سوره محمد

سورهٔ قرآن

محمّد
دسته‌بندی	مدنی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول	۹۵
جزء	۲۶
شمار آیه‌ها	۳۸
شمار واژه‌ها	۵۴۲
شمار حرف‌ها	۲۵۰۴
متن سوره
ترجمهٔ فارسی
احقاف احقاف	فتح فتح

سوره محمد چهل و هفتمین سوره قرآن که دارای ۳۸ آیه، ۵۳۹ یا ۵۴۲ کلمه و ۲۳۴۹ یا ۲۴۲۴ حرف است. این سوره مدنی از نظر ترتیب نزول سوره‌ها، نود و پنجمین سوره قرآن محسوب می‌شود که بنابه نقل مشهور، نزول آن پیش از سوره رعد و پس از سوره حدید بوده است. هرچند در ترتیب مصحف کنونی در میان سوره‌های احقاف و فتح قرار دارد. این سوره دو آیه منسوخ دارد و از نظر کمیت از سوره‌های مثانی و در حدود یک حزب قرآن است.

نام‌ها

فرهنگ‌نامه علوم قرآن سه نام را برای «سوره محمد» گزارش می‌کند که نام مشهور و معروف‌تر آن «محمد» است و علت این نام‌گذاری، ذکر کلمه «محمد» در آیه دوم سوره است. دومین نامی که برای سوره عنوان شده «الذین کفروا» می‌باشد. به جهت اینکه موضوع جنگ با کفار و امر به موضع‌گیری در برابر آنان در آیات آن آمده؛ به «سوره قتال» نیز شهره است.

شأن و محل نزول

محل نزول سوره محمد در مدینه بوده و پس از هجرت نازل شده است. هرچند برخی نزول آیه ۱۳ آن را در مسیر هجرت دانسته‌اند ولی از نظر معیار زمانی مدنی به‌شمار می‌آید.

محتوا و ساختار

تعداد آیات «سوره محمد» در نزد کوفیان ۳۸ آیه، در نزد بصریان ۴۰ آیه و به پیش حجازیان و شامیان ۳۹ آیه است. این سوره ۵۳۹ یا ۵۴۲ کلمه و ۲۳۴۹ یا ۲۴۲۴ حرف دارد. چینش آیات این سوره به شکل توصیفی است که در برخی از آیاتش به وصف کافران و روش‌های آنان و در بعضی دیگر از آیات به توصیف مومنان و اعمال و صفات نیک آنها پرداخته شده است. همچنین به نعمت‌های بهشتی مومنان و مجازات‌های کفار در آخرت اشاره شده و به‌گونه‌ای مقایسه‌ای میان این دو گروه در دنیا و آخرت شکل گرفته است. به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، این سوره دو آیه منسوخ دارد و از نظر کمیت از سوره‌های مثانی و در حدود یک حزب قرآن است. دستور به جهاد و بیان برخی از احکام اسیران، توصیف برخی از حالات منافقان و نپذیرفتن صلح ذلت‌بار، دستور به سیر در زمین برای عبرت‌گیری از سرنوشت گذشتگان و تشویق به تدبر قرآن از موضوعات مطرح شده در «سوره محمد» است.

پانویس

منابع

• دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره محمد». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.