سوره تحریم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(+رده:سوره تحریم، +رده:سوره‌های حزب ۱۱۲ قرآن، +رده:سوره‌های جزء ۲۸ قرآن (هاتکت)، ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات سوره|تصویر = At-Tahrim.svg|نام = تحریم |جزء = ۲۸|آیه = ۱۲|محل نزول = مدینه|شماره نزول = ۱۰۸|کلمه = ۲۵۰|حرف = ۱۱۵۴}} | {{جعبه اطلاعات سوره|تصویر = At-Tahrim.svg|نام = تحریم |جزء = ۲۸|آیه = ۱۲|محل نزول = مدینه|شماره نزول = ۱۰۸|کلمه = ۲۵۰|حرف = ۱۱۵۴}} | ||
'''سوره تحریم''' شصت و ششمین [[سوره]] [[قرآن]] بر اساس ترتیب کنونی مصحف است. ۱۲ [[آیه]] دارد و به عقیده مسلمانان بیست و یکمین [[فهرست سوره‌های قرآن|سوره‌ای]] است که در [[مدینه]] بر [[محمد|پیامبر اسلام]] نازل شده است. از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن | '''سوره تحریم''' شصت و ششمین [[سوره]] [[قرآن]] بر اساس ترتیب کنونی مصحف است. ۱۲ [[آیه]] دارد و به عقیده مسلمانان بیست و یکمین [[فهرست سوره‌های قرآن|سوره‌ای]] است که در [[مدینه]] بر [[محمد|پیامبر اسلام]] نازل شده است. از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن پیش از [[سوره جمعه]] و پس از [[سوره حجرات]] بوده است.<ref>{{پک|1=مطیع |2=۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=تحریم}}</ref> | ||
== نام == | == نام == | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== ترتیب و شأن نزول == | == ترتیب و شأن نزول == | ||
از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن | از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن پیش از سوره جمعه و پس از سوره حجرات بوده است.<ref name=":0">{{پک|1=مطیع |2=۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=تحریم}}</ref> برطبق گزارش ''[[فرهنگنامه علوم قرآن]]''، در ترتیب نزول سوره‌ها، یکصد و هفتمین سوره محسوب می‌شود که در این نقل پس از حجرات و پیش از تغابن نازل گردیده است.<ref>{{پک|1=دفتر تبلیغات اسلامی|2=۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۶۸۵|ج=۱}}</ref> در آیات ابتدایی سوره، به صورت غیرمستقیم و بدون اینکه از کسی نام برده شود، سخن از شکایت و اعتراضاتی است که نسبت به دو تن از [[همسران محمد]] به میان می‌آید. در [[حدیث|روایات]] [[شأن نزول]] مخاطب این آیات [[عایشه]] دختر [[ابوبکر]] و [[حفصه]] دختر [[عمر بن خطاب|عمر]] هستند. بر اساس این روایات، پیامبر به جهت دلجویی این دو زن و در مقابل اعتراض آنان به توجه پیامبر به کنیزش [[ماریه دختر شمعون|ماریه]]، از امر [[مباح|مباحی]] خودداری می‌کند. در این احادیث این امر مباح، نوشیدن شربت عسل یا رابطه با ماریه عنوان شده است. اعتراض دیگری که در آیات سوره تحریم به آن اشاره شده، افشای راز [[محمد]] بوده است که با آگاه شدن حفصه از توجه محمد به ماریه و گفتن آن مطلب به عایشه اتفاق می‌افتد.<ref>{{پک|1=مطیع|2=۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=تحریم}}</ref> | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
این سوره از [[سوره‌های مخاطبات قرآن|سوره‌های مخاطبات]] قرآن به‌شمار می‌آید که با خطاب «یا أیّها النبیّ» آغاز می‌شود.<ref>{{پک|1=دفتر تبلیغات اسلامی|2=۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۶۸۵|ج=۱}}</ref> بر اساس گزارش ''[[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]''، در نگاهی اجمالی، کل این سوره به جهت محتوا یک مجموعهٔ معنایی به هم پیوسته به نظر می‌رسد که ارتباط معنایی روشنی میان سرزنش همسران پیامبر در آیات نخست سوره، با نمونه‌هایی از رفتار همسران پیامبران گذشته در پایان سوره برقرار است. گویی قرآن با نکوهش همسران محمد در شروع سوره و آوردن نمونه‌هایی از سرگذشت زنان پیامبران پیشین در پایان سوره، در پی آن است که نشان دهد هیچ‌یک از ارتباطات و نسبت‌های اعتباری و قراردادی، تضمینی برای سعادت و رستگاری نیستند. سپس در مقابل، قرآن به [[آسیه|همسر فرعون]] و [[مریم]]، اشاره می‌کند که این دو زن به سبب شخصیت خودشان و نه به خاطر همسری و ارتباط با پیامبران خدا، به عنوان نمونه کامل برای اهل ایمان معرفی می‌شوند.<ref>{{پک|1=مطیع|2=۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=تحریم}}</ref> از دیگر موضوعات محوری سوره می‌توان به مراقبت در تعلیم و تربیت خانواده، [[جهاد]] با [[کافران]] و [[منافقان]]، [[توبه نصوح]] و آثار آن اشاره کرد.<ref>{{پک|1=دفتر تبلیغات اسلامی|2=۱۳۹۰|ک=فرهنگنامه علوم قرآن|ص=۲۶۸۵|ج=۱}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
=== ارجاعات === | === ارجاعات === | ||
{{پانویس|}} | {{پانویس||۲}} | ||
=== منابع === | === منابع === | ||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دفتر تبلیغات اسلامی|نام=|پیوند نویسنده=دفتر تبلیغات اسلامی|ویراستار=|مقاله=سوره تحریم|دانشنامه=فرهنگنامه علوم قرآن|عنوان جلد=فرهنگنامه علوم قرآن|سال=۱۳۹۰|ناشر=دفتر تبلیغات اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/26683/1/2685}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دفتر تبلیغات اسلامی|نام=|پیوند نویسنده=دفتر تبلیغات اسلامی|ویراستار=|مقاله=سوره تحریم|دانشنامه=فرهنگنامه علوم قرآن|عنوان جلد=فرهنگنامه علوم قرآن|سال=۱۳۹۰|ناشر=دفتر تبلیغات اسلامی|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/26683/1/2685}} | ||
*{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=مطیع|نام=مهدی|پیوند نویسنده=مهدی مطیع|ویراستار=|مقاله=تحریم|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23022/14/5802}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=مطیع|نام=مهدی|پیوند نویسنده=مهدی مطیع|ویراستار=|مقاله=تحریم|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=https://lib.eshia.ir/23022/14/5802}} | ||
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | {{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | ||
[[رده:سوره تحریم| ]] | |||
[[رده:زنان محمد]] | [[رده:زنان محمد]] | ||
[[رده:سوره‌های جزء ۲۸ قرآن]] | |||
[[رده:سوره‌های حزب ۱۱۲ قرآن]] | |||
[[رده:سوره‌های قرآن]] | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||
[[رده:سوره‌های مدنی قرآن]] | [[رده:سوره‌های مدنی قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۵
| تحریم | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دسته‌بندی | مدنی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ۱۰۸ | ||||
| جزء | ۲۸ | ||||
| شمار آیه‌ها | ۱۲ | ||||
| شمار واژه‌ها | ۲۵۰ | ||||
| شمار حرف‌ها | ۱۱۵۴ | ||||
| متن سوره | |||||
 | |||||
|
|
||||
سوره تحریم شصت و ششمین سوره قرآن بر اساس ترتیب کنونی مصحف است. ۱۲ آیه دارد و به عقیده مسلمانان بیست و یکمین سوره‌ای است که در مدینه بر پیامبر اسلام نازل شده است. از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن پیش از سوره جمعه و پس از سوره حجرات بوده است.[۱]
نام
«تحریم» نام مشهور این سوره است و دلیل نامگزاری آن، آغاز سوره با کلمه «لِمَ تُحَرِّم» عنوان شده است.[۲] «نبی» و «مُتَحَرِّم» از دیگر نام‌های گزارش شده این سوره مدنی در منابع اسلامی هستند.[۳]
ترتیب و شأن نزول
از نظر ترتیب نزول صد و پنج یا صد و ششمین سوره‌ای است که زمان نزول آن پیش از سوره جمعه و پس از سوره حجرات بوده است.[۴] برطبق گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، در ترتیب نزول سوره‌ها، یکصد و هفتمین سوره محسوب می‌شود که در این نقل پس از حجرات و پیش از تغابن نازل گردیده است.[۵] در آیات ابتدایی سوره، به صورت غیرمستقیم و بدون اینکه از کسی نام برده شود، سخن از شکایت و اعتراضاتی است که نسبت به دو تن از همسران محمد به میان می‌آید. در روایات شأن نزول مخاطب این آیات عایشه دختر ابوبکر و حفصه دختر عمر هستند. بر اساس این روایات، پیامبر به جهت دلجویی این دو زن و در مقابل اعتراض آنان به توجه پیامبر به کنیزش ماریه، از امر مباحی خودداری می‌کند. در این احادیث این امر مباح، نوشیدن شربت عسل یا رابطه با ماریه عنوان شده است. اعتراض دیگری که در آیات سوره تحریم به آن اشاره شده، افشای راز محمد بوده است که با آگاه شدن حفصه از توجه محمد به ماریه و گفتن آن مطلب به عایشه اتفاق می‌افتد.[۶]
محتوا
این سوره از سوره‌های مخاطبات قرآن به‌شمار می‌آید که با خطاب «یا أیّها النبیّ» آغاز می‌شود.[۷] بر اساس گزارش دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، در نگاهی اجمالی، کل این سوره به جهت محتوا یک مجموعهٔ معنایی به هم پیوسته به نظر می‌رسد که ارتباط معنایی روشنی میان سرزنش همسران پیامبر در آیات نخست سوره، با نمونه‌هایی از رفتار همسران پیامبران گذشته در پایان سوره برقرار است. گویی قرآن با نکوهش همسران محمد در شروع سوره و آوردن نمونه‌هایی از سرگذشت زنان پیامبران پیشین در پایان سوره، در پی آن است که نشان دهد هیچ‌یک از ارتباطات و نسبت‌های اعتباری و قراردادی، تضمینی برای سعادت و رستگاری نیستند. سپس در مقابل، قرآن به همسر فرعون و مریم، اشاره می‌کند که این دو زن به سبب شخصیت خودشان و نه به خاطر همسری و ارتباط با پیامبران خدا، به عنوان نمونه کامل برای اهل ایمان معرفی می‌شوند.[۸] از دیگر موضوعات محوری سوره می‌توان به مراقبت در تعلیم و تربیت خانواده، جهاد با کافران و منافقان، توبه نصوح و آثار آن اشاره کرد.[۹]
پانویس
ارجاعات
- ↑ مطیع، «تحریم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۶۸۵.
- ↑ مطیع، «تحریم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ مطیع، «تحریم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۶۸۵.
- ↑ مطیع، «تحریم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۶۸۵.
- ↑ مطیع، «تحریم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۶۸۵.
منابع
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره تحریم». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- مطیع، مهدی (۱۳۸۸). «تحریم». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.