آیه ۲ سوره حمد
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | حمد | ||||
| تعداد آیات سوره | ۷ | ||||
| شماره آیه | ۲ | ||||
| شماره جزء | ۱ | ||||
| شماره حزب | ۱ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۲ سوره حمد دومین آیه از اولین سوره قرآن است. از آیات مکی به‌شمار می‌آید و نسخی برای آن گزارش نشده است. براساس این آیه، اولین کار پس از گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» به جای آوردن حمد و سپاس پروردگاری است که صاحب و پرورش دهنده همه مخلوقات است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«سپاس خداوند را که پروردگار جهانیان است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه معتقد است که اولین وظیفه بندگان نسبت به خدا حمد و سپاس اوست و بر طبق آیات قرآن باید ابتدا و پایان هر کار با حمد الهی همراه باشد. این آیه به هر سه جنبه توحید (ذات، صفات و افعال) اشاره دارد. «ربّ» در زبان عربی به معنی مالک و پرورش دهنده است. بنابه روایتی از علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان، «عالَمین» در عبارت «رَبِّ الْعالَمِینَ» دربرگیرنده تمام مخلوقات و موجودات (اعم از جاندار و بی‌جان) است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره فاتحه یا حمد پنجمین سوره نازل شده است که پس از سوره مدثر و پیش از سوره تبت نازل شده است. در اینکه این سوره در مکه نازل شده است یا در مدینه، یا در هر دو، اختلاف وجود دارد. برخی منابع بر این باورند که سوره حمد یک مرتبه در مدینه و یک مرتبه در مکه نازل شده است. آنطور که گفته شده، نسخی در این سوره صورت نگرفته است.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۱: ۲۱.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱: ۲۳.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۱.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱: ۲۸–۲۹.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره حمد»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۲۸۸۱.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
