سوره علق

سورهٔ قرآن

علق
دسته‌بندی	مکی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول	۱
جزء	۳۰
شمار آیه‌ها	۱۹
شمار سجده‌ها	۱
شمار واژه‌ها	۷۲ یا ۹۲
شمار حرف‌ها	۲۸۰ یا ۲۸۸
متن سوره
ترجمهٔ فارسی
تین تین	قدر قدر

سوره علق نود و ششمین سوره قرآن بر اساس ترتیب کنونی مصحف است. ۱۹ آیه دارد و به عقیده مسلمانان اولین سوره‌ای است که در مکه بر پیامبر اسلام نازل شده است. از نظر ترتیب نزول، نخستین سوره‌ای است که بخصوص نزول پنج آیه اول آن، پیش از سوره قلم و قبل از هجرت محمد به مدینه بوده است. لذا هیچ کدام از آیاتش مدنی نیست. به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، «سوره علق» از سوره‌های سجده‌ دار و از عزائم است که آیه آخرش سجده واجب دارد. برای این سوره نسخی گزارش نشده است.

نام‌ها

«علق» نام مشهور این سوره و به معنای خون بسته شده که در اینجا مبدأ خلقت انسان از آن دانسته شده است. این نام از آیه دوم سوره گرفته شده است. اسامی دیگر گزارش شده برای این سوره ‌«إقرأ» یا «إقرأ باسم ربّک» است که دلیل نام‌گذاری آن، آغاز سوره با این کلمات عنوان شده است.

شأن و محل نزول

این سوره اولین سوره از قرآن است که بر محمد نازل شده و از سیاق و ارتباط نزدیک آیاتش معلوم می‌شود که یکباره نازل شده است. محل نزول سوره نیز بر اساس روایات شأن نزول در غار حرا و در مکه و به هنگام بعثت محمد بوده است.

ساختار و محتوا

تعداد آیات سوره، ۱۹ آیه به عدد کوفی و بصری، ۱۸ به عدد شامی، ۲۰ آیه به عدد حجازی است. «سوره علق» ۷۲ یا ۹۲ کلمه و ۲۸۰ یا ۲۸۸ دارد و در ترتیب نزول اولین سوره قرآن است که پیش از سوره قلم نازل شده است. در این سوره به مبدأ خلقت انسان از «علق» به معنای خون بسته شده؛ اشاره شده است. همچنین در این سوره به پیامبر اسلام فرمان داده می‌شود که قرآن را که از طریق وحی نازل شده؛ بر مردم بیان کند. از مباحث مهم دیگر سوره می‌توان به دستور به تحصیل علم و اهمیت نوشتن، بیان اصول تعالیم اسلام در آغاز بعثت، بی‌نیازی به عنوان عامل طغیان انسان ، بازگشت به سوی خداوند و ترسیم چهره هدایت شدگان و گمراهان اشاره کرد.

پانویس

منابع

• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره علق». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.