سوره انشقاق

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو

سوره انشقاق هشتاد و چهارمین سوره قرآن در ترتیب مصحف کنونی که دارای ۲۵ آیه، ۱۱۹ کلمه و ۴۳۶ حرف است. این سوره مکی در ترتیب نزول مشهور سوره‌ها، هشتاد و سومین سوره قرآن محسوب می‌شود که نزول آن پیش از سوره روم و پس از سوره انفطار در مکه و پیش از هجرت بوده است. «انشقاق» نام مشهور سوره و برگرفته از اولین آیه آن است که برخی از مفسران آن را سوره «اذا السماء انشقت» و «انشقت» نیز نامیده‌اند. همچنین به علت اینکه با واژه «اذا» آغاز شده، این سوره را از سور زمانیه قرآن دانسته‌اند.

سورهٔ قرآن
انشقاق
دسته‌بندیمکی
اطلاعات آماری
شمارهٔ نزول۸۳
جزء۳۰
شمار آیه‌ها۲۵
شمار واژه‌ها۱۱۹
شمار حرف‌ها۴۳۶
متن سوره
متن سوره با خط عثمانی
مطففین
بروج

نامگذاری

«انشقاق» نام مشهور سوره به معنای شکافتن یا شکافته شدن است که منظور از آن در سوره، شکافتن کرات آسمانی به هنگام برپاشدن قیامت و به عنوان یکی از نشانه‌های ظهور رستاخیز معرفی شده است. «اذا السماء انشقت» و «انشقت» دو نام دیگر این سوره در منابع تفسیری هستند.[۱]

محتوا و ساختار

براساس گزارش دانشنامه بزرگ اسلامی، سوره انشقاق به لحاظ معنا و مضمون آیاتش با چهار سوره دیگر یعنی زلزال، تکویر، واقعه و انفطار وحدت موضوعی دارند. در هر پنج سوره به دسته‌بندی انسان‌ها در جهان آخرت پرداخته شده و در هر کدام نامگذاری گروه‌ها مخصوص به آن سوره است. ویژگی مشترک دیگر این سوره با سوره انفطار این است که همان مضامین کوبنده سه سوره واقعه، تکویر و زلزال در این دو سوره اخیر با زبانی نرم‌تر بیان شده است. سوره انشقاق دارای سه بخش مقدمه، دو فصل و یک خاتمه است. در آیات ۱تا ۵ (مقدمه) بیان نشانه‌های برپایی قیامت و پایان یافتن دنیا، مانند پراکنده شدن ستارگان آسمان، کشیده شدن زمین و بازگویی اسرار خود به فرمان خداوند است و در آیات ۶ تا ۱۵ به وضعیت و حالات اخروی انسان‌های نیکوکار و بدکار و هنگامه حساب‌رسی آنان اشاره دارد. سپس در آیات ۱۶ تا ۱۹ به برخی از پدیده‌های طبیعت همچون ماه و زمان‌های خاصی از شب و روز پرداخته و موضوع آیات پایانی سوره شگفتی از خضوع نداشتن انسان‌ها در برابر آیات قرآن و دادن وعده عذاب به تکذیب‌کنندگان است. آیه ۲۱ سوره نیز یکی از موارد سجدههای مستحبی قرآن در نزد شیعیان و یکی از سجده‌های واجب نزد اهل سنت است.[۲]

شأن نزول و ترتیب

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره انشقاق، هشتاد و چهارمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، هشتاد و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره انفطار و پیش از سوره روم نازل شد. این سوره را مکی دانسته‌اند. تعداد آیات سوره در نزد کوفیان ۲۵ و در نزد بصریان ۲۳ آیه و دارای ۱۰۷ تا ۱۰۹ کلمه و ۴۳۰ یا ۴۳۳ یا ۴۴۴ حرف است. از سوره‌های مفصل قرآن و از نوع طوال آن به‌شمار می‌آید که هیچ‌یک از آیاتش نسخ ندارد. به علت اینکه با واژه «اذا» آغاز شده، این سوره را از سور زمانیه قرآن دانسته‌اند.[۳]

پانویس

ارجاعات

منابع

  • دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره انشقاق». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • لسانی فشارکی، محمدعلی (۱۳۸۸). «انشقاق». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.