آیه ۱۶ سوره علق
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | علق | ||||
| تعداد آیات سوره | ۱۹ | ||||
| شماره آیه | ۱۶ | ||||
| شماره جزء | ۳۰ | ||||
| شماره حزب | ۱۲۰ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۱۶ سوره علق شانزدهمین آیه از نود و ششمین سوره قرآن است و از آیات مکی آن به‌شمار می‌آید. در این آیه به صفات دروغگویی و خطاکاری انسان طغیان‌گر اشاره شده است و در این آیه اینگونه می‌گوید: «ما موی جلوی سر چنین فرد دروغگوی خطاکاری را گرفته و به سوی آتش خواهیم کشاند.» به گزارش مکارم مفسر شیعی، در تفاسیر آمده است که سرانجامِ ابوجهل در دنیا نیز چنین بود که در جنگ بدر هنگامیکه سرش را از بدن جدا کردند؛ سر او را در حالیکه موی جلوی سرش را در دست گرفته بودند و بر زمین می‌کشیدند؛ در نزد پیامبر اسلام آوردند و او در همین دنیا این چنین به سزای اعمالش رسید و معنای این آیه تحقق یافت.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«پیشانی دروغگوی گناهکار»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«موی پیشانی دروغ‌زن خطاپیشه را»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که در این آیه به صفات دروغگویی و خطاکاری انسان طغیان‌گر اشاره شده است و در این آیه اینگونه می‌گوید: «ما موی جلوی سر چنین فرد دروغگوی خطاکاری را گرفته و به سوی آتش خواهیم کشاند.» به گزارش مکارم، در تفاسیر آمده است که سرانجامِ ابوجهل در دنیا نیز چنین بود که در جنگ بدر هنگامیکه سرش را از بدن جدا کردند؛ سر او را در حالیکه موی جلوی سرش را در دست گرفته بودند و بر زمین می‌کشیدند؛ در نزد پیامبر اسلام آوردند و او در همین دنیا این چنین به سزای اعمالش رسید و معنای این آیه تحقق یافت.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره علق، نود و ششمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، اولین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پیش از سوره قلم نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند. یکی از آیات این سوره، سجده واجب دارد.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۳۲: ۲۲۳.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۲۰: ۵۴۴.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۹۷.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۹۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۷: ۱۷۰–۱۷۲.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره علق»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۰۰.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
