آیه ۲ سوره حمد
آیه ۲ سوره حمد دومین آیه از اولین سوره قرآن است. از آیات مکی به‌شمار می‌آید و نسخی برای آن گزارش نشده است. براساس این آیه، اولین کار پس از گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» به جای آوردن حمد و سپاس پروردگاری است که صاحب و پرورش دهنده همه مخلوقات است.
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حمد | ||||
| تعداد آیات سوره | ۷ | ||||
| شماره آیه | ۲ | ||||
| شماره جزء | ۱ | ||||
| شماره حزب | ۱ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«سپاس خداوند را که پروردگار جهانیان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه معتقد است که اولین وظیفه بندگان نسبت به خدا حمد و سپاس اوست و بر طبق آیات قرآن باید ابتدا و پایان هر کار با حمد الهی همراه باشد. این آیه به هر سه جنبه توحيد (ذات،صفات و افعال) اشاره دارد. «ربّ» در زبان عربی به معنی مالک و پرورش دهنده است. بنابه روايتى از علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان، «عالَمین» در عبارت «رَبِّ الْعالَمِينَ» دربرگیرنده تمام مخلوقات و موجودات (اعم از جاندار و بيجان) است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فاتحه یا حمد پنجمین سوره نازل شده است که پس از سوره مدثر و پیش از سوره تبت نازل شده است۔ در اینکه این سوره در مکه نازل شده است یا در مدینه، و یا در هر دو، اختلاف وجود دارد۔ برخی منابع بر این باورند که سوره حمد یک مرتبه در مدینه و یک مرتبه در مکه نازل شده است۔ آنطور که گفته شده، نسخی در این سوره صورت نگرفته است۔[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱: ۲۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱: ۲۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱: ۲۸-۲۹.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حمد»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۸۸۱.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
