های قرآنی ذکر شده‌است، حدود چهل مورد از نام‌ها توقیفی بودنشان قطعی و نامگذاریشان توسط پیامبر اسلام، بدون تردید پذیرفته شده‌است. باید توجه داشت که در گزینش نام‌های سوره همیشه از محور غالب سوره استفاده نشده‌است.[۱۴] سید حسین نصر - قرآن‌پژوهان شیعه - نام‌های متعدد سوره‌ها را مربوط به پس از مرگ پیامبر اسلام می‌داند.[۱۵] قرآن‌پژوهان غیرمسلمان همچون آرتور جان آربری (۱۹۶۹–۱۹۰۵) در خصوص تفاوت فصل‌بندی قرآن با سایر کتب معتقد است که پراکندگی و گسیختگی سوره‌های قرآن، سردرگمی و حیرت خواننده را دربردارد و قرآن تنظیم شده بر غیر ترتیب نزول را دلیل این تحیّر خواننده می‌داند. در مقابلِ این دیدگاه، نظریهٔ هدفمندی سوره‌های قرآن مطرح شده‌است که معتقدان به این نظریه، هر سوره را دارای جان و روح به‌خصوصی می‌دانند که در آیات آن سوره در جریان است. همچنین وحدت موضوعی سوره‌ها نیز یکی دیگر از نظریات در خصوص پیوند سوره‌ها در قرآن است که منظور از وحدت در این نظریه، وحدت غرض و هدف است.[۱۶]

ویژگی سوره‌ها

سوره‌های قرآن در اولین تقسیم‌بندی، به جملات معناداری تبدیل می‌شوند که از آنها به آیه یاد می‌شود. آیه به معنای «نشانه» می‌باشد و در قرآن از نشانه‌های خداوند یاد شده که همگی دلالت بر قدرت خداوند دارد.[۱۷] در آغاز ۲۹ سوره از ۱۱۴ سورهٔ قرآن، دقیقاً پس از «بسم الله الرحمن الرحیم»، یک یا چند حرف به عنوان اولی آیه مطرح شده‌است که در اصطلاح علوم قرآنی به حروف مقطعه شناخته می‌شوند. از دیگر نام‌های دیگر این حروف، «فواتح السور»[الف] یا «اوائل السور»[ب] می‌باشد. در زبان انگلیسی از این حروف به «حروف اسرارآمیز»[پ] یاد شده‌است. در خصوص این حروف، نظریات مختلفی جهت رمزگشایی و معنا و کاربرد آن مطرح شده‌است.[۱۸]

نسخهٔ بیرمنگام قدیمی‌ترین نسخه از بخش‌هایی از سوره‌های ۱۸ تا ۲۰ قرآن بر روی پوست است که در دانشگاه بیرمنگام کشف شده و با ۹۵ درصد احتمال به سال‌های ۵۶۸ تا ۶۴۵ میلادی مربوط می‌شود.

علاوه بر حروف مقطعه، آیاتی نیز به عنوان آیات سجده در ۱۵ سوره از قرآن دسته‌بندی شده‌اند. به عقیدهٔ مسلمانان، پس از قرائت یا شنیدن آنها، سجده کردن واجب یا مستحب است. منابع شیعی و سنی در تعداد آیات متفق هستند اما در وجوب یا استحباب این آیات، دچار اختلاف هستند. شیعیان برای چهار آیه، وجوب سجده و برای یازده مورد دیگر، استحباب قائل هستند.[۱۹]

از دیگر مباحثی که در این خصوص مورد توجه منابع علوم قرآنی قرار گرفته‌است، مکّی یا مدنی بودن سوره‌ها می‌باشد. بنابر یک تقسیم‌بندی، سوره‌ها و آیات بر اساس محل نزولشان، به دو دستهٔ مکّی (آن دسته از سوره‌ها یا آیاتی که در مکّه نازل شده‌اند) و مدنی (آیات و سوره‌های نازل شده در مدینه) دسته‌بندی شده‌اند. در خصوص تشخیص مکّی یا مدنی بودن سوره‌ها، اختلاف در منابع تفسیری و علوم قرآنی گزارش شده‌است. در تعریف مکّی یا مدنی بودن نیز اختلافاتی وجود دارد، گروهی محل نزول و گروهی مخاطب سوره را در مکّی یا مدنی بودن پذیرفته‌اند. برخی نیز زمان نزول را در مکّی یا مدنی بودن سوره تعریف کرده‌اند. براین اساس آن دسته از سوره‌هایی که پیش از هجرت نازل شده‌است، سوره‌های مکّی و آن دسته که پس از هجرت نازل شده‌اند، سوره‌های مدنی دانسته شده‌اند. نظریهٔ موضوعیت نیز در این خصوص مطرح شده‌است.[۲۰] یکی از اهمیت‌های دانش به مکّی یا مدنی بودن سوره‌ها و آیات، تشخیص ناسخ و منسوخ، خاص و عام، مفید و مطلق و مواردی دیگر در فقه و کلام خواهد بود. برای فهم از مکّی یا مدنی بودن سوره‌ها، دو راه سماعی (گزارش نقل قول‌ها) و قیاسی (بررسی‌های قرآن‌پژوهی) وجود دارد. محمدهادی معرفت (۱۳۸۵–۱۳۰۹) فقیه و قرآن‌پژوه معاصر، در خصوص ترتیب و محل نزول سوره‌ها، پس از بررسی موارد مختلفیْ، به روایتی از ابن‌عباس اعتماد کرده‌است.[۲۱] روایتی را که به ابن عباس منسوب است، در کتاب المبانی (نگارش یافته در سال ۴۲۵ ه.ق) گزارش شده‌است و طبرسی در تفسیر مجمع البیان آن را نقل نموده‌است. سیوطی در الاتقان و زرکشی در البرهان نیز این روایت را با سندی دیگر، نقل کرده‌اند.[۲۲]

از دیگر مفاهیم مهم علوم قرآنی که اهمیتش در فقه اسلامی نمایان است، مسئلهٔ شناخت ناسخ و منسوخ است. مفسران و فقیهان در خصوص تعریف نسخ آورده‌اند که نسخ، دلیل شرعی‌ای‌ست (ناسخ) که به واسطهٔ آن، حکم شرعی سابق (منسوخ) زائل گردد و بدون وجود حکم جدید، حکم سابق همچنان پابرجا بماند. در خصوص شناخت ناسخ از منسوخ، در بین دانشمندان علوم اسلامی اختلافاتی گزارش شده‌است و به هر روی کتب مفصلی در این خصوص به نگارش درآمده است.[۲۳] در فهرست حاضر نیز از روایت ابن‌عباس بهره گرفته شده‌است.

فهرست سوره‌های قرآن

راهنمای فهرست: (      = دارای: حروف مقطعه/ناسخ/منسوخ       = نداشتن: آیات ناسخ/منسوخ       = دارای سجده مستحب       = دارای سجده واجب       ن/م = نداشتن مورد)

فهرست سوره‌های قرآن
نام سوره[۲۴] ترتیب بر اساس[۲۵] شمار آیه‌ها ترتیب نزول[۲۶] محل نزول

(ابن‌عباس)[۲۷]

حجم سوره (تعداد)[۲۸] حروف

مقطعه[۲۹]

ناسخ و منسوخ[۳۰] آیات

سجده[۳۱]

مصحف

عثمانی

الفبا (ابن‌عباس) (نولدکه) کلمات حروف ناسخ منسوخ
حمد ۱ ۶۳ ۷ ۵ ۴۸ مکه ۲۹ ۱۴۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
بقره ۲ ۱۸ ۲۸۶ ۸۷ ۹۱ مدینه ۶٬۳۲۱ ۲۵٬۵۰۰ Yes Yes Yes ن/م
آل‌عمران ۳ ۱ ۲۰۰ ۸۹ ۹۷ مدینه ۳٬۴۸۰ ۱۴٬۵۲۵ Yes Yes Yes ن/م
نساء ۴ ۱۰۴ ۱۷۶ ۹۲ ۱۰۰ مدینه ۲٬۷۴۵ ۱۶٬۰۳۰ ن/م Yes Yes ن/م
مائده ۵ ۸۵ ۱۲۰ ۱۱۲ ۱۱۴ مدینه ۲٬۸۰۴ ۱۱٬۹۳۳ ن/م Yes Yes ن/م
انعام ۶ ۱۴ ۱۶۵ ۵۵ ۸۹ مکه ۳٬۸۵۰ ۱۲٬۲۵۴ ن/م Red XN Yes ن/م
اعراف ۷ ۷ ۲۰۶ ۳۹ ۸۷ مکه ۳٬۳۲۵ ۱۴٬۳۱۰ Yes Yes Yes آیه ۲۰۶
انفال ۸ ۱۵ ۷۵ ۸۸ ۹۵ مدینه ۱٬۲۴۴ ۵٬۳۸۸ ن/م Yes Yes ن/م
توبه ۹ ۲۳ ۱۲۹ ۱۱۳ ۱۱۳ مدینه ۴٬۰۹۸ ۱۰٬۴۸۸ ن/م Yes Yes ن/م
یونس ۱۰ ۱۱۴ ۱۰۹ ۵۱ ۸۴ مکه ۱٬۸۳۲ ۷٬۵۶۷ Yes Red XN Yes ن/م
هود ۱۱ ۱۱۰ ۱۲۳ ۵۲ ۷۵ مکه ۱٬۷۱۵ ۷٬۶۰۵ Yes Red XN Yes ن/م
یوسف ۱۲ ۱۱۳ ۱۱۱ ۵۳ ۷۷ مکه ۱٬۷۶۶ ۷٬۱۶۶ Yes Red XN Red XN ن/م
رعد ۱۳ ۱۰ ۴۳ ۹۶ ۹۰ مدینه ۸۵۵ ۳٬۵۰۶ Yes Red XN Yes آیه ۱۵
ابراهیم ۱۴ ۲ ۵۲ ۷۲ ۷۶ مکه ۸۳۱ ۳٬۴۳۴ Yes Yes Yes ن/م
حجر ۱۵ ۳۲ ۹۹ ۵۴ ۵۷ مکه ۶۵۴ ۲٬۷۶۰ Yes Red XN Yes ن/م
نحل ۱۶ ۱۰۳ ۱۲۸ ۷۰ ۷۳ مکه ۲٬۸۴۰ ۷٬۷۰۷ ن/م Red XN Yes آیه ۴۹
اسراء ۱۷ ۶ ۱۱۱ ۵۰ ۶۷ مکه ۱٬۵۳۳ ۶٬۴۶۰ ن/م Red XN Yes آیه ۱۰۷
کهف ۱۸ ۸۰ ۱۱۰ ۶۹ ۶۹ مکه ۱٬۵۷۹ ۶٬۴۶۰ ن/م Red XN Yes ن/م
مریم ۱۹ ۹۱ ۹۸ ۴۴ ۵۸ مکه ۹۷۲ ۳٬۸۰۲ Yes Yes Yes آیه ۵۸
طه ۲۰ ۵۴ ۱۳۵ ۴۵ ۵۵ مکه ۱٬۳۴۱ ۵٬۲۴۲ Yes Yes Yes ن/م
انبیاء ۲۱ ۱۱ ۱۱۲ ۷۳ ۶۵ مکه ۱٬۱۶۸ ۴٬۸۹۰ ن/م Yes Yes ن/م
حج ۲۲ ۳۱ ۷۸ ۱۰۳ ۱۰۷ مدینه ۱٬۲۹۱ ۵٬۰۷۰ ن/م Yes Yes آیه ۱۸ و ۷۷
مؤمنون ۲۳ ۸۴ ۱۱۸ ۷۴ ۶۴ مکه ۱٬۸۴۰ ۴٬۸۰۲ ن/م Yes Yes ن/م
نور ۲۴ ۱۰۸ ۶۴ ۱۰۲ ۱۰۵ مدینه ۱٬۳۱۶ ۵٬۶۸۰ ن/م Yes Yes ن/م
فرقان ۲۵ ۶۷ ۷۷ ۴۲ ۶۶ مکه ۸۹۲ ۳٬۷۳۳ ن/م Yes Yes آیه ۶۰
شعراء ۲۶ ۴۵ ۲۲۷ ۴۷ ۵۶ مکه ۱٬۲۷۷ ۵٬۵۴۲ Yes Yes Yes ن/م
نمل ۲۷ ۱۰۶ ۹۳ ۴۸ ۶۸ مکه ۱٬۱۴۹ ۴٬۷۹۹ Yes Red XN Yes آیه ۲۵
قصص ۲۸ ۷۵ ۸۸ ۴۹ ۷۹ مکه ۱٬۴۴۱ ۵٬۸۰۰ Yes Red XN Yes ن/م
عنکبوت ۲۹ ۶۰ ۶۹ ۸۵ ۸۱ مکه ۱٬۹۸۱ ۴٬۱۹۵ Yes Red XN Yes ن/م
روم ۳۰ ۳۸ ۶۰ ۸۴ ۷۴ مکه ۸۱۹ ۳٬۵۳۴ Yes Red XN Yes ن/م
لقمان ۳۱ ۸۲ ۳۴ ۵۷ ۸۲ مکه ۵۴۸ ۲٬۱۱۰ Yes Red XN Yes ن/م
سجده ۳۲ ۴۳ ۳۰ ۷۵ ۷۰ مکه ۳۸۰ ۱٬۵۰۰ Yes Red XN Yes آیه ۱۵
احزاب ۳۳ ۳ ۷۳ ۹۰ ۱۰۳ مدینه ۱٬۲۸۰ ۵٬۷۹۶ ن/م Yes Yes ن/م
سبأ ۳۴ ۴۲ ۵۴ ۵۸ ۸۵ مکه ۸۸۰ ۴٬۵۱۲ ن/م Yes Yes ن/م
فاطر ۳۵ ۶۴ ۴۵ ۴۳ ۸۶ مکه ۷۹۸ ۳٬۱۳۰ ن/م Red XN Yes ن/م
یس ۳۶ ۱۱۲ ۸۳ ۴۱ ۶۰ مکه ۷۲۹ ۳٬۰۰۰ Yes Red XN Red XN ن/م
صافات ۳۷ ۴۹ ۱۸۲ ۵۶ ۵۰ مکه ۸۲۰ ۳٬۸۲۳ ن/م Red XN Yes ن/م
ص ۳۸ ۴۸ ۸۸ ۳۸ ۵۹ مکه ۷۳۲ ۳٬۰۲۹ Yes Red XN Yes آیه ۲۴
زمر ۳۹ ۴۱ ۷۵ ۵۹ ۸۰ مکه ۱٬۱۸۰ ۴٬۷۰۸ ن/م Red XN Yes ن/م
غافر ۴۰ ۶۲ ۸۵ ۶۰ ۷۸ مکه ۱٬۱۱۹ ۴٬۹۶۰ Yes Yes Yes ن/م
فصلت ۴۱ ۶۸ ۵۴ ۶۱ ۷۱ مکه ۷۹۶ ۳٬۳۵۰ Yes Red XN Yes آیه ۳۷
شوری ۴۲ ۴۷ ۵۳ ۶۲ ۸۳ مکه ۸۶۶ ۳٬۵۸۸ Yes Yes Yes ن/م
زخرف ۴۳ ۳۹ ۸۹ ۶۳ ۶۱ مکه ۸۳۳ ۳٬۴۰۰ Yes Red XN Yes ن/م
دخان ۴۴ ۳۶ ۵۹ ۶۴ ۵۳ مکه ۳۴۶ ۱٬۴۳۱ Yes Red XN Yes ن/م
جاثیه ۴۵ ۲۷ ۳۷ ۶۵ ۷۲ مکه ۴۸۸ ۲٬۱۹۱ Yes Red XN Yes ن/م
احقاف ۴۶ ۴ ۳۵ ۶۶ ۸۸ مکه ۶۴۴ ۲٬۵۹۸ Yes Red XN Yes ن/م
محمد ۴۷ ۸۸ ۳۸ ۹۵ ۹۶ مدینه ۵۳۹ ۲٬۳۴۹ ن/م Red XN Yes ن/م
فتح ۴۸ ۶۵ ۲۹ ۱۱۱ ۱۰۸ مدینه ۵۶۰ ۲٬۴۳۸ ن/م Yes Red XN ن/م
حجرات ۴۹ ۳۳ ۱۸ ۱۰۶ ۱۱۲ مدینه ۳۵۳ ۱٬۴۷۴ ن/م Red XN Red XN ن/م
ق ۵۰ ۷۱ ۴۵ ۳۴ ۵۴ مکه ۳۵۷ ۱٬۴۹۴ Yes Red XN Yes ن/م
ذاریات ۵۱ ۳۷ ۶۰ ۶۷ ۳۹ مکه ۳۶۰ ۱٬۲۸۷ ن/م Yes Yes ن/م
طور ۵۲ ۵۵ ۴۹ ۷۶ ۴۰ مکه ۳۱۲ ۱٬۵۰۰ ن/م Yes Yes ن/م
نجم ۵۳ ۱۰۲ ۶۲ ۲۳ ۲۸ مکه ۳۶۰ ۱٬۴۰۵ ن/م Red XN Yes آیه ۶۲
قمر ۵۴ ۷۷ ۵۵ ۳۷ ۴۹ مکه ۳۴۲ ۱٬۴۲۰ ن/م Red XN Yes ن/م
الرحمن ۵۵ ۹ ۷۸ ۹۷ ۴۳ مدینه ۳۵۱ ۱٬۶۳۶ ن/م Red XN Red XN ن/م
واقعه ۵۶ ۱۱۱ ۹۶ ۴۶ ۴۱ مکه ۳۷۸ ۱٬۷۰۳ ن/م Yes Yes ن/م
حدید ۵۷ ۳۴ ۲۹ ۹۴ ۹۹ مدینه ۵۴۴ ۲٬۴۷۶ ن/م Red XN Red XN ن/م
مجادله ۵۸ ۸۷ ۲۲ ۱۰۵ ۱۰۶ مدینه ۴۷۳ ۱٬۷۹۲ ن/م Yes Yes ن/م
حشر ۵۹ ۳۵ ۲۴ ۱۰۱ ۱۰۲ مدینه ۴۴۵ ۱٬۹۱۳ ن/م Yes Red XN ن/م
ممتحنه ۶۰ ۹۷ ۱۳ ۹۱ ۱۱۰ مدینه ۳۴۰ ۱٬۵۱۰ ن/م Red XN Yes ن/م
صف ۶۱ ۵۰ ۱۴ ۱۰۹ ۹۸ مدینه ۲۲۱ ۹۰۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
جمعه ۶۲ ۲۸ ۱۱ ۱۱۰ ۹۴ مدینه ۱۸۰ ۷۲۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
منافقون ۶۳ ۹۸ ۱۱ ۱۰۴ ۱۰۴ مدینه ۱۸۰ ۷۶۶ ن/م Yes Red XN ن/م
تغابن ۶۴ ۲۲ ۱۸ ۱۰۸ ۹۳ مدینه ۲۴۱ ۱٬۰۷۰ ن/م Yes Red XN ن/م
طلاق ۶۵ ۵۳ ۱۲ ۹۹ ۱۰۱ مدینه ۲۴۸ ۱٬۰۶۰ ن/م Yes Red XN ن/م
تحریم ۶۶ ۲۱ ۱۲ ۱۰۷ ۱۰۹ مدینه ۲۴۰ ۱٬۰۶۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
ملک ۶۷ ۹۶ ۳۰ ۷۷ ۶۳ مکه ۳۳۰ ۱٬۳۰۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
قلم ۶۸ ۷۶ ۵۲ ۲ ۱۸ مکه ۳۰۰ ۱٬۲۵۶ Yes Red XN Yes ن/م
حاقه ۶۹ ۳۰ ۵۲ ۷۸ ۳۸ مکه ۲۵۶ ۱٬۰۸۴ ن/م Red XN Red XN ن/م
معارج ۷۰ ۹۵ ۴۴ ۷۹ ۴۲ مکه ۲۱۳ ۷۵۷ ن/م Red XN Yes ن/م
نوح ۷۱ ۱۰۷ ۲۸ ۷۱ ۵۱ مکه ۲۲۴ ۹۲۹ ن/م Red XN Red XN ن/م
جن ۷۲ ۲۹ ۲۸ ۴۰ ۶۲ مکه ۲۳۵ ۸۷۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
مزمل ۷۳ ۹۲ ۲۰ ۳ ۲۳ مکه ۲۸۵ ۸۳۸ ن/م Yes Yes ن/م
مدثر ۷۴ ۸۹ ۵۶ ۴ ۲ مکه ۲۵۵ ۱٬۰۱۰ ن/م Yes Yes ن/م
قیامه ۷۵ ۷۸ ۴۰ ۳۱ ۳۶ مکه ۱۶۴ ۶۵۲ ن/م Red XN Yes ن/م
انسان ۷۶ ۱۲ ۳۱ ۹۸ ۵۲ مدینه ۲۴۰ ۱٬۰۵۰ ن/م Red XN Yes ن/م
مرسلات ۷۷ ۹۰ ۵۰ ۳۳ ۳۲ مکه ۱۸۱ ۸۱۶ ن/م Red XN Red XN ن/م
نبأ ۷۸ ۱۰۱ ۴۰ ۸۰ ۳۳ مکه ۱۷۳ ۷۷۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
نازعات ۷۹ ۹۹ ۴۶ ۸۱ ۳۱ مکه ۱۳۳ ۷۵۳ ن/م Red XN Red XN ن/م
عبس ۸۰ ۵۷ ۴۲ ۲۴ ۱۷ مکه ۱۳۳ ۵۳۳ ن/م Red XN Yes ن/م
تکویر ۸۱ ۲۵ ۲۹ ۷ ۲۷ مکه ۱۱۴ ۵۳۳ ن/م Yes Yes ن/م
انفطار ۸۲ ۱۶ ۱۹ ۸۲ ۲۶ مکه ۸۱ ۳۲۹ ن/م Red XN Red XN ن/م
مطففین ۸۳ ۹۴ ۳۶ ۸۶ ۳۷ مکه ۱۶۹ ۸۳۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
انشقاق ۸۴ ۱۳ ۲۵ ۸۳ ۲۹ مکه ۱۰۹ ۴۳۰ ن/م Red XN Red XN آیه ۲۱
بروج ۸۵ ۱۷ ۲۲ ۲۷ ۲۲ مکه ۱۰۹ ۴۵۸ ن/م Red XN Red XN ن/م
طارق ۸۶ ۵۲ ۱۷ ۳۶ ۱۵ مکه ۶۱ ۲۳۹ ن/م Red XN Yes ن/م
اعلی ۸۷ ۸ ۱۹ ۸ ۱۹ مکه ۷۲ ۲۷۱ ن/م Yes Red XN ن/م
غاشیه ۸۸ ۶۱ ۲۶ ۶۸ ۳۴ مکه ۷۲ ۳۸۲ ن/م Red XN Yes ن/م
فجر ۸۹ ۶۶ ۳۰ ۱۰ ۳۵ مکه ۱۳۹ ۵۷۷ ن/م Red XN Red XN ن/م
بلد ۹۰ ۱۹ ۲۰ ۳۵ ۱۱ مکه ۸۲ ۳۳۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
شمس ۹۱ ۴۶ ۱۵ ۲۶ ۱۶ مکه ۵۴ ۲۴۷ ن/م Red XN Red XN ن/م
لیل ۹۲ ۸۳ ۲۱ ۹ ۱۰ مکه ۷۱ ۳۰۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
ضحی ۹۳ ۵۱ ۱۱ ۱۱ ۱۳ مکه ۴۰ ۱۹۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
انشراح ۹۴ ۴۴ ۸ ۱۲ ۱۲ مکه ۲۶ ۱۰۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
تین ۹۵ ۲۶ ۸ ۲۸ ۲۰ مکه ۳۴ ۱۵۰ ن/م Red XN Yes ن/م
علق ۹۶ ۵۹ ۱۹ ۱ ۱ مکه ۷۲ ۲۸۰ ن/م Red XN Red XN آیه ۱۹
قدر ۹۷ ۷۳ ۵ ۲۵ ۱۴ مکه ۳۰ ۱۱۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
بینه ۹۸ ۲۰ ۸ ۱۰۰ ۹۲ مدینه ۹۴ ۳۹۹ ن/م Red XN Red XN ن/م
زلزال ۹۹ ۴۰ ۸ ۹۳ ۲۵ مدینه ۳۵ ۱۴۹ ن/م Red XN Red XN ن/م
عادیات ۱۰۰ ۵۶ ۱۱ ۱۴ ۳۰ مکه ۴۰ ۱۶۳ ن/م Red XN Red XN ن/م
قارعة ۱۰۱ ۷۲ ۱۱ ۳۰ ۲۴ مکه ۳۶ ۱۵۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
تکاثر ۱۰۲ ۲۴ ۸ ۱۶ ۸ مکه ۲۸ ۱۲۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
عصر ۱۰۳ ۵۸ ۳ ۱۳ ۲۱ مکه ۱۴ ۶۸ ن/م Yes Yes ن/م
همزه ۱۰۴ ۱۰۹ ۹ ۳۲ ۶ مکه ۳۳ ۱۳۰ ن/م Red XN Red XN ن/م
فیل ۱۰۵ ۷۰ ۵ ۱۹ ۹ مکه ۲۳ ۹۶ ن/م Red XN Red XN ن/م
قریش ۱۰۶ ۷۴ ۴ ۲۹ ۴ مکه ۱۷ ۷۳ ن/م Red XN Red XN ن/م
ماعون ۱۰۷ ۸۶ ۷ ۱۷ ۷ مکه ۲۵ ۱۱۴ ن/م Red XN Red XN ن/م
کوثر ۱۰۸ ۸۱ ۳ ۱۵ ۵ مکه ۱۰ ۴۲ ن/م Red XN Red XN ن/م
کافرون ۱۰۹ ۷۹ ۶ ۱۸ ۴۵ مکه ۲۶ ۹۹ ن/م Red XN Yes ن/م
نصر ۱۱۰ ۱۰۵ ۳ ۱۱۴ ۱۱۱ مدینه ۱۶ ۷۷ ن/م Red XN Red XN ن/م
مسد ۱۱۱ ۹۳ ۵ ۶ ۳ مکه ۲۳ ۷۴ ن/م Red XN Red XN ن/م
توحید ۱۱۲ ۵ ۴ ۲۲ ۴۴ مکه ۱۱ ۴۷ ن/م Red XN Red XN ن/م
فلق ۱۱۳ ۶۹ ۵ ۲۰ ۴۶ مکه ۲۳ ۷۴ ن/م Red XN Red XN ن/م
ناس ۱۱۴ ۱۰۰ ۶ ۲۱ ۴۷ مکه ۲۰ ۷۸ ن/م Red XN Red XN ن/م

پانویس

یادداشت

  1. آغازگر سوره‌ها
  2. آغاز سوره‌ها
  3. The mysterius letters

ارجاعات

  1. Nasr, “Qurʾān”, Britanica.
  2. زرقانی، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ۳۵۳.
  3. Reynolds, Le problème de la chronologie du Coran, 477-502.
  4. Dye, Lieux saints communs, 55–56.
  5. Reynolds, Le problème de la chronologie du Coran, 477-502.
  6. Moezzi, “Le shi'isme et le Coran”, Le Coran des historiens, 940.
  7. Reynolds, Le problème de la chronologie du Coran, 477-502.
  8. Blachère, Introduction au Coran, 244.
  9. Neuenkirchen, “Sourate 111”, Le Coran des historiens, 2296-2298.
  10. Reynolds, Le problème de la chronologie du Coran, 477-502.
  11. نورائی و سلمان‌زاده، «نظریه ترتیب نزول نولدکه»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، ۱۸۸–۱۹۰.
  12. Dye, Lieux saints communs, 247-270.
  13. Dye, Lieux saints communs, 95.
  14. جلالی، «پژوهشی دربارهٔ سوره‌ها»، پژوهشنامه علوم انسانی، ۱۹۴–۱۹۶.
  15. Nasr, “Qurʾān”, Britanica.
  16. خامه‌گر، «نظریه هدفمندی سوره‌ها»، پژوهش‌های قرآنی.
  17. Nasr, “Qurʾān”, Britanica.
  18. ولش، «حروف مقطعه»، تحقیقات اسلامی، ۱۲–۱۵.
  19. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۲۵۶۰.
  20. فائز، «معیارهای شناخت آیات و سور مکی و مدنی»، مقالات و بررسی‌ها.
  21. معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱:‎ ۱۳۰–۱۳۴.
  22. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۴۲۳.
  23. تاجری نسب، «پژوهشی دربارهٔ ناسخ و منسوخ»، سفینه.
  24. معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱:‎ ۱۳۹–۱۴۶.
    دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۴۲۸.
  25. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۴۳۰.
  26. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۴۲۳.
    نولدکه، تاریخ القرآن، ۶۰–۲۰۹.
  27. معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱:‎ ۱۳۹–۱۴۶.
  28. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۲۶۲۱-۲۷۳۳ و ۲۷۵۱.
  29. حکمت، «حروف مقطعه قرآنیه»، مهر، ۱۹۹.
  30. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۲۵۸۱-۲۵۸۳ و ۲۵۳۹.
  31. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۷۵.

منابع

  • زرقانی، محمد عبدالعظیم (۱۳۶۷). مناهل العرفان فی علوم القرآن. قاهره: مطبعة عیسی البابی الحلبی وشرکاه.
  • معرفت، محمدهادی (۱۳۸۶). التمهید فی علوم القرآن. قم: التمهید. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۵۹-۹۰-۶۲-۴.
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۰۸). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. به کوشش هاشم رسولی و فضل‌الله یزدی. بیروت: دارالمعرفه.
  • امین، نصرت بیگم (۱۳۸۹). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. اصفهان: گلبهار. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۵۶۹۱-۸۴-۲.
  • دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۴). فرهنگ‌نامه علوم قرآنی. قم: پژوهش‌های علوم و فرهنگ اسلامی.
  • نولدکه، تئودور (۲۰۰۰). تاریخ القرآن. ترجمهٔ جورج تامر. نیویورک: دارالنشر جورج المز.
  • خامه‌گر، محمد (۱۳۸۶). «نظریه هدفمندی سوره‌ها؛ مبانی و پیشینه». پژوهش‌های قرآنی (پنجاه و یک و پنجاه و دو).
  • فائز، قاسم (۱۳۷۸). «معیارهای شناخت آیات و سور مکی و مدنی» (PDF). مقالات و بررسی‌ها (شصت و ششم).
  • جلالی، عبدالمهدی (۱۳۸۱). «پژوهشی معناشناسانه دربارهٔ نام‌های سوره‌ها» (PDF). پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران. دوم (شش و هفت): ۱۹۳–۲۲۹.
  • ولش، ۱. ت (۱۳۸۱). ترجمهٔ محمدمهدی حقی. «علوم و معارف قرآنی: حروف مقطعه» (PDF). تحقیقات اسلامی (یکم و دوم).
  • حکمت، علی‌اصغر (۱۳۳۱). «حروف مقطعه قرآنیه یا فواتح سور». مهر (چهارم).
  • تاجری نسب، غلامحسین (۱۳۸۸). «پژوهشی دربارهٔ ناسخ و منسوخ». سفینه (۳۳).
  • نورائی، محسن؛ سلمان‌زاده، جواد (۱۳۹۷). «ردپای کمی گرایی در نظریه ترتیب نزول تئودور نولد که» (PDF). فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث. قم: دانشگاه الزهرا. دوم (سی و هشتم): ۱۸۵–۲۰۷.
  • آل‌رسول، سوسن؛ آقالر، مریم (۱۳۹۴). «تحلیلی بر وجوب سجده در سور عزائم با تکیه بر مطالعات تفسیری» (PDF). فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تفسیری. ششم (بیست و دوم): ۱۷۵–۱۹۲.
  • Nasr, Seyyed Hossein (2014). "Qurʾān". Britanica (به انگلیسی).
  • Moezzi, Amir (2019). "Le shi'isme et le Coran". Le Coran des historiens (به فرانسوی). Paris: Cerf.
  • Reynolds, Gabriel Said (2011). Le problème de la chronologie du Coran (به انگلیسی). Arabica 58.
  • Dye, Guillaume (2000). Lieux saints communs (به فرانسوی).
  • Blachère, R (2000). Introduction au Coran (به فرانسوی).
  • Neuenkirchen, P (2019). "Sourate 111". Le Coran des historiens (به فرانسوی). Paris: Cerf.