سوره مدثر
| مدّثر | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دسته‌بندی | مکی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ۴ | ||||
| جزء | ۲۹ | ||||
| شمار آیه‌ها | ۵۶ | ||||
| شمار واژه‌ها | ۲۵۵ | ||||
| شمار حرف‌ها | ۱۰۳۶ | ||||
| متن سوره | |||||
 | |||||
|
|
||||
سوره مدثر هفتاد و چهارمین سوره قرآن است و ۵۶ آیه دارد. «مدثر» اسم فاعل از ریشه «دثار» می‌باشد و در لغت به کسی که روانداز و پوشش خواب را بر سر انداخته و در بستر است؛ «مدثر» گفته می‌شود. به جهت اینکه در آغاز سوره این واژه به‌کار رفته است؛ این سوره را «مدثر» نامیده‌اند. در ترتیب نزول سور قرآنی، چهارمین، دومین یا سومین و در مصحف کنونی هفتاد و چهارمین سوره قرآن است که پیش از سوره فاتحه و پس از سوره مزمل در مکه و پیش از هجرت نازل شده است. از سوره‌های مفصل قرآن و از نوع طوال آن محسوب می‌شود که یک آیه منسوخ دارد. در این سوره به قیام برای مبارزه با فساد اجتماعی و اصلاح جامعه پرداخته شده است.[۱]
نام‌گذاری
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، «مدثر» اسم فاعل از ریشه «دثار» می‌باشد و در لغت به کسی که روانداز و پوشش خواب را بر سر انداخته و در بستر است؛ «مدثر» گفته می‌شود. به جهت اینکه در آغاز سوره این واژه به‌کار رفته است؛ این سوره را «مدثر» نامیده‌اند.[۲]
شأن نزول و ترتیب
«سوره مدثر» از نخستین سوره‌های قرآن است که بر پیامبر اسلام نازل شده است. محل نزول آیات این سوره در مکه و پیش از هجرت بوده است. به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، از نظر ترتیب نزول چهارمین، سومین یا دومین سوره قرآن است که در مصحف کنونی هفتاد و چهارمین سوره به‌شمار می‌آید. در شأن نزول آن گفته شده : «هنگامیکه محمد در غار حرا به پیامبری مبعوث شد؛ به خانه آمد و از شدت سنگینی وحی جامه به خود پیچید و خوابید. سپس این سوره نازل شد و او را به قیام و انذار مردم فراخواند.»[۳]
محتوا و ساختار
تعداد آیات سوره ۵۶ آیه در نزد کوفیان و بصریان و ۵۵ آیه در نزد مکیان است؛ ۲۵۵ یا ۲۵۶ کلمه و ۱۰۱۰ یا ۱۰۳۶ حرف دارد. «سوره مدثر» از نخستین سوره‌های قرآن است که در آیات آن به رسالت، قیامت، فرشتگان، تبلیغ و انذار سخن به میان آمده است. مهم‌ترین مباحث سوره عبارتند از: قیام برای مبارزه با فساد اجتماعی و اصلاح جامعه، بیان محورهای اصلی دعوت پیامبر، طهارت و دوری از پلیدی‌ها، صفات دوزخ و نگهبانان آن و تعدادشان، توصیفی از وضعیت جهنمیان و بهشتیان در آخرت، نشانه‌های انسان‌های مغرور و معرفی قرآن به عنوان وسیله تذکر و هدایت.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره مدثر». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.